MESLEKİ YAZIŞMALAR Dersi Yazışmalarda Dil Bilgisi ve Yazım Kuralları soru detayı:
SORU:
Türkçede büyük harf kullanılması gereken durumlar nelerdir?
CEVAP:
Türkçede cümleler büyük harfle başlar.
• Cümle içinde tırnak veya yay ayraç içine alınan cümleler büyük harfle başlar ve sonlarına uygun noktalama işareti (nokta, soru, ünlem vb.) konur. Örnek niteliğindeki sözcüklerle başlayan cümlede de ilk harf büyük yazılır.
• Özel adlar, özel adlardan türetilen bütün sözcükler ve takma adlar büyük hare başlar: Ali, Türklük, Türkçe, Türkolog, Eskişehirli. Evcil hayvanlara konulan adlar da özel addır: Sarıkız, Reçel...
• Kişi adlarından önce ve sonra gelen saygı sözleri, unvanlar, lakaplar büyük harfle başlar: Sayın Prof.Dr. Davut Aydın, Mikail Bey...
• Saygı bildiren sözlerden sonra gelen ve unvan bildiren sözcükler de büyük harfle başlar: Sayın Rektör, Sayın Başkan, Sayın Vali...
• Hitap sözcükleri de büyük harfle başlar: Değerli Müşterimiz, Sevgili Kardeşim, Aziz Dostum…
• Akrabalık bildiren sözcükler büyük harfle başlamaz: Tülay abla, Alper dayı, Seval teyze...
• Akrabalık bildiren sözcükler başa geldiğinde ya da sonda olup, unvan değeri kazandığında büyük harfle başlar: Nene Hatun, Tuzcu Baba, Dayı Alper, Satı Ana...
• Büyük harflerin kullanıldığı yerlerde bulunan ve, ile, ya, veya, yahut, ki, de, da sözleriyle mı, mi, mu, mü soru eki küçük hare yazılır: Mavi ve Siyah, Suç ve Ceza, Leyla ile Mecnun, Turfanda mı, Turfa mı? Ben de Yazdım… •
Resmî ya da özel bütün işyeri adı ve kurul adlarını oluşturan sözcüklerin her birinin ilk harfi büyük yazılır: Anadolu Üniversitesi, Bakanlar Kurulu...
• Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her sözcüğü büyük harfle başlar: Medeni Kanun, Atatürk Uluslararası Barış Ödülü Tüzüğü, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği...
• Kurultay, bilgi şöleni, açık oturum vb. toplantıların adlarında her sözcük büyük harfle başlar: V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı, XI Büro Yönetimi ve Sekreterlik Kongresi...
• Kurum, kuruluş ve yönetmelik bildiren sözcükler, belli bir kurum vb. kastedildiğinde büyük harfle başlar: Bu yıl Üniversitede, bahar dönemi eğitimine erken başlanacak. Bu yıl Meclis, yeni döneme erken başlayacaktır.
• Millet, boy, oymak adları büyük harfle başlar: Türk, Alman, İngiliz, Oğuz, Kazak, Kırgız…
• Dil ve lehçe adları büyük harfle başlar: Türkçe, İngilizce, Özbekçe...
• Devlet adları büyük harfle başlar: Türkiye Cumhuriyeti, Amerika Birleşik Devletleri... • Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren sözler büyük harfle başlar: Müslümanlık, Müslüman; Hristiyanlık, Hristiyan; Musevilik, Musevi…
• Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar: Tanrı, Allah, Cebrail, Zeus, Oziris, Kibele. Ancak tanrı sözcüğü özel ad olarak kullanılmadığında küçük hare başlar: Eski Yunan tanrıları...
• Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar: Merkür, Neptün, Plüton, Halley, Dünya, Güneş, Ay vb. Dünya, güneş, ay sözcükleri gezegen anlamı dışında kullanıldığında küçük harfle başlar.
• Yer adları (kıta, bölge, il, ilçe, köy, semt, cadde, sokak, semt vb.) büyük harfle başlar: Asya, Avrupa, İç Anadolu, İstanbul, Turgutlu, Bahçelievler, Ziya Gökalp Caddesi.
• Yer adlarında ilk isimden sonra gelen deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci isimler büyük hare başlar: Ağrı Dağı, Aral Gölü, Süveyş Kanalı.
• Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. yapı adlarının bütün sözcükleri büyük harfle başlar: Topkapı Sarayı, İshakpaşa Sarayı, Çankaya Köşkü, Alanya Kalesi, Galata Köprüsü…
• Rakamla başlayan cümlelerde rakamlardan sonra gelen sözcük büyük harfle başlamaz: 2011 yılında Cumhuriyetimizin 88.yılını kutladık.
• Millî ve dinî bayramlarla bayram niteliği kazanmış günlerin adları büyük harfle başlar: 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, Ramazan Bayramı, Nevruz Bayramı, Anneler Günü, Öğretmenler Günü...
• Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar: Kurtuluş Savaşı, Millî Mücadele, Cilalı Taş Devri...
• Yer, millet ve kişi adlarıyla kurulan birleşik sözcüklerde özel adlar büyük harfle başlar: Antep fıstığı, Hindistan cevizi, İngiliz anahtarı, Japon gülü, Maraş dondurması, Van kedisi...
• Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar: 29 Mayıs 1453 Salı günü, 29 Ekim 1923, 28 Aralık 1982’de göreve başladı. Lale festivali 25 Haziranda başlayacak.