AFET EKONOMİSİ VE SİGORTACILIĞI Dersi Mikroekonominin Genel İlkeleri soru detayı:

CEVAP:

Vergiler, bir firma için en önemli maliyet kalemleri arasındadır. Yüksek vergi oranları firmaların üretim yapma isteklerini olumsuz etkiler. Hükümetler piyasayı canlandırmak istedikleri zaman vergi oranlarını veya vergi ve benzeri yükümlülükleri azaltır ve böylece firmaların maliyetlerini düşürerek üretime teşvik etmiş olur. Bu durumda arz eğrisi sağa kayacaktır. Bazen kamu otoritesi çeşitli amaçlarla bazı malların üretimini teşvik etmek ister ve üreticiye parasal yardım ve benzeri desteklemede bulunur. Bu duruma ekonomi literatüründe “sübvansiyon” adı verilir. Sübvansiyon uygulanan malların üretimi artar ve arz eğrisi sağa kayar. Ülkemizde zaman zaman tarım sektöründe uygulanan mazot desteği, doğrudan gelir desteği gibi uygulamalar bu çerçevede ele alınabilir. Örneğin doğrudan gelir desteği uygulaması tarım sektöründe mali açıdan zor durumda olan çiftçilere yönelik olarak uygulanır ve sahip oldukları toprağın büyüklüğüne göre yapılır. Böylece çiftçilerin ortalama gelir düzeyleri yükseltilirken ülkenin de tarımsal açıdan kendine yeterlilik seviyesi artırılmaya çalışılır. Esneklik Kavramı, Talep ve Arz Esneklikleri Esneklik aslında bir duyarlılık ölçüsüdür. Bir A değişkeni, bir B değişkenindeki değişmelere karşı çok duyarlı ise “A’nın B’deki değişmelere karşı esnekliği yüksek”, az duyarlı ise “A’nın B’deki değişmelere karşı esnekliği düşüktür” deriz. Eğer bir öğrencinin günlük ders çalışma saatleri not ortalaması düştükçe hızlı bir şekilde artıyor, yükseldikçe hızlı bir şekilde azalıyor ise bu öğrencinin günlük ders çalışma saatleri not ortalamasına duyarlıdır yani “esnektir” diyebiliriz. Ekonomide esneklik kavramı son derece önemlidir ve çok sayıda uygulama alanı bulunmaktadır. Şimdi önce talep sonra da arz esnekliği kavramlarını açıklamaya çalışalım. Talep esnekliği seçeceğimiz değişkenlere göre birkaç farklı açıdan ele alınabilir. Talep miktarı önceden bildiğiniz gibi öncelikle malın veya hizmetin fiyatına bağlıdır. Dolayısıyla talep esnekliği ile ilgili öncelikli kavram “talebin fiyat esnekliği”dir. Talebin fiyat esnekliği “talep miktarının ilgili malın fiyatında meydana gelen değişmeye verdiği tepkinin ölçüsüdür”. Bazı ürünlerin talep miktarı fiyatındaki değişmelere karşı çok duyarsızdır. Örneğin tuzun talep miktarı fiyatındaki değişmelere karşı çok duyarlı değildir. Tuzun fiyatını % 50 oranında yükseltsek bile tuzun talebi çok fazla düşmez. Tam tersi tuzun fiyatını %50 düşürsek bile tuzun talep miktarı çok fazla yükselmez. O nedenle tuz “esnekliği düşük” bir maldır.