EKOLOJİ VE ÇEVRE BİLGİSİ Dersi Bitki-Toprak-Su İlişkileri soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Tarım alanlarında erozyonun önlenmesi için alınması gereken toprak koruma önlemleri nelerdir?


CEVAP:

Toprağı sürekli üretken kılmak için tek veya birarada kullanılan bütün uyarlanabilir ön­lemler, muhafaza araçlarını oluşturur. Toprak ve su muhafazasında amaç, yağmur dam­lasını düştüğü ve toprağın oluştuğu yerde tutabilmektir. Bunun için alınması gereken en önemli toprak koruma önlemleri:

  • Bitkisel önlemler: Bitkiler yağmur damlasının toprak üzerinde oluşturacağı darbeyi sönümler, akışa geçen yağmur sularının hızını keser. Böylece hem topraktan par­çacıkların kopması hem de kopan parçaların uzak bölgelere taşınması engellenmiş olur. Özelikle de yağış ve sel olaylarının fazla yaşandığı bahar aylarında erozyonun önlenmesi için toprak yüzeyinin bitkilendirilmesi gerekir. Bunun için anız bozma işleminin uygun mevsimde ve uygun şekilde yapılması gerekir. Hasat sonrası sap ve saman gibi bitki artıkları tarlada bırakılmalı, anız yakılmamalıdır. Anız yakmak, top­raktaki faydalı mikroorganizmaları ve canlıları öldürmekte, anızla birlikte topraktaki organik maddeler de yandığı için toprağın verimi düşmektedir. Toprağın erozyona dayanımı ve verimliliği yetiştirilen bitkinin cinsine ve bu süreçte uygulanan teknik­lere de bağlıdır. Bir tarlada yıllar boyunca sürekli aynı ürünün yetiştirilmesi, ürün veriminin azalmasına neden olduğundan ekim nöbetli tarım uygulanmalıdır. Bir diğer uygulama da örtülü tarımdır. Bu uygulamada toprak kış mevsimi boyun­ca çıplak bırakılmamakta bunun yerine baklagiller (yonca, çayır gülü, taş yoncası, bezelye, acı bakla, vb.), buğdaygiller (çavdar, yulaf arpa, darı, vb.) ve hardal, turp gibi örtü bitkileri yalın veya karışım halinde ekilmektedir. Bu uygulamaya yeşil gübreleme de denilmektedir.
  • Toprak yönetimi (Kültürel İşlemler): Toprak işlemede toprak yüzünü kalıntılı ve pürüzlü bırakarak erozyonun azalmasını sağlayan tarım aletleri kullanılmalıdır. Eğimli arazilerde tarımsal işlemler eğime dik ve şeritsel tarım uygulamasıyla yapıl­malıdır. Şeritsel tarımda sık gelişen bitkiler diğer bitkiler ile şeritler halinde sıra ile ekilir. Erozyonu önlemede malçlama da kullanılmaktadır.
  • Fiziksel önlemler: Kültürel işlemlerin yeterli olmadığı durumlarda fiziksel önem­ler alınmalıdır. Fiziksel önlemleri teraslama yapılması, tarla kenar­larındaki su yollarının bitkilendirilmesi ve otlu su yollarının çıkış ağızlarına taş kaplamalı düşü yolları ile ıslah çalışmaları oluşturmaktadır.
  • Doğal alanların başka amaçlar doğrultusunda kullanılmasını engellemek.