ÇAĞDAŞ TÜRK YAZI DİLLERİ I Dersi TÜRKMEN TÜRÇESİ soru detayı:

CEVAP:

Kâşgârlıya göre Türkmen adı, Türk kelimesine Farsça “mânend” (benzer, gibi) kelimesinin getirilmesiyle oluşmuştur. Dolayısıyla Türkmânend (Türke benzer) sözünden Türkmen şekline dönüşmüştür. Akka piskoposu J. V. Ariac’a göre, kelime, Türk ile Kuman sözlerinin birleşmesinden doğmuştur. Oskar Hanser de Türkmen kelimesinin genellikle “Türk” ve “Koman” kelimelerinin birleşmesinden meydana geldiğinin düşünüldüğünü belirtmektedir. Kafesoğlu’na göre bu isim bir yakıştırmadır. Kelimenin bir de Türk+iman olarak anlamlandırılması vardır. Türklerden İslamiyeti kabul eden kütlelere böyle ad verildiği esasına dayanan Türkiman rivayeti Bedreddin Aynî (Ikdü’l-Cümân) tarafından bildirilmekte ve Neşrî (Cihânnümâ) ile İbn Kesîr taraflarından da nakledilmektedir. Son devir müelliflerinden Hüseyin Hüsameddin’e göre, men Türkçe büyüklük eki olup, Türkmen “büyük Türk” demektir. Necib Asım’a göre, kelime, Türk ile adam manasına gelen man’dan oluşmuştur ve “Türk eri” tabirinin tercümesidir. Saim Ali Dilemre de Asurca “tüccar” demek olan tuggar kelimesini Türk ile münasebete getirerek Türkmen’in “ticaret adamı, kervan adamı” olabileceğini söyler. Ama, bu görüş oldukça zayıftır. Macar Türkolog Vambery’e göre, kelime Türk ile -men’den oluşmuştur ve “Türklük, Türkler” demektir, zira men Türkçede toplayıcı isimler yapan bir ektir. Ünlü Türkolog J. Deny ise, Türk kelimesine -men ekinin gelmesiyle oluştuğunu söyler. “-men, -man” eki üzerine geldiği kelimeye “büyüklük, üstünlük, fazlalık” anlamları katar. Deny’ye göre Türkmen kelimesi de “koyu Türk, saf kan Türk” anlamlarına gelmektedir.