OSMANLI TÜRKÇESİNE GİRİŞ I Dersi Alfabe İşaretlerinin Ses Değerleri I: Ünlüler soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Türkçe’nin sekiz
ünlüsü için eski alfabenin sağladığı imkânlar nelerdir?


CEVAP:

Türkçe’nin sekiz
ünlüsü için eski alfabenin sağladığı imkân dört harf
(? elif, ? vav, ? he, ? ye) ile hareke denilen kimi yardımcı işaretlerdi. Bunlar aslında, önce Farslar’ın,
sonra da Türkler’in Arap yazısından almış oldukları imkânlardır. Demek ki Arapça’da da bu işaretler
aynı zamanda ünlüler için kullanılmıştır. İşte aynı
harflerin hem ünlü işareti olarak, hem de ünsüz değerlerini gösteren işaretler olarak kullanılması bir
kelimenin çoğu kez birkaç türlü okunabilmesine
yol açar. Bu durum, kelimenin anlamca bağlamı
göz önüne alınmadığında, yanlış okuma, dolayısıyla da yanlış anlama sonucunu doğurur. Örnek
olarak ?? âl Arapça’da “aile, ocak, soy sop; asker;
serap” gibi anlamlara gelir; ama aynı yazılış Türkçe
“kırmızı” ya da “hile” anlamındaki al için ortaktır.
Bunun gibi Arapça ??? bevl “işemek” anlamındaki
kelime Türkçe bol, böl, ya da bul gibi de okunabilir.
??? Arapça’da hem meyl “eğilme, dönme; eğilim”,
hem de mîl “özellikle kadınların sürme çekmek için
kullandıkları uzunca ince metal çubuk” gibi okunabilir. Her ikisi de bu yazılışlarıyla Osmanlı Türkçesi döneminde dilimize girmiştir. Aynı yazılış çok
sonraları Fransızca’dan alınma “bir uzunluk ölçüsü
birimi” anlamındaki mil için de kullanılmıştır. ??
Farsça’da hem cev “arpa”, hem de cû “akarsu, ırmak; arayan, araştıran” gibi okunabilir. Aynı yazılış
Arapça’da cevv şeklinde okunan ve “gök boşluğu”
demek olan kelime için de geçerlidir. Verilen örneklere benzer yüzlerce örnek sıralanabilir; ancak
şu verilenler bile eski alfabeyle yazılmış metinleri
okurken ne derece dikkatli davranmamız gerektiği
konusunda bir fikir vermeye yeter.