AFET BİLGİ SİSTEMLERİ VE HABERLEŞME Dersi Afet Yönetiminde Uzaktan Algılamanın Kullanımı soru detayı:

CEVAP:

Hava platformları yer gözlemi yapan uçak, helikopter, balon ve insansız hava araçlarıdır.“Hava Araçları” boşluğu doldurarak anlık ve kısmen daha dar alanların görüntülerini elde edebilir. Bu görüntüler uydularla aynı perspektiften çekilebileceği gibi ek perspektifler de sağlanabilir (örneğin uydular genellikle tam kuş bakışı görüntü alırken hava platformları eğik açıyla yapılardaki yıkım ve hasarı görüntüleyebilir).Hava araçlarını çok farklı şekilde sınıflandırmak mümkündür. Afet yönetimi kapsamında ihtiyaçlar dikkate alınarak hava araçları öncelikle insanlı ve insansız olarak iki ana kategoriye ayrılır. İnsanlı hava
araçları (uçak, helikopter), taşıma kapasitelerinin yüksek olması ve kullanım esnekliği gibi alanlarda diğer araç çeşitlerine göre avantaj sağlamaktadır. Diğer taraftan hazırlık süresi ve aracı kullanan insanların tehlikeye
maruz kalma ihtimali gibi dezavantajları bulunmaktadır.Bu sınıflandırmaya göre 1 saatten az havada kalan hava araçları “mikro hava aracı”, 1-2 saat arası
havada kalan hava araçları “mini hava aracı” olarak değerlendirilmektedir. “Quadkopter” ve “Oktokopter” (dört-sekiz döner kanatlı İHA’lar) gibi kısa sürede
enerjisi tükenen hava araçları mikro hava aracı sınıfına girmektedir. Bunların güç tüketimi fazladır. Buna karşın havada asılı kalma ve sabitlenerek istenilen noktadan/açıdan kaliteli görüntü alma özellikleri önemli bir avantajıdır. Mikro İHA’ların diğer önemli bir yeteneği yükselip alçalırken yatayda hiç
hareket etmek zorunda olmamasıdır. Mini İHA’lar genelde sabit kanat uçaklardır. Bunların güç tüketimi döner kanatlı mikro İHA’lara nazaran az olduğu
için havada 1 saatten fazla kalabilmektedir. Bir doğru boyunca eylemsizlik prensibine uygun olarak ilerlerler, geniş daireler çizerek dönebilirler. Bunları
hareketsiz bir noktada bekleterek fotoğraf çekmek mümkün değildir. Yükselip alçalabilmeleri için eğimli uçarak yatayda da ilerlemek zorundadırlar.
Mikro ve mini hava araçları, düşük maliyetli olması ve uçuş öncesi hazırlık süresinin 10 dakikadan az olması gibi özelliklerinden dolayı sivil alanda yaygın
olarak kullanılmaktadır.Menzil olarak 10 km’den fazla mesafeye gidebilen ve 2000 m’den fazla irtifaya yükselebilen taktik sınıfı İHA’ların birim maliyeti ve bakım maliyetleri ise sivil kullanım açısından oldukça yüksektir. Bunların uçuş
öncesi hazırlığı saatlerce sürebilmektedir. Boyutu büyük olduğu için hangar içerisinde bekletilirler. Çözünürlüğün (metre/piksel oranı) yüksek olması istendiğinde ve taranması istenen alanın 10 km çapından büyük olması durumunda, yere daha yakın uçabilen Midi İHA sınıfı uygun olmaktadır. Balon tipi İHA sistemleri, irtifa ve havada kalma süresi açısından taktik İHA sistemlerine benzer, fakat rüzgâra karşı dayanıksızlık veya iple bağlı sistemler için sınırlı hareket kabiliyetleri gibi dezavantajlara sahiptir. Yapılan afet analizleri göstermiştir ki afet öncesi, anı ve sonrasında karar organlarına verilebilecek
her türlü bilgi olası can ve mal kaybını önlemede büyük rol oynamaktadır. Afet anında bilgi akışının seri ve güvenilir olması açısından bakıldığında, veri
kaynaklarının yerli olması önemli olmaktadır. Afetler, büyük yıkımlara sebep olması nedeniyle tüm Dünya’dan bilim adamlarının çalışmalarına konu olmaktadır. Ülkemizin hâlihazırdaki uzay projeleri ve hava platformları, afet anı ve sonrası destek verirken afet öncesi tahmin niteliğindeki uzaktan algılama uygulamaları oldukça deneysel ve göreceli olarak azdır. Ülkemizin bu alanda yapacağı olası öncül çalışmalar, afet tahmini alanında yetkinlik kazandırırken bu bilgi birikiminin uluslararası sahada bilgi alışverişi konusunda da destek olacağı açıktır.