BATI EDEBİYATINDA AKIMLAR II Dersi Sürrealizm soru detayı:
SORU:
Sürrealizmin getirdikleri nelerdir? Örneklerle açıklayınız.
CEVAP: Gerçeküstücülük kendisine kadar büyük ölçüde nesnel dünyanın sınırlarında kalan sa- natın tematik evrenini genişletmiş ve insanın iç dünyasını keşfetmiştir. Sürekli bir deği- şimden yana olan sürrealizm, her defasında, her sanatsal üründe kendisini ifade edecek bir biçim geliştirmiştir ve hatta bu yüzden genellikle amorf (biçimsiz) bir yapıya sahip olmuştur. Sıra dışının, garibin, tuhafın, aykırının, “kitsch”in peşinde olmuş ve amacı ken- disinden öncekilere ve çağdaşlarına belki de hiçbir şeye benzememek olmuştur. Gelenek- sel sanatta bizden örnek verecek olursak Divan Şiirinde ilk kıstas yeni şairin aruzu yani biçimi doğru kullanabilmesidir- biçime uymak önemsenirken sürrealizm geleneksel es- tetik kurallarını alt üst etmiş ve reddetmiştir. Biçimin güzelliğini bir kenara bırakmıştır. Çünkü süperegonun uzantısı olan kuralların gerçekleri yok ettiğini, düzene ve denetime girdiği anda bilinçaltında yatan gerçekliklerin ortadan kaybolacağını ve başka bir şeye dönüşeceğine inanmışlardır. Onlar için sanatçı kendisini arzunun rüzgârına bırakan ve bu rüzgâr karşısında direnmeyen ve asla rüzgârla beraber salınmaktan kaçmayan kişidir. Dönüştürücü bir güç olarak arzu ve tutkunun olduğu yerde cinsellik de vardır ve bunun için erotizm de sanatın vazgeçilmez bir yönü olmalıdır.
Gerçeküstücüler estetik arayışlarında marjinal anlatım biçimlerine ayrı bir yer verir- ler. Akıl hastalarının eserlerinin tuhaf güzelliğini, çocuk resimlerinin garipliğini, bitpazarında veya sadece gündelik hayatta keşfettik- leri bazen tamamen anlamsız nesnelerin büyüleyici gücünü gösterirler.
Gerçeküstücülük kendisine kadar büyük ölçüde nesnel dünyanın sınırlarında kalan sa- natın tematik evrenini genişletmiş ve insanın iç dünyasını keşfetmiştir. Sürekli bir deği- şimden yana olan sürrealizm, her defasında, her sanatsal üründe kendisini ifade edecek bir biçim geliştirmiştir ve hatta bu yüzden genellikle amorf (biçimsiz) bir yapıya sahip olmuştur. Sıra dışının, garibin, tuhafın, aykırının, “kitsch”in peşinde olmuş ve amacı ken- disinden öncekilere ve çağdaşlarına belki de hiçbir şeye benzememek olmuştur. Gelenek- sel sanatta bizden örnek verecek olursak Divan Şiirinde ilk kıstas yeni şairin aruzu yani biçimi doğru kullanabilmesidir- biçime uymak önemsenirken sürrealizm geleneksel es- tetik kurallarını alt üst etmiş ve reddetmiştir. Biçimin güzelliğini bir kenara bırakmıştır. Çünkü süperegonun uzantısı olan kuralların gerçekleri yok ettiğini, düzene ve denetime girdiği anda bilinçaltında yatan gerçekliklerin ortadan kaybolacağını ve başka bir şeye dönüşeceğine inanmışlardır. Onlar için sanatçı kendisini arzunun rüzgârına bırakan ve bu rüzgâr karşısında direnmeyen ve asla rüzgârla beraber salınmaktan kaçmayan kişidir. Dönüştürücü bir güç olarak arzu ve tutkunun olduğu yerde cinsellik de vardır ve bunun için erotizm de sanatın vazgeçilmez bir yönü olmalıdır.
Gerçeküstücüler estetik arayışlarında marjinal anlatım biçimlerine ayrı bir yer verir- ler. Akıl hastalarının eserlerinin tuhaf güzelliğini, çocuk resimlerinin garipliğini, bitpazarında veya sadece gündelik hayatta keşfettik- leri bazen tamamen anlamsız nesnelerin büyüleyici gücünü gösterirler.