SORU: Usûl-i fıkıh alanında yazılan eserler hangi yöntemlerle yazılmaktadır?
CEVAP: Usûl-i fıkıh alanında yazılan eserler üç ayrı yöntemle yazıldıkları görülür. • İlki Hanefilerin yazım metodu olarak bilinir. Fürû alanındaki görüşleri temellendirmek ve desteklemek gayesinin baskın olduğu bir usûl anlayışıdır. Bu yöntemin ana hedefi mezhepte ulaşılan fürû hükümlerinin sağlam temellere oturtulması, kendi arasında tutarlılığının ve doğruluğunun ispatlanmasıdır. Bu sebeple füru ön plana çıkmış ve usûl alanındaki ilkelerin fürû’ya tatbikine önem verilmiştir. Bu eserlere örnek olarak Debûsî’nin Takvîmu’l-edille adlı eseriyle, Serahsî’nin el-Usûl adlı eseri verilebilir. • Diğer usûl yazım yöntemi ise kelamcıların metodu olarak bilinen yöntemdir. Bu yöntem fıkhın fürû kısmına önem vermeksizin meseleleri teorik ve genel kurallarla ele alır. Özellikle Mutezilenin ve Şafii mezhebinin usûlü bu yöntemle oluşturulmuştur. Bu yöntemle yazılan kitaplara örnek olarak Ebu’l-Hüseyin el-Basrî’nin el-Mutemed’i ve Gazali’nin el-Müstesfâ’sı gösterilebilir. • Daha sonraki dönemlerde ortaya çıkan ve her iki yöntemin baskın vasıflarını birleştiren bir türden daha bahsedilebilir ki buna karma (memzuc) usûl yöntemi denir. İbnu’s-Sââtî’nin Bedîu’n-nizâm, Sadruşşeriâ’nın Tenkihu’l-usûl adlı usûl eserlerinin bu yöntemle yazıldığı söylenebilir.