SORU: Thomas Aquinas’ın Yaratılış üzerine düşüncelerini açıklarken kullandığı “Pay Alma” terimini açıklayınız?
CEVAP: Thomas Aquinas’ın kullandığı participio (pay alma) terimi genel anlamıyla Platon ve Platoncuların kullandıkları bir terimdir. Terimin Grekçesi metheksis’tir ve terimi Platon’un Phaidon ve Parmenides diyaloglarında kullanıldıkları bağlam ile düşünmemiz gerekir. Aristoteles, Platoncu metheksis terimi ile gene Platoncu bir terim olan mimesis (taklit) arasında sadece sözel bir ayırım olduğuna da dikkat çekmektedir. Terim, Platon’dan sonra İstanbullu bir filozof olan Proklos tarafından yeniden eski önemi ile kullanılmaya başlanmıştır. İdea ile fizik nesne arasındaki ilgiyi kurmak ve anlamak bakımından önemlidir. Thomas Aquinas’a göre, pay alma yoluyla var olan her şey, aynı zamanda bir nedene bağlı olarak varlığa gelmiş demektir. Pay alma edimi aslında başlangıç itibariyle İlke’nin kendisi dışına akması (emanatio) ve bu akış aracılığıyla her şeyi kendine özsel olarak bağlamasıdır. Pay alma edimine maruz kalan bir var olanın nedensizce var olmuş olması söz konusu değildir.
