PARA POLİTİKASI Dersi MERKEZ BANKACILIĞININ GELİŞİMİ VE TCMB soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: Ülkemizde cumhuriyet öncesi dönemde merkez bankacılığı fonksiyonunu üstlenen banka hangisidir? Tarihsel gelişimi hakkında bilgi veriniz.


CEVAP: Cumhuriyet öncesi dönemde merkez bankacılığı görevi, yabancı sermaye ile kurulmuş olan Osmanlı Bankası’na verilmiştir. Osmanlı Bankası Kırım Savaşı’ndan sonra bir grup İngiliz sermayedarı tarafından, 1856 yılında Bank-ı Osmani adıyla kurulmuştur. Yönetim merkezi Londra olan bankanın, iş merkezi İstanbul olarak belirlenmiştir. Fransız sermayedarlarının da katılımıyla 1863 yılında yeni bir düzenlemeye gidilerek bankanın adı Bank-ı Osmanı-i Şahane olarak değiştirilmiş ve merkezi İstanbul olmuştur. Bankaya yine aynı tarihte (1863) Osmanlı İmparatorluğu için banknot çıkarmak ve devletin hazine işlerini yürütmek imtiyazı verilmiştir. Bu dönemde Osmanlı Bankası dışında, başka hiçbir kurum ve otorite banknot çıkarma yetkisine sahip değildir. Ancak şunu da belirtmekte yarar bulunmaktadır, Osmanlı bankası, klasik anlamda bir merkez bankası görevi yapmaktan sürekli kaçınmış, para politikası araçlarını kullanmamıştır. Bu banka daha çok Osmanlı hükümetinin dış ülkelerden ödünç para almasını kolaylaştıran bir kurum olarak işlem görmüştür. Osmanlı bankası Cumhuriyet döneminde sadece banknot çıkarma yetkisine haiz olarak işlem yapmış 1930 yılında ise Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) kurulduktan sonra bu yetkisini de kaybetmiştir.