DAVRANIŞ BİLİMLERİNE GİRİŞ Dersi KÜLTÜR, TOPLUMSAL DEĞİŞME VE TABAKALAŞMA soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Tabakalaşma sistemleri nelerdir?


CEVAP:

Sosyologların tanımlamış olduğu temel tabakalaşma sistemlerini;

  • Eşitlikçi Sistem: Tabakalaşmanın az olduğu toplumlar eşitsizliğin de en az düzeyde olduğu
    toplumlardır. Avcı-toplayıcı toplumlar bu bağlamda en eşitlikçi toplumlardır. Bunun yanı sıra erkekler kadınlardan, Şamanlar diğerlerinden ve iyi avcılar diğer üyelerden daha yüksek statüde yer alırlar.
  • Efendi-Köle Sistemi:Bu sistemde bazı insanları hizmet etmeleri için başkaları sahiplenir. Eski Mısır, Roma ve Yunanda mevcut olan bu sistem yakın dönemlerde ABD’de de görülmüştür.
  • Kast Sistemi: En belirgin örneğinin Hindistan’da görüldüğü kast sistemi bireylere hayat boyu taşınan sosyal statülerin verilmiş olduğu toplumsal bir sistemdir. Farklı toplumsal katmanlar kapalıdır ve bireyler toplumsal katmanlarını doğumdan ölüme sürdürmek zorundadırlar. Toplumsal statüler bireylerin kişilik özellikleri ile yakından ilişkilidir, ırk ya da etnik köken ya da anne-babanın inancı kastı belirleyicidir. Tarım toplumlarında görülen bu tipik sistem Hindistan’ın kırsal kesimlerinde varlığını sürdürmüştür.
  • Feodal Zümreler Sistemi: Feodal zümreler sisteminde tabakalaşma sisteminin temelini toprak sahipliği oluşturur. Zümreler, Avrupa feodalizminin ve diğer birçok geleneksel medeniyetin parçasıdır. Zümre sisteminde birbirine karşı sorumlulukları ve hakları olan değişik tabakalar söz konusudur. En üstte yer alan zümre aristokratlar ve eşraftır. Ruhban sınıfı diğer bir tabakadır. Aşağıda bir tabaka olmasına rağmen özgün bir takım ayrıcalıklara ve güce sahiptir. Üçüncü tabakayı ise halk tabakası, serfler, özgür köylüler, tüccarlar ve zanaatkârlar oluşturur.
  • Sınıf Sistemi: Sınıf (class) kelimesi 14. ve 16. yüzyıllarda kullanılmıştır. Kategorileri ve sıralamayı ifade eden kelime bugünkü kavramsal içeriğini 18.yüzyıl ikinci yarısından itibaren kazanmıştır. Endüstrileşme ile birlikte dönüşüm geçiren toplumsal koşullarda ortaya çıkan sınıf sistemi birçok açıdan kölelik, kast ve zümreden (mülk sahipleri) farklıdır. Sınıf, yaşam biçimlerini etkileyen genel ekonomik kaynakları paylaşan büyük çaptaki insan öbeği olarak tanımlanabilir.