ULAŞTIRMA SİSTEMLERİ VE YÖNETİMİ Dersi TAŞIMACILIK VE ULAŞTIRMA EKONOMİSİ soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Ulaştırma hizmet talebinin karşılanması kim
tarafından ve nasıl yapılır?


CEVAP:

 Ulaştırma ve taşımacılık hizmetleri genel olarak,
merkezi kamu otoriteleri, yerel otoriteler ve özel kuruluşlar
tarafından üretilerek kullanıcılara arz edilebilmektedir.
Dolayısıyla bu hizmetlerin üretilmesi kamu tarafından ya da
kamu otoritesinin izni ve motivasyonu ile özel kuruluşlar
tarafından gerçekleştirilmektedir. Taşımacılık faaliyetleri
özleri itibarıyla kamusal hizmet olarak tanımlanmaktadır.
Bunun en temel nedeni neredeyse bütün gelişmiş ülkelerin
anayasalarında ulaşımın bir hak olarak vatandaşlara
verilmiş olmasıdır.
Dolayısıyla ulaştırma ve taşımacılık hizmetleri gerçekte
kamu otoritesi tarafından bireylere sunulması gereken bir
haktır. Buna karşılık kamu otoritesi bazı taşımacılık ve
ulaştırma hizmetlerini doğrudan kendisi üretmeyip, bu
hizmetlerin üretilmesi ve kullanıcılara arz edilmesini özel
kuruluşlara devredebilmektedir. Bununla beraber, bu
hizmetlerin kamusal niteliği, özel kuruluşlar tarafından
üretilse de hizmetin arzının kamu tarafından denetlenmesini
de beraberinde getirmektedir. Ulaştırma hizmetinin
tedarikinin ne şekilde olacağı ulaştırma hizmetinin üretim
yöntemlerine maliyetlerine, işletim zorluklarına göre
değişebilmektedir. Diğer yandan bu hizmetlerin kim
tarafından üretileceği ve kullanıcılara arz edeceği konusu bu
hizmetin üretilmesi sonucunda yaratılacak kamusal fayda
kavramına göre de değişebilmektedir.
Kent içi ulaşım sistemleri (yolcu) genellikle yerel otoriteler
tarafından yürütülen ulaştırma faaliyetleridir. Bu
hizmetlerin üretilmesi için gereken yatırım maliyetlerinin
yerel yönetimlerin mali güçlerini aşması halinde merkezi
kamu otoritesi tarafından karşılandığı, aynı zamanda bu
yatırımın fiilen söz konusu otorite tarafından üstlenildiği
görülebilmektedir. Buna karşılık bu tür hizmetlerin üretimi
ve arzı büyük oranda yerel otoriteler tarafından yerine
getirilmektedir. Bu tür ulaşım hizmetlerinin kamu
otoritesinin yönlendiriciliğine rağmen özel kuruluşlar
tarafından verilebilmesi; yatırım maliyetlerinin
karşılanabilmesi süresine bağımlıdır. Karşılama süresi
kısaldıkça özel kuruluşlar bu hizmetleri üretmek konusunda
istekli olabilmektedir. Buna ek olarak bazı ulaştırma
hizmetleri hem kamu otoritesi, hem de özel kuruluşlar
tarafından ortaklaşa ve birlikte yürütülebilmektedir.