ÇAĞDAŞ FELSEFE I Dersi DİL OYUNLARI: GEÇ DÖNEM WITTGENSTEIN soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: Wittgenstein, sayısal nesnelerin dilsel kullanımını nasıl açıklamaktadır?


CEVAP: Wittgenstein, bu konuda “beş elma” örneğini ele almaktadır. Bu örnekte “elma” sözcüğü, bir önceki örneğe benzer bir biçimde bir nesneye karşılık gelen bir ad gibi durmaktadır. “Kırmızı” söz konusu olduğunda bunu söylemek o kadar da kolay değildir. Peki ya “beş” için? Bu son ikisi de adlar ise hangi nesnelerin adlarıdırlar? “Beş” sözcüğünün anlamı nedir? Burada böyle bir soru tartışma konusu değildir, sadece “beş” sözcüğünü nasıl kullandığımız söz konusudur. Bu bağlamda Wittgenstein, bizi “beş” sözcüğünü bir ad olarak almak ve “elma” sözcüğündeki gibi bir nesneye eşlemek konusunda uyarmaktadır. Sözcüğü kullanırken ve elmaları sayarken sorunlu hiçbir şeyle karşılaşmayız. Ancak sayıyı bir nesne olarak düşünmeye başladığımızda sorunlar çıkmaya başlar. Bu nesne nasıl bir nesnedir? Nerededir? Ben onu nasıl bilirim? Wittgenstein’ın bu uyarısı felsefe ile ilgili söyledikleri ile de uyum içerisindedir. Onun bu yaptığı, “sözcükleri metafiziksel kullanımlarından gündelik kullanımlarına geri getirmektir”. Bu işlem sırasında bir açıklama yapılmamaktadır. Sadece mevcut durum tasvir edilmektedir. Wittgenstein, hâlihazırda bildiğimizi sadece düzenlemektedir. Gerçi bu örnekte olduğu gibi, içimizden bir ses “Acaba gerçekten sayı nedir?” diye sormaktadır ama Wittgenstein’a göre bu kışkırtıcı sese kulak vererek kazanabileceğimiz bir şey yoktur. Genel bir anlam kuramı peşinde koşmak, sözcüklerin işlevini anlamamaktan kaynaklanmaktadır.