CEVAP:

Uluslararası iş gücü akımlarının, gönderen ülke ekonomisi üzerinde doğurabileceği bazı olumsuz etkilerden birisi nitelikli iş gücü kaybıdır. Giden işçilerin tamamı düz işçi olmayıp bir bölümü belirli işleri olan beceri sahibi kimselerdir. Sahip oldukları mesleki deneyim ve uzmanlık dolayısıyla bazan yurt dışına giden bu insanların yerleri doldurulamaz. İşçi akımlarıyla ilgili diğer bir sorun da işçi gönderen ülkelerin bu kanaldan dışarıya bir tür sermaye ihraç etmiş olmalarıdır. Ana ülke, doğuştan itibaren işçiyi besler, giydirir, eğitir ve onun üretici duruma geçmesini sağlar. İşçinin üretken çağa gelmesine kadar yapılan harcamalar bir tür sermaye yatırımı niteliğindedir. Bunlara ekonomik terimle "beşeri sermaye" (human capital) denmektedir. Yabancı ülkeye giden bir işçi, sırtındaki bu beşerî sermayeyi de birlikte götürür. Gönderen ülke için bu bir kayıptır. Diğer bir sorun beyin göçüdür. Ülkelerarası emek hareketlerinin dikkate değer bir yönü az gelişmiş ülkelerden doktor, mühendis, bilim adamı gibi yüksek derecede eğitilmiş insanların gelişmiş ülkelere doğru göç etmeleridir. Bu tür insangücü akımlarına alışılmış deyimle "beyin göçü" denir. Son olarak göç eden kişiler, farklı bir toplumda uzun süre yaşadıktan sonra anayurda döndükten sonra önemli toplumsal uyumsuzluk ve kültürel farklılaşma sorunları yaratabilirler.