CEVAP:

Çin ile ilişkiler, II. Köktürk Devleti zamanın dakinin tam aksine, başlangıçtan beri iyi idi. Zaten Uygur-Çin dostluğunu pekiştiren olay Köktürklerin Çinlilere olan düşmanlıkları olmuştu. Esasen Uygurlar bu dostluğa açık idiler, çünkü Uygurlar için güneydeki komşuları olan Çin’in şehir hayatına karşı tartışmaları da geçmişte kalmıştı.

Uygur asil zadelerinin nesiller boyu devam eden Çinli kadınlarla evlen meleri geleneği, kuzeyin çadır hayatı yaşayan ahalisini şehir hayatına alıştırmış, âdeta bu yaşam biçimini moda yapmıştı. Çinli kadınlarla evlenmek şehir hayatını gerektirdiği gibi, ticaret de şehir kurmayı zorunlu hâle getiriyordu, çünkü büyük ölçüde toplanmış olan kıymetli ticaret eşyasını çadırlarda saklamak imkânsızdı. Bunda Uygurların kendi kültürlerine olan güvenleri de etkili idi. Kendilerini şehir hayatının tehlikelerinden korkmayacak kadar kuvvetli ve emin buluyorlardı.

Uygurların Çinlilerle olan ticaretleri epeyce artmış olmakla beraber Uygur hakanının yanında Arap tüccarlarının temsilcileri de bulunmaktaydı. Uygurların askerî yardımlarına karşı Çin hü kümetinin ‘hediye’ adı altında gönderdiği kıymetli malları el lerin de toplamış olan zengin Uygurlar da artık ticareti öğrenmişlerdi.