CEVAP: Muallim Naci’nin eserleri / yazılari şunlardır: Muallim; Mektuplar: [a.) Muhaberât ve Muhaverât, b.) Mektuplarım, c.) intikad]; Demdeme; Istılahat-ı Edebiyye. • Muallim (1886): Muallim Naci’nin Tercümân-i Hakîkat’in edebî sütununda yayımladığı makalelerin bir kısmının bir araya getirilmesiyle oluşturulmuştur. Kayı npederi Ahmet Midhat Efendi’nin çıkardığı bu gazete, Muallim Naci’yi edebiyat âlemine tanıtması bakımından da önemlidir. Muallim Naci’nin bu kitapta bir araya topladığı yazılarda öne çıkan eleştirel yaklaşımları Kâzım Yetiş şöyle özetler: “1. Dil ve ifade ile ilgili tenkitler 2. Vezin ve kaşye hatalarına işaret eden tenkitler 3. Edebî sanatlar ve özellikle mübalağa sanatı ile ilgili tenkitler 4. Mana, şkir ve hayal ile ilgili tenkitler” (Yetiş, 2007: 92- 96). • Mektuplar: [a.) Muhâberât ve Muhâverât (1894), b.) Mektuplarım (1886), c.) intikad (1887)] a) Muhâberât ve Muhâverât (1894): Muallim Naci’nin Ahmet Midhat Efendi ile mektuplaşmalarından oluşan bu eserde, o dönemin devlet daireleri olan “ka-lemler”de çalışan memurların “arz-i ubûdiyet” (bağlılığını bildirme) gibi tavırları eleştirilir. Toplam on iki mektuptan oluşan bu haberleşmede; Muallim Naci’nin memuriyet hayatı, kişiliği, “Naci” mahlasını alışı, nesri nazma tercih edişi, hattatlı- ğı, gazetecilik ve gazetelerle ilgili görüşleri, hüzün veren şiirlerden hoşlanması ve bütün bunlarla birlikte her iki tarafın birbirine bakışıyla ilgili bahisler de ayrıca dikkati çeker. b) Mektuplarım (1886): Kime yazıldığı belli olmayan bu mektuplarında Naci, Arap ve Fars edebiyatlarından aldığı metinleri değerlendirir. c) İntikad (1887): Muallim Naci’nin, Beşir Fuat’ın Victor Hugo isimli eserini yayımlamasından sonra “realizm”, “natüralizm” ve “tercüme” konuları hakkında karşılıklı yazılmış yedi mektuptan oluşur. Bu eserde Naci’nin en önemli tespitlerinden birisi; “bir eser sırf yeni veya eski olduğu için ne peşinen kabul edilmeli, ne de reddedilmelidir, esas olan güzelliktir.” fikridir. • Demdeme (1886): Recaizade Mahmut Ekrem’in III. Zemzeme Mukaddimesi ile Takdîr-i Elhân adlı eserinde kendisine yapılan eleştirilere karşı Muallim Naci’nin Saadet Gazetesi’nde yayımlanan cevaplarından oluşur. Tamamlanmamış bir eserdir ve şu bilgi notuyla neşredilir: “Recaîzâde saâdetlü Mahmut Ekrem Efendi Hazretleri tarafından tahrîr ve neşrolunan (Takdîr-i Elhân)a karşı yazılmış bir risâledir ki lüzûm göründükçe eczâsı teksîr olunacaktır.” • Istılahat-ı Edebiyye (1891): Yazı yazma kuralları ile edebiyat terimlerini devrinde en iyi şekilde ele alıp inceleyen ve etkisi hâlâ devam eden rehber kitaplardan birisidir.