CEVAP:

Fiilen İngiliz işgaline düştüğü 1882’den itibaren Mısır II. Abdülhamid’e kar­şı muhalefetin de merkezi haline getirildi. Ingilizlerin himayesinde, burada rahat­lıkla faaliyet gösteren muhalifler arasında, Ingilizler, Fransızlar, Ermeniler, Rumlar, Suriyeli müslüman ve gayr-i müslim gazeteciler yer aldı. Hatta Mısır, “Osmanlı hi­lafeti” yerine “Arap hilafetini” diriltmek isteyen İngiliz Wilfrid Scawen Blunt’un faaliyet merkezi oldu. Bu faaliyetler ters tepki doğurdu ve Mısır’da Ingilizlere karşı II. Abdülhamid’in politikalarını savunacak Mustafa Kamil gibi liderler ortaya çıktı. Özellikle İngiliz işgalinin kalıcı olduğu anlaşıldıktan sonra Mısır, İslam Birliği siya­setinin adeta ikinci ayağı oldu. Gerek Ezher ulemasının desteği ve gerekse Mısır Fevkalade Komiseri Gazı Ahmet Muhtar Paşa’nm gayretleri ile Mısır’da birçok ga­zete, II. Abdülhamid ve politikaları lehinde yayınlar yapmaya başladı.