EKOLOJİ VE ÇEVRE BİLGİSİ Dersi Bitki-Toprak-Su İlişkileri soru detayı:
SORU:
Toprak taneciklerinin büyüklükleri ve su tutma düzeyleri arasındaki ilişki nasıldır?
CEVAP:
Toprak bileşenleri arasında tane büyüklüğü en fazla olan çakıl taşı, en düşük olan ise kildir. Tane büyüklüğü yüksekten düşüğe doğru gidildikçe taneler arasındaki boşluklar da küçülmektedir. Diğer yandan, tane büyüklüğü düştükçe tanenin gramı başına olan yüzey alanı artmaktadır. Killi toprakların yüzey alanı büyük olup taneler arasındaki boşluklar çok küçüktür. Kil taneleri, organik maddelerin (humus vb.) yardımıyla kümeleşirler. Bu kümeler suyun filtrelenmesini (sızmasını) ve toprağın havalanmasını iyileştirir.
Toprak parçacıklarının boyutları küçüldükçe su tutma düzeyleri artar. Kil taneleri hidrofilik (su seven) bir yüzeye sahiptirler ve bu nedenle fazla miktarda bitkiye yarayışlı su tutarlar. Benzer durum organik madde içeriği yüksek topraklar için de geçerlidir. Kumlu topraklarda taneler arasındaki boşluklar oldukça büyük olduğundan su süzülme eğilimindedir. Su süzüldüğü için sadece tanelerin kesişim noktalarında veya tanelerin üzerinde bulunur. Kum içerikleri yüksek olan toprakların yarayışlı su içerikleri milli ve killi topraklara göre daha düşüktür. Kumlu toprağın yarayışlı su içeriği kuru ağırlık ilkesine göre %9,5 iken killi toprakta bu değer %20,5’dir. Sürekli solma noktasında killi toprağın içerdiği su miktarı milli ve kumlu topraktan çok daha fazladır.