GENEL DİLBİLİM II Dersi Anlatı Çözümlemesi soru detayı:

CEVAP:

Tanıtsallık, konuşucunun aktardığı önermedeki bilgiye nasıl ulaştığını gösteren dilbilgisel ulamdır. Konuşucu aktardığı önermedeki bilgiye kişisel gözlemiyle ulaşabildiği gibi (Dün yağmur yağdı.) bu bilgiye çıkarım yoluyla sonuç çıkararak da (Yağmur yağmış. Yerler ıslak.) ulaşabilir. Ya da aktardığı
önermedeki bilgiye bir başka yolla öğrenerek de (örneğin bir başkasından duyarak) ulaşmış olabilir (Ali, yağmur yağıyor dedi.). Yukarıda parantezler içinde örneklediğimiz ifadeler görüldüğü gibi tanıtsal yapılar (-DI, -mIş, .... dedi) içeren ifadelerdir. Tanıtsal yapılar, aktarılan bilginin güvenilirliğini, bilgiyi içeren tümcenin dayandığı bilgi kaynağını, bilginin kesinlik derecesini, önermenin doğruluk olasılığını ya da bu olasılığa yönelik beklentiyi niteleyen birimlerdir (Mithun, 1986). Bu yapılar, konuşucunun kodladığı tanıtın türüne bağlı olarak metninde yer verdiği bir bilginin doğruluğunu ne kadar üstlendiğini tümcenin anlamına “olduğunu gördüm”, “olduğunu duydum”, “olduğunu kanıtlayan bir şey gördüm”,
“bunun olduğu bilgisini bir başkasından duydum”
gibi tutumlar ekler (Crystal, 1991).