SORU: Türkiye Muhasebe Standartlarına göre (TMS)tarihi maliyet ile değerlenen iktisadi kıymetler nelerdir?
CEVAP: • Maddi duran varlıklar: Maddi duran varlıkların ilk muhasebeleştirilmelerinde maliyete dâhil edilecek unsurlar satın alma fiyatı, varlığın çalışabilir hale getirilmesine ilişkin yapılan her türlü gider ve varlığın sökülmesi ve taşınması ile yerleştirildiği alanın restorasyonu ile ilgili ilişkin tahmini maliyetlerden oluşur. • Yatırım amaçlı gayrimenkuller: VUK dan farklı olarak TMS yatırım amacıyla elde bulundurulan gayrimenkullerin maddi duran varlıklardan ayrı olarak sınıflandırılmasını öngörmektedir. Yatırım amaçlı gayrimenkullerin ilk muhasebeleştirilmelerinde maliyet bedeline (satın alma fiyatı) bu bedelle doğrudan ilişkilendirilebilen harcamalar(avukatlık ücretleri, gayrimenkul alım vergisi vb.) diğer işlem maliyetleri eklenerek ölçülür. • Maddi olmayan duran varlıklar: İlk muhasebeleştirmede maliyet bedeli ile değerlenirler. Maddi duran varlıklardan farklı olarak, kullanımda veya yeniden düzenlenme esnasında ortaya çıkan maliyetler varlığın değerine eklenmemektedir. • Şerefiye: VUK’nun aksine TMS’ de peştemallık ifadesi yerine şerefiye kullanılmaktadır. İlk muhasebeleştirmede maliyet bedeli ile değerlenir. İzleyen dönemlerde ise sürekli değer düşüklüğü testine tabi tutulur ve değer düşüklükleri indirilerek değerlenir. • İştiraklerdeki yatırımlar: VUK’ da iştirak ifadesine yer verilmezken, iştirakler menkul kıymetler başlığı altında dolaylı olarak açıklanmaktadır. TMS’ de ise iştirakler için ayrı bir standart yer almaktadır. TMS de ortaklık payının iştirak olarak tanımlanması için önemli etki (kararlara katılma gücü) koşulu yer almaktadır. (Sözleşmede aksi belirtilmediği sürece *) İştiraklerdeki yatırımlar ilk muhasebeleştirme de elde etme maliyeti ile muhasebeleştirilirler. Daha sonra ise öz kaynak yöntemine göre değerlenirler. • Stoklar: İlk muhasebeleştirmede maliyet bedeline göre değerlenirler. Bu aşamada VUK ile bir farklılık yoktur. Fakat TMS’ de stoklarla ilgili borçlanmada maliyetleri (kredi faizi, vade farkı gibi) bulunması durumunda, bu maliyetler ancak stokların özellikli varlık olması ve satılabilir duruma gelmelerinin uzun süre gerektirmesi durumunda varlığın maliyetine eklenir. VUK’a göre ise her şekilde varlığın maliyetine eklenmek zorundadır.