TOPLU İŞ HUKUKU Dersi İş Hukukunda Toplu İlişkilerin Yeri ve Toplu İş Hukukunda Temel Kavramlar soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: Toplu iş sözleşmesine getirilen sınırlamalar nelerdir?


CEVAP: Bu düzenleme yetkisi öncelikle amacıyla sınırlıdır. Bu amaç Anayasanın 53. maddesinde, işçiler ve işverenlerin karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek şeklinde belirtilmiştir. Şu halde bu amaç dışında bir amaca yönelik olarak toplu iş sözleşmesi bağıtlanamaz. 2. Toplu iş sözleşmesi özerkliğinden hareketle yine temelini Anayasa’dan alan temel hak ve özgürlüklere aykırı toplu iş sözleşmesi hükümleri öngörülemez. Bu tür hükümler geçersizdir. 3. Toplu iş sözleşmeleri ile Anayasanın 10. maddesinde düzenlenen eşitlik ilkesine aykırı, ayrımcı düzenlemeler gidilemez. 4. Toplu iş sözleşmeleri kanunların emredici hükümlerine aykırı olamaz. Zira hiçbir hukuk düzeni taraflara resmi hukuk normların› bertaraf edici düzenleme yapma yetkisi vermez. Bu husus Türk Borçlar Kanununun 27. maddesinin bir gereği olduğu gibi, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 33. maddesinin beşinci fıkrasında da toplu iş sözleşmelerinin Anayasa’ya ve kanunların emredici hükümlerine aykırı düzenlemeler içeremeyeceği belirtilmiştir. Ancak iş hukukuna özgü nispi emredici hükümlerle (sosyal kamu düzeni hükümleri) düzenlenen konularda toplu iş sözleşmeleriyle işçilerin daha lehine hükümler getirilmesi olanaklıdır. Bu bağlamda belirtelim ki toplu iş sözleşmeleri iş hukukunun özel kaynakları içinde iş sözleşmelerinin üzerinde yer alır ve aralarındaki bu hiyerarşi nedeniyle iş sözleşmesi hükümleri işçinin daha lehine olmadıkça, toplu iş sözleşmesiyle çatışan iş sözleşmesi hükümlerinin yerini toplu iş sözleşmesi hükümleri alır. Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununda toplu iş sözleşmelerinin Anayasa’ya aykırı hükümler içeremeyeceğinin ayrıca belirtilmesi toplu iş sözleşmesi yapma hakkına getirilen bu sınırlamayla anayasal düzenin korunmasının amaçladığı şeklinde anlaşılmalıdır.