OSMANLI TARİHİ (1789-1876) Dersi Osmanlı Reorganizasyonu: Tanzimat Devri 1839-1856 soru detayı:
SORU:
Tanzimat'a yönelik tepkilerin genel niteliği neler olmuştur?
CEVAP: Menfaat kaybına uğrayan kesimler reformların başarısız olması için çalışmaya bu arada özellikle halkı kışkırtmaya başladılar. Özellikle vergi temelli isyanlar Anadolu ve Rumeli’nin çeşitli bölgelerinde ortaya çıktı. Bunların tamamı kısa süre içinde bastırıldı. Anadolu’da merkezî otorite daha güçlü olduğu için isyanlar büyümemiştir. Rumeli’deki isyanlar ise vergi gerekçesiyle başlamış olmasına rağmen kısa sürede ve kolaylıkla milliyetçi direnişlere dönüşmüştür. Babıâli bu bölgedeki isyanların, Hristiyanlık ekseninde uluslararası boyut kazanmasını engellemeye çalışmıştır. Bununla birlikte başta Rusya olmak üzere birçok Avrupa ülkesinin doğrudan müdahalelerini önleyememiştir. Çıkarları zedelenen bu zümreler, Mustafa Reşid Paşa ve ıslahâtları aleyhine mücadeleye girişeceklerdir.
Mustafa Reşid Paşa’nın vergi reformu, ülke içerisinde ciddi sarsıntılara neden olmuştur. Osmanlı topraklarında mali uygulamalardan kaynaklanan isyanlardan biri de 1841 Niş İsyanı’dır.
Tanzimat'ın getirdikleri gayrimüslim reayayı umutlandırmış ve kendilerine tanınan haklar için direnmeye girişmişlerdi. Niş İsyanı ile vergi işlerinde eski idari suistimallere göz yummayacakları ve haklarını arayacakları ortaya çıkmıştı. Gerçekte Tanzimat’ın yeni vergi politikaları, kargaşa doğurmuş ve eskiden vergi imtiyazlarına sahip olan zümrelerin ayaklanmaların başını çektiği görülmüştür. Bu isyan hareketleri yabancı müdahalelerini davet edebileceği için Babıâli’yi kaygıya düşürmüştür. Nitekim benzeri bir isyan da 1850’de Vidin’ de ortaya çıktı. Mevcut toprak rejiminin bir sonucu olarak ortaya çıkan bu isyanda da Niş İsyanı’nda olduğu gibi milliyetçilik akımları ve dış tahrikler etkili oldu. Köylünün tarımsal yapı içindeki durumunun iyileştirilememesi huzursuzluğun en önemli kaynağıydı.
Menfaat kaybına uğrayan kesimler reformların başarısız olması için çalışmaya bu arada özellikle halkı kışkırtmaya başladılar. Özellikle vergi temelli isyanlar Anadolu ve Rumeli’nin çeşitli bölgelerinde ortaya çıktı. Bunların tamamı kısa süre içinde bastırıldı. Anadolu’da merkezî otorite daha güçlü olduğu için isyanlar büyümemiştir. Rumeli’deki isyanlar ise vergi gerekçesiyle başlamış olmasına rağmen kısa sürede ve kolaylıkla milliyetçi direnişlere dönüşmüştür. Babıâli bu bölgedeki isyanların, Hristiyanlık ekseninde uluslararası boyut kazanmasını engellemeye çalışmıştır. Bununla birlikte başta Rusya olmak üzere birçok Avrupa ülkesinin doğrudan müdahalelerini önleyememiştir. Çıkarları zedelenen bu zümreler, Mustafa Reşid Paşa ve ıslahâtları aleyhine mücadeleye girişeceklerdir.
Mustafa Reşid Paşa’nın vergi reformu, ülke içerisinde ciddi sarsıntılara neden olmuştur. Osmanlı topraklarında mali uygulamalardan kaynaklanan isyanlardan biri de 1841 Niş İsyanı’dır.
Tanzimat'ın getirdikleri gayrimüslim reayayı umutlandırmış ve kendilerine tanınan haklar için direnmeye girişmişlerdi. Niş İsyanı ile vergi işlerinde eski idari suistimallere göz yummayacakları ve haklarını arayacakları ortaya çıkmıştı. Gerçekte Tanzimat’ın yeni vergi politikaları, kargaşa doğurmuş ve eskiden vergi imtiyazlarına sahip olan zümrelerin ayaklanmaların başını çektiği görülmüştür. Bu isyan hareketleri yabancı müdahalelerini davet edebileceği için Babıâli’yi kaygıya düşürmüştür. Nitekim benzeri bir isyan da 1850’de Vidin’ de ortaya çıktı. Mevcut toprak rejiminin bir sonucu olarak ortaya çıkan bu isyanda da Niş İsyanı’nda olduğu gibi milliyetçilik akımları ve dış tahrikler etkili oldu. Köylünün tarımsal yapı içindeki durumunun iyileştirilememesi huzursuzluğun en önemli kaynağıydı.