AFET SENARYOSU VE TATBİKATLAR Dersi Tehlike ve Risk Değerlendirmesi soru detayı:

CEVAP:

Tehlike belirleme çalışmalarının ilk adımı olarak çalışma bölgesi ve yakın civarında geçmişte meydana gelmiş afet ve acil durumlar hakkında veri ve bilgilerin toplanması gerekir. Deprem gibi bazı afetler çok uzak bölgeleri de etkilediği için bu tip tehlikeler için çalışma alanının daha geniş tutulmasında yarar vardır. Hangi tehlike türüne göre tehlike belirleme çalışması yapacaksanız bununla ilgili olabildiğince detay bilgilerin toplanması çalışmanın kalitesini o oranda artıracaktır. Doğa kaynaklı tehlikelerin bir kısmı doğrudan jeolojik ve zemin özelliklerine bağlıdır. Bu nedenle inceleme sahası ile ilgili jeolojik ve zemin özelliklerini belirleme çalışmalarının yapılması gerekir. Örneğin heyelan için uygun jeolojik şartlar ve eğim gibi faktörlerin gerekli olması gibi. Veya olası bir depremden binaların zemin özelliklerine bağlı olarak farklı şiddetlerde etkilenmeleri gibi. Tehlikenin kaynağı ve oluşabileceği konumu belirlemekte son derece önemlidir. Aslında bu çalışma ile inceleme alanınız da hangi tip tehlikelerin ve bunların hangi kaynağa bağlı olarak gerçekleşebileceği belirlenir. Konum yani tehlikenin gerçekleşeceği yerin (tehlikenin etkisinin mesafeye bağlı olarak değiştiğini düşünürsek) belirlenmesi de son derece önemlidir. Tehlikenin hangi büyüklüklerde oluşabileceğinin de belirlenmesi gerekir. Çünkü tehlikenin etkisi büyüklükle doğru orantılıdır. Örneğin deprem için bu büyüklük değerleri diri fayın uzunluğu ve geçmişte meydana gelmiş olan deprem verilerinden yararlanarak belirlenir. Kimi bölgelerde sekiz büyüklüğünde deprem olma ihtimali varken, bu büyüklüğün kimi bölgelerde daha düşük seviyelerde olabileceği gibi. Oluş  sıklıkları tamamen geçmişte meydana gelmiş afet verilerinden yararlanarak belirlenir. Alacağınız önlemleri ve tehlikelerin gerçekleşme olasılıklarını belirlerken oluş sıklıkları oldukça önemli olmaktadır. Tehlikelerin etkili olabileceği süreler, dönemlere veya mevsimlere bağlı olarak değişebilir. Ayrıca tehlikenin türüne bağlı olarak ani veya yavaş gelişen tehlikeler de olabilir. Bu açıdan tehlikenin ortaya çıkma süreside önemlidir.