CEVAP:

Ulaştırma ve taşımacılık hizmetlerinin
fiyatlandırılması farklı gereksinimler ve unsurlar
çerçevesinde gerçekleştirilebilmektedir. Fiyatlandırma
taşıma hizmetini üreten özel işletme ya da kamu otoritesinin
yaklaşımlarına bağlı olarak uygulanabilmektedir. Kamu
otoritesi ulaştırma ve taşımacılık hizmeti üretirken, öncelikli
motivasyon aracı kamu hizmeti ve toplumsal fayda ilkeleri
olurken, karlılık yaklaşımı arka planda yer alabilmektedir.
Dolayısıyla kamu otoriteleri bu tür hizmetleri üretirken
öncelikli hedefleri yüksek karlılık düzeyine ulaşmak
olmamaktadır. Bu otoriteler bireylere sundukları
hizmetlerin kalitesini olabildiğince artırmak, bu sayede
sosyal fayda ve bireylerin tatmini hedeflemektedir. Bu
nedenle kamu otoriteleri ulaştırma hizmetleri üretirken
bunun bireylere yönelik birim maliyetlerini bir miktar
sübvanse edebilmekte, ulaştırma hizmetlerini vatandaşlara
daha düşük bedelle arz etme yoluna gidebilmektedirler.
Özel kuruluşlar ise yapıları gereği daha yüksek kar
hedefleri ulaşma isteğindedirler. Bu nedenle üretilecek
sosyal fayda vb. kavramlar bu tür işletmeler için öncelikli
bir niteliğe sahip değildir. Dolayısıyla özel kuruluşlar bu
hizmetleri üretirken maksimum kar beklentisi ile hareket
edebilmektedirler. Bu eğilim neticesinde kamu otoriteleri
özel kuruluşların bu hedeflerine bir takım sınırlamalar ve
kısıtlar getirebilmektedir.
Taşıma hizmetinin ücretlendirilmesi belirli düzeyde taşıma
hizmetine yönelik talebe bağlı bir özelliğe sahipken, talep
bütünüyle taşıma hizmetinin ücretlendirmesine etki eden
biricik faktör değildir. Taşıma hizmetinin fiyatı çok sayıda
faktör tarafından etkilenmektedir. Bu faktörlerden birisi
piyasadaki rakiplerin sayısı ve rekabet düzeyidir. Rekabetin
üst düzeyde olması, talebin var olmasına ve kullanıcıların
belirli bir düzeyde ücret ödemeye razı olmalarına rağmen,
fiyatın bu düzeyde oluşmasına imkân vermemekte,
kullanıcıların katlanabileceği değerin altında bir fiyatın
oluşmasına neden olabilmektedir. Dolayısıyla kamu
otoritesi tarafından sınırlandırılmış bir fiyat değeri, rekabet
neticesinde bu sınır değerin altında oluşabilmektedir.
Öte yandan kamu otoritesinin faaliyet gösterdiği bir alanda
fiyatlar kamu otoritesi tarafından belirlenebilmektedir.
Kamu otoritesi zaman zaman özel kuruluşlara doğrudan
taşıma hizmetine ilişkin fiyatları dikte edebilirken,
çoğunlukla buna gerek duymayabilmekte, özel kuruluşlar
bu hizmeti veren kamu otoritesinin fiyatının üzerine
çıkmama konusunda doğal olarak bir refleks
gösterebilmektedir.
Kamu otoritesi düzenleyici rolü nedeniyle söz konusu
alanda doğrudan hizmet üretmemesine rağmen sınır
taşıma hizmetlerine ilişkin fiyat değerleri
belirleyebilmektedir. Kamu otoritesi bu tür bir yaklaşımı
çoğunlukla özel kuruluşların rekabeti bozucu tutumları ve
bireylere bu hizmetleri olması gereken fiyat düzeyinin
üzerinde arz edilmesi halinde uygulayabilmektedir.
Özellikle tarifeler kamu otoritesi tarafından bir müdahale
aracı olarak kullanılabilmektedir.