LOJİSTİK PLANLAMA VE MODELLEME Dersi Düğüm Tabanlı Araç Rotalama Problemleri soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Topla-dağıt probleminde genel olarak karşılaşılabilir durumlar nelerdir?


CEVAP:

• İlgili düğümde kasaları aynı olan ürünler için aynı anda hem dağıtma hem toplama işlemi yapılabilir. Bu durumda kasa boyutları aynı olduğundan boyut açısından sorun çıkmaz, dolu kasa bırakılıp yerine geriye boş kasa alındığı için araç taşıma kapasitesi de aşılmaz. Problem VRP gibi çözülebilir.

• İlgili düğümde farklı kasalı ürünler için aynı anda hem dağıtma hem toplama işlemi yapılabilir. Bu durumda kasa boyutları farklı olunca araca yeni konacak kasanın araçtaki boş kısma boyut açısından uyup uymadığının kontrol edilmesi gerekir. Geri alınan şey boş kasa değil de bir malzeme ise, malzemenin ağırlığının da kalan araç taşıma kapasitesini aşmaması gerekir. Dolayısıyla her indirme bindirme noktası için hem boyut, hem de ağırlık yönüyle araç kapasite değerlerinin aşılıp aşılmadığı kontrol edilmesi gerekir. Üstelik geri götürülecek kasaların üst üste konulabilirlik açısından da uygun olması gerekir. Taşıma güvenliği gereği bir kasa istenen başka bir kasanın üstüne konamayabilir. Ya da kasaların boyutları tutmadığı için üst üst konamayabilirler. Üst üste konulabilirliğin de kontrolü gerektiğinde problemin çözümü daha da zorlaşır. 

• Araç ürünleri dağıtarak gidip toplayarak dönebilir. Bu durum geri taşımalı araç rotalama olarak da modellenebilir. Her bir noktada boyut ve ağırlık kontrolü yapılmasına gerek olmaz ama gidiş ve dönüş rotalarının ayrı ayrı belirlenmesi gerekir. Bir aracın gidiş ve dönüş rotası aynı olabileceği gibi farklı da olabilir. 

• Taşımalar merkez ile düğümler arasında veya karşılıklı düğümler arasında olabilir. Bu durum problemi çok karmaşıklaştırır. Örneğin 10 farklı noktada konumlanmış olan toplam 100 ton malzemenin olduğunu varsayalım. Malzemeler bir araçla toplanacak olsunlar. Eğer hepsi merkeze taşınacaksa bu nispeten kolay bir araç rotalama (VRP) problemidir. Ama merkezdeki 100 ton yeni malzeme düğümlerdeki 100 ton eskimiş malzeme ile değiştirilecekse bu bir topla-dağıt problemi olur. Taşımalar sadece merkezle düğümler arasında yapılır. Öte yandan düğümlerdeki 100 ton malzeme karşılıklı yer değiştirecekse daha da karmaşık bir durum ortaya çıkar. Örneğin A noktasındaki 10 ton malzemeden 4 tonunun B’ye 6 tonunun C’ye gitmesi gerekiyor; B’de ki 20 ton malzemeden 10 tonunun A’ya, 10 tonunun da C’ye gitmesi gerekiyor olsun. Taşıma kapasitesi sınırlı araçlarla bütün bu karşılıklı taşımaların yapılmasını sağlamak oldukça karmaşık bir düğümler arası topla-dağıt problemini çözmeyi gerektirir.