CEVAP:

Avrupa’nın içinde bulunduğu durum bilim adamlarınca iki farklı şekilde yorumlanmıştır. Daha önce de sözünü ettiğimiz gibi bir grup iyimser bilim adamı insanlığın geleceğine umutla bakarken, Malthus başta olmak üzere diğer bir grup bu konuda karamsardır. İki yüzyıl önceki tartışmadan iyimserlerin haklı çıkma nedenlerini ise o dönemde ortaya çıkan üç önemli gelişmeye bağlamak mümkündür (Kennedy, 1995, s, 7-14). Bunlar aşağıda sıralanmaktadır:
• İngiltere’den yurt dışına yönelen göçler
• İngiltere’de tarımsal üretime uygulanan yenilikler ve kaydedilen ilerleme
• İngiltere’de sanayi devriminin başlaması ve verimlilik artışı
Tarımsal ve sınai üretimdeki artış ve verimli topraklara göç eden İngiliz vatandaşları aracılığı ile anavatana gönderilen kaynaklar İngilizleri dünyanın en zengin toplumu hâline getirmiştir. Böylece nüfusun kaynaklar üzerindeki baskısı teknolojinin gücüyle,
yani insan zekâsının bulduğu yeni üretim, iletişim ve ulaşım yöntemleri ile cevaplandırılmış olmaktadır. Böylece sonuç olarak İngiliz halkı, Malthus’un gerçekleşmesini beklediği kötü kaderden kurtulmuştur.