SAĞLIK HUKUKU Dersi HEKİMİN SÖZLEŞMEDEN KAYNAKLANAN HUKUKİ SORUMLULUĞU soru detayı:

CEVAP:

Vekalet sözleşmesinin unsurlarını şu şekilde sıralamak mümkündür:

• İş Görme / Hizmetin İfası Unsuru: Vekâlet sözleşmesi sayesinde vekil, müvekkile karşı bir iş görme borcu altına girmektedir. Vekilin bu iş görme borcunu yerine getirirken yapacağı edimler olumlu edimlerdir. Diğer bir ifade ile yapma fiilînin konusunu teşkil etmektedir. Vekil her zaman müvekkilin menfaatine olacak hukuki işlemler gerçekleştirmektedir.
• İş Görmenin Başkasının Menfaatine ve İradesine Uygun Olarak Yapılması Unsuru: Vekâlet ilişkisinde vekil, müvekkilin menfaatine uygun hareket etmek ve onun menfaatini esas almak suretiyle iş görmektedir. Temelde görülen iş vekilin değil, müvekkilin menfaatinedir. Yapılan iş, müvekkil adına ve hesabına görülmektedir. Ancak kimi durumlarda işin üçüncü kişi lehine yapılması da söz konusudur. Vekilin bu işleri görürken hiçbir şekilde kendi menfaatinin olmayacağı anlaşılmamalıdır. Yalnızca vekilin menfaatlerini içeren bir vekâlet sözleşmesinden bahsetmek mümkün değildir. Vekil, kendi menfaati de bulunmasına karşılık her zaman müvekkilinin menfaatlerini ön planda tutmak zorundadır.
• Vekilin Yükümlülüklerini Müvekkil Nam ve Hesabına Yapması, Sonuç Riziko-su Taşımaması: Vekil, üzerine aldığı işleri yaparken borç altına girmesi müvekkil adına olmaktadır. Vekâlet sözleşmesi, edim sonucunun değil, edim fiilînin taahhüt edildiği bir sözleşmedir. Edim fiilînin yerine getirilmesinden doğacak alacak ve borçlar müvekkil adına doğmaktadır. Vekil, sözleşmede hiçbir şekilde sonucun başarı ile neticeleneceğini borçlanamaz. Aslında vekâlet ile başarılı bir sonuç elde edilmek istense de bu sonuca ulaşmak her zaman mümkün olmayabilir. Vekâlet sözleşmesi ile başarılı bir sonuca ulaşılması hedeflenmekle birlikte, belirlenen bu hedef başarılı bir sonucun borçlanıldığı anlamına gelmemektedir.
• Ücret Unsuru: Ücret, vekâlet sözleşmesinin zorunlu bir unsuru olarak kabul edilmemekte ve sözleşmenin esaslı bir unsuru olarak görülmemektedir. Vekâlet sözleşmesinde ücret zorunlu ve kanuni bir unsur değildir. Kural olarak taraflar bir ücret kararlaştırmamışlarsa bile vekâlet sözleşmesi kurulabilmektedir. Ancak, sözleşme ile taraflar arasında açık olarak ücretin kararlaştırılması veya işin gereği ücret verilmesi teamül hâline gelmiş ise ücretli vekâlet sözleşmesi kurulabileceği kabul edilmektedir.
• Anlaşma Unsuru: Vekâlet sözleşmesi rızai bir sözleşmedir ve tarafların karşılıklı birbirine uygun irade beyanları ile kurulmaktadır. Bu sözleşmenin kurulabilmesi, tarafların anlaşmış olmalarına bağlıdır. Gerek işin niteliğinden gerekse mevcut durumdan dolayı açık bir kabulün beklenemeyeceği durumlarda uygun bir süre içinde öneri reddedilmemiş ise sözleşmenin kurulduğu kabul edilmektedir. TBK’de, vekilin sözleşme konusu işi resmî bir sıfat gereği veya mesleğinin icabı (avukat, hekim, bankacı vb.) olarak görmesi ya da vekilin alenen bu isleri yapacağını açıklaması hâlinde açık bir kabul beyanına gerek olmadığı düzenlenmiştir. Sözleşmenin kural olarak herhangi bir şekle tabi olmaması bu aşamada tarafların örtülü olarak bile anlaşmasına imkân tanımaktadır.