OSMANLI TÜRKÇESİNE GİRİŞ I Dersi Yazım soru detayı:
SORU:
Tek ünlü sesten ibaret ekler ile ilgili kurallar ve özellikler nelerdir?
CEVAP:
Bu eklerden geniş olanların ? ?) he) ile, dar olanların ise ?) ye) ile yazılmaları oldukça
kurallı bir durumu yansıtır. Ne var ki bu durum okuyuşta şekle bağlı kalma anlayışı yüzünden okuma
dilinde uyumsuz, bozuk biçimlerin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Konuşma diliyle okuma dili arasındaki
en büyük farkı bu eklerin yazılışından kaynaklanan bu problem teşkil eder. Kimi yapım eklerinin eski
dönemden gelen kalıplaşmış yazılış biçimlerinin devam ettirilmesi bu problemin başka bir yönünü oluşturur. Avrupalı gramercilerin yaptıkları açıklamalar yazımın metin okuyanı ne derecede etkilediğini, buna
karşılık bu kişilerin bile günlük konuşmalarında dilin uyum kurallarına bağlı kaldıklarını bildirir. Ancak bu durumun okumuş şehirlilerin dilini önemli ölçüde etkilediğini ve bu etkinin özellikle İstanbullu okuryazarların dilinde XX. yüzyılda bile sürdüğünü biliyoruz:
yana yerine yâne, kara yerine kâre, meydana yerine meydâne, araya yerine araye, çarşıya yerine çarşiye,
akça yerine akçe, alaca yerine alace gibi