CEVAP:

• Öğretimi sunulacak becerinin önemi ve nasıl bir beceri olduğu yaşlı veya yakınına anlatılmalıdır. Örneğin; yürüteç kullanmanın önemi (yer değiştirme becerisinde bağımsız olacak, fizyolojik ve ruhsal gerilemeyi yavaşlatacak, çevresine olan bağımlılığını azaltacak, vb.) anlatılmalıdır.
• İlgili beceri için yaşlının bilişsel ve fiziksel düzeyine ve becerinin özelliklerine uygun bir öğretim yaklaşımı seçilmelidir. Örneğin; ayağa kalkma, adım atma, giyinme gibi hareket temelli bir beceri için fiziksel yardımın kullanıldığı bir yaklaşım tercih edilirken, hafıza ve belleğe ilişkin becerilerde çağrışım sağlamak amacıyla
görsel ipuçlarından (örneğin; banyoda lavabonun olduğu yere el yıkama resminin yapıştırılması) yararlanılır.

• İlgili becerinin yaşlı bireye öğretimi için ortamda düzenleme yapılmalıdır. Örneğin; yataktan ayağa kalkmayı öğretme için yatağın yüksekliği yaşlının bacak uzunluğuna göre değiştirilir.
• İlgili becerinin öğretimi için hangi ipuçlarının (yardım düzeyleri) kullanılacağı planlanmalıdır. Örneğin; bilişsel düzeyi çok zayıf olan yaşlılar için sözel ipucu pek uygun değildir. Hareket temelli becerilerde fiziksel yardım, işitme kaybı olan bir yaşlı için görsel ipuçları, görme kaybı olan bir yaşlı için ise fiziksel ve sözel ipuçları
daha yararlı olabilir.

• Beceri öğretiminde yaşlının performansını teşvik etmek ve hedef becerinin sonraki denemede tekrar doğru şekilde açığa çıkma olasılığını arttırmak için pekiştireçler (ödül) belirlenmeli ve hedef beceriyi doğru sergiledikten sonra yaşlı ödüllendirilmelidir. Örneğin; bazı yaşlılar için yiyecek iyi bir ödülken, bazı yaşlılar için kıyafet,
bazı yaşlılar için eğlenceli boş zaman etkinliği (gezi, konser, sinema) iyi bir ödül olabilir, bazen sözel ödüller de (bravo, harikasın) cesaretlendirici olabilir. Bilişsel düzeyde geriliği olan yaşlılar için sözel ödüller işe yaramayabilir.
• Yaşlı bireylerle beceri öğretimi çalışmalarında bilişsel düzeyi elverişli ise kendi performansından memnuniyet düzeyi sorulmalı ve daha aktif katılımı için beklentileri ve hedefleri tartışılmaldır. Bu bağlamda, yaşlı birey için anlamlı ve işe yarar becerilere öncelik verilmelidir. Örneğin; ayağa kalkmak isteyen ve bu potansiyeli olan bir yaşlıya fermuar çekme, düğme ilikleme gibi küçük kas becerisi öğretimi
öncelikli değildir.
• Beceri öğretimi sırasında öğrenme ortamının yaşlı bireye göre yapılandırılması gereklidir. Yaşlı bireyin kolaylıkla dikkati dağılıyor ise ortamın kalabalık olmaması, etrafta dikkati dağıtacak araç-gereç bulundurulmaması gerekir. Beceri öğretiminin yapıldığı fiziksel ortam, bu becerinin kullanılacağı günlük yaşam ortamına ne kadar benzerse becerinin yaşlı birey tarafından sergilenmesi o derece kolay olacaktır.
Örneğin; bir mutfak becerisinin öğretimi mutfakta yapılmalı ve mutfak yaşlının evindeki/odasındaki mutfağa ne kadar benzer olursa beceri o kadar iyi bir performansla yaşlı tarafından sergileneceği unutulmamalıdır.
• Becerilerin öğretimi sırasında alternatif araç-gereçler kullanarak günlük yaşam sırasında karşılaşılacak farklılıkların yol açacağı bilinmezlik veya zorluklar asgari düzeye indirilmelidir. Örneğin; yürüyüş becerisi için hem iç hemde dış ortamda farklı zeminlerde çalışılmalı, çatal-kaşık kullanma becerisi için farklı büyüklük ve malzeme ile çalışılmalı, kavrama ve bırakma gibi becerilerde farklı büyüklük,şekil ve ağırlıktaki nesnelerle çalışılmalı ve kavrama-bırakmaya ilişkin etkinlikler mutfakta da çalışılarak gerçek günlük yaşam mekânlarında becerilerin tekrarı ile genelleme sağlanmalıdır.
• Zincirleme becerilerin (örneğin; çay hazırlama, giyinme, yatak toplama, diş fırçalama) basamaklara ayrılarak sırasıyla aşamalı şekilde öğretilmesi gerekir. Basamaklardan birinin öğrenilememesi o beceride bağımsızlığı engelleyecektir. Öğrenilemeyen basamak için tek basamaklı bir beceri gibi öğretimsel müdahale uygulanmalıdır.