CEVAP:

Uzaydaki yörüngeleri tanımlayan Kepler’in gezegensel hareket yasasına göre Dünya’nın etrafında dönen bir cisim Dünya’nın uydusu olur ve yörünge sayısı sonsuzdur. Genel olarak bozucu ek faktörler bulunmadığı sürece uzaydaki tüm yörüngeler farklı şekillerde (örn. daire, elips, hiperbol, parabol, konik) olabilir. Çok genel olarak uydu yörüngeleri; Dünya’ya olan uzaklıklarına, kullanım amaçlarına ve yörünge düzlemlerine göre adlandırılmaktadır. Yörüngede bulunan uydular birbirine göre ters olan yerçekimi ve merkezkaç kuvvetleri (yerçekimi ivmesi uyduyu Dünya’ya doğru çekmekte, merkezkaç kuvveti ise Dünya’dan uzaklaştırmaktadır) etkisi altındadır. Yerçekimi kuvveti, Dünya’nın ve uydunun kütlesine, merkezkaç kuvveti ise uydunun kütlesinin yanı sıra hızına da bağlıdır. Yerçekimi kuvvetinin merkezkaç kuvvetine eşit olduğu durumda uydu yörüngede sabit kalır. Uydu yörüngesinin Dünya yüzeyine olan uzaklığı, uydunun hızına bağlı olarak belirlenir ve uzaklık azaldıkça uyduyu yörüngesinde sabit tutan hızı artar. Bir uydu, yörüngesine yerleştirildikten sonra, yerçekimi ve merkezkaç kuvvetleri
arasında denge bozulmadığı sürece yörüngesi de değişmemektedir. Yerçekimi kuvvetinde meydana gelen bir değişiklik veya diğer dış etkiler uydunun konumunu bozar. Uyduların ömürleri yörünge sabitleştirici roketlerdeki yakıt süresi ile orantılı olup genel olarak 10-15 yıl arasında değişmektedir. Bu dönem sonunda uydu ya uzay çöplüğüne gönderilmekte veya güvenilir bir biçimde düşürülmektedir. Yapay uyduların yörüngeye gönderilmesi ya da fırlatılması roket adı verilen güçlü motorlarla sağlanır. Belirli bir yörüngede bulunan bir uydu yeni bir yörüngeye oturtulabilir. Bu yörünge değişikliği uyduya bağlanan küçük roketler aracılığı ile yapılır. Yörünge yükseldikçe uydunun ömrü artar. Ancak çok yüksek yörüngelerde Ay ve Güneş’in çekimleri uydunun yörüngesinden çıkmasına neden olabilir. Alçak yörüngelerde ise atmosferin sürtünme etkisi nedeniyle uydunun hızını kaybedip düşme riski söz konusudur. Genel olarak yüksekliğin dışında belirli bir uydu için yörüngesel parametrelerinin seçiminde ilgilenilen faktörler, uygulama için gerekli mekânsal ve zamansal faktörler ile kapsama (ne kadar kuzey/güney yönünde olduğu) alanıdır. Diğer bir ifade ile her uygulama için farklı platform, yörünge ve algılayıcı özelliklerinin bilinmesi gereklidir.