CEVAP:

Tibetlilerin Beşbalık taraflarındaki Shatuo Türkleriyle ittifak kurarak Çin’e hücumlara başladıkları sırada Çin’de düzenin devamlılığını kendi çıkarları için gerekli gören Uygurlar buna karşı koymak istediyseler de başarılı olamadılar. Kağan başarısızlığıyla halkın gözünden düşüp öldürülünce Ötüken’de karışıklık çıktı. Kağan olan Ediz boyundan Kutlug (“Ay Tanrıda Ülüg Bulmış Alp Kutlug Bilge Kağan”, 795-805) ile “Ay Tanrıda Kut Bulmış Külüg Bilge” (805-808) zamanlarında Uygur hâkimiyetindeki topraklarda sükûnet hasıl oldu, ticaret ve zenginlik arttı. “Ay Tanrıda Kut Bulmış Alp Bilge (808-821) devri savaşsız geçti. Ay Tanrıda Ülüg Bulmış Küçlüg Bilge (821-833) Tibetlileri durdurdu, Karluklara yeni bir Yabgu tayin etti ve Sogd bölgesine kadar ticareti geliştirdi. Kara Balgasun Yazıtı’nı da muhtemelen bu Kağan diktirdi. Bununla beraber bir karışıklıkta Kağan öldürüldü ve yerine yeğeni “Ay Tanrıda Kut Bulmış Alp Külüg Bilge Kağan (833-839) geçti. Bu Kağan da bir isyanda ortadan kaldırıldı. Manicilik yüzünden bozulan Uygur toplum yapısına karşılık 20 yıldır dinç bir kuvvet olarak Orhun havalisini baskı altında tutan Kırgızlar, 840 yılında Ordu-Balık’ı ele geçirdiler ve Kağan Hesa’yı (839-840) öldürerek Uygur Kağanlığı’nı yıktılar. Uygurlar bundan sonra yurtlarını terk edip Karluk memleketine, Çin’e ve daha çok ticaret merkezlerinin olduğu İç Asya’ya kütleler hâlinde göçtüler.