FELSEFE Dersi METAFİZİK soru detayı:

CEVAP:

Tikellerin sahip oldukları özellik ya da niteliklere tümeller adı verilir. Tümeller, şu halde soyut varlıklar olup kendi içlerinde üçe bölünürler: Özellikler, türler ve ilişkiler. Platon benzeri filozoflar, bu noktada kalmayıp aşk ya da üç sayısı benzeri soyut nesneleri de tümeller arasına dâhil etmişlerdir. Platon, varlık anlayışında tikellerin veya “şu” diyerek gösterdiğimiz somut bireysel varlıkların değil de kendisinin “biçim” ya da “öz” anlamına gelen eidos sözcüğünden hareketle eide ya da idealar adını verdiği tümellerin gerçekten var olduğunu öne sürmekteydi. Gerçekten de Platon, zaman ve mekân içinde var olup beş duyu yoluyla algılanan bireysel tözler ya da tikellerin, sürekli bir değişme süreci içinde bulunduklarını, ancak birer görünüşten ibaret olduklarını savunmaktaydı. Sadece tümellerin gerçek olduğunu, bireysel/duyusal varlıkların onlardan pay almak suretiyle var olabildiklerini öne süren Platon’un bu görüşüne ontolojik realizm adını vermekteyiz. Dahası, o özellikler, türler ve ilişkiler dışında sayı benzeri soyut nesnelerden meydana gelen tümellerin, metaforik bir anlam içinde dahi olsa zaman ve mekânın dışında bir yerde bulunduklarını savunmaktaydı. Tümellerin, yani genel nitelik ya da özlerin, tür ve cinslerin gerçekten var olduklarını ve tikellerin tanınması, varoluşunun açıklanması ve sınıflanması için vazgeçilmez olduklarını dile getiren Platoncu “realizm”, tümellere yüklenen ayrı varoluş yüzünden radikal realizm olarak geçer. Onun öğrencisi Aristoteles ise gerçekten var olanın “şu” diye gösterdiğimiz somut, bireysel varlıklar olduğunu öne sürdü. Söz konusu bireysel varlıklara “birinci dereceden tözler” adını veren filozof, onların bileşik varlıklar olduklarını iddia etti. Bileşik varlıklar bir madde ile bir formdan, yani bireyleştirici bir unsur ile tümel unsurdan meydana gelmek durumundaydı. Öz ya da tümellerin ayrı bir varoluşa sahip olmayıp bireysel varlıklara veya duyusal tözlere içkin olduklarını öne sürdü. Bu yüzden onun realizmine ılımlı realizm adı verilir.