HADİS TARİHİ VE USULÜ Dersi HADİSLERİN TASNİFİ VE TEMEL HADİS KİTAPLARI soru detayı:

CEVAP:

Tasnifin erken dönemlerinde daha çok tek konulu eserler yazılmıştır. Daha sonraları bu konular birleştirilerek ileride göreceğimiz birden çok konulu daha hacimli eserler ortaya çıkmıştır. Tek konudaki hadisleri toplama işi daha sonraki yıllarda hatta günümüze kadar devam etmiş olsa da tasnifin ilk yılarının karakteristik özelliği bu tür kitaplardır. Bu eserlerin erken dönemde yani hicrî ikinci yüzyılda yazılanlarından bazılarını örnek verebiliriz:
Süfyân es-Sevrî (ö.161/777) Kitâbü’l-ferâiz,
Zâide b. Kudâme (ö161/777) Kitâbü’l-menâkıb,
İbrahim b. Tahmân (ö.163/779) Kitabü’l-menâkıb, Kitâbü’l-ıydeyn,
Abdullah b. el-Mübârek (ö.181/797) Kitabü’l-cihâd, Kitabü’l-birr ve’ssıla,
İsmail b. Uleyye (ö.193/808) Kitabü’t-tahâre, Kitabü’s-salât, Kitabü’lmenâsik.
Hicrî ikinci yüzyılda yazılan bu ilk müstakil konulu eserler bunlardan ibaret değildir. Daha başkaları da vardır.
Ayrıca üçüncü yüzyılda da müstakil konulu eserler tasnif edilmeye devam edilmiştir. Bu türe ait kitaplardan bir kısmı günümüze ulaşmış, bir kısmı kaybolmuştur. Hicrî üçüncü yüzyılda yazılıp günümüze ulaşan tek konulu kitaplara şu örnekler verilebilir:
Nu‘aym b. Hammâd el-Mervezî (ö.228/842), Kitâbü’l-Fiten,
Ahmed b. Hanbel (ö.241/855), Kitabü’s-salât, Kitabü’l-eşribe, Ahkâmü’n- nisâ,
Muhammed b. Îsâ et-Tirmizî (ö.279/892), Kitabü’ş-şemâil,
Ebû Dâvud es-Sicistânî (ö.275/888) Kitâbü’l-kader, Kitâbü a‘lâmi’nnübüvve.