CEVAP:

Vergi ziyaı kabahatinde netice, kabahate adını veren vergi ziyaının (vergi kaybının) varlığıdır. Vergi ziyaı kabahati vergi ziyaının varlığına bağlı bir netice kabahati olduğundan ağırlığı ne olursa olsun yapılan hareket vergi ziyaı doğurmuyorsa vergi ziyaı kabahatinden söz edilemez. Vergi ziyaının varlığının kabahatin meydana gelmesi açısından aranması nedeniyle bu kabahat netice kabahati kategorisinde yer alır.

Aynı eylemle birden fazla vergide vergi ziyaı ortaya çıkıyorsa her vergi açısından kabahatin meydana geldiğinin kabulü gerekir. Örneğin, faturanın kesilmemesi nedeniyle satışın kayıt dışı bırakılmasından dolayı hem gelir vergisinde hem de katma değer vergisinde vergi ziyaı ortaya çıkmışsa, kaç vergide vergi ziyaı meydana gelmiş olursa, o kadar adet vergi ziyaı kabahati meydana gelmiş sayılır. Fiil ne zaman gerçekleşmiş olursa olsun kabahat, vergi ziyaının meydana geldiği anda işlenmiş kabul edilir.

Vergi ziyaı, kanunda mükellefin veya sorumlunun vergilendirme ile ilgili ödevlerini zamanında yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi yüzünden verginin eksik tahakkukuna veya geç tahakkukuna sebebiyet verilmesi ile verginin haksız yere geri verilmesi şeklinde olmak üzere başlıca üç şekilde ortaya çıkar.

Verginin Eksik Tahakkuku: Mükellefin eksik beyanı ile medenî veya şahsî durumların gerçeğe aykırı beyanlarından birine dayanan tahakkukda meydana getirilen eksikliktir. Vergi ziyaı kabahati de eksik tahakkukun meydana geldiği an işlenmiş sayılır. Fark edileceği üzere, vergi ziyaının verginin eksik tahsilatı ile değil, eksik tahakkukuyla ilişkilendirildiği görülmektedir. Örneğin, sahte belge kullanılması durumunda vergi ziyaı faturanın kullanıldığı an değil, buna bağlı eksik tahakkukun ortaya çıktığı an meydana gelmiş olur. Genel kural bu şekilde olmakla birlikte, geçiçi vergi ve örtülü kazanç dağıtımında ayrık düzenlemelere yer verilmiştir. Geçici vergide vergi ziyaının cezalandırılabilmesi için noksan beyan tutarının beyan edilmesi gereken gelirin %10 luk yanılma payını aşması halinde cezalandırma %10’u aşan kısım üzerinden yapılır. “Transfer fiyatlaması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı” açısından vergi ziyaının doğmuş sayılması hazine zararının varlığına bağlanmıştır (KVK. m 13).

Mükellefin eksik beyan dışında, medenî ve şahsî durumlarının gerçeğe aykırı beyanı nedeniyle de vergisinin eksik tahakkuku söz konusu olabilir (VUK.m.341/.2). Bazı vergilerde vergiye tâbi matrah bulunurken indirimlere ve/veya mahsuplara yer verilmesi vergilendirme tekniği gereğidir. Şahsîleştirmenin hayata geçirilmesi ise, mükellefin şahsî (sakat olup olmama), medenî (evli, bekâr, dul), ailevî (çocuklu olup olmama) vb. durumların vergilendirmede dikkate alınmasını gerektirir. Bir mükellefin sakat olmadığı halde sakatmış gibi bu indirimi uygulaması veya uygulatması vergisinin eksik tahakkukuna sebep olur.

Verginin Geç Tahakkuku: Verginin beyanında bir eksiklik bulunmamasına rağmen süresinden sonra beyan edilerek tahakkukun geç yapılmasına sebebiyet verilmesidir.

Verginin Haksız Yere Geri Verilmesi: Mükelleflerden fazla tahsil edilen vergiler varsa fazlaya ilişkin kısım kendilerine geri verilir (reddedilir). Vergi dairesine doğru şekilde ödenen vergilerin mükeleflerce gerçek dışı beyanlarda bulunulması nedeniyle vergi dairesinden haksız şekilde geri alınması söz konusu olabilir. Bu durumda vergi ziyaı, verginin geri verildiği tarihte doğar ki vergi ziyaı kabahati de bu anda gerçekleşmiş olur.