YAŞLILARDA DAVRANIŞ SORUNLARI VE UYUM Dersi Yaşlılıkta Sıklıkla Karşılaşılan Psikolojik Rahatsızlıkların Yarattığı Uyum Zorlukları soru detayı:
SORU:
Yaşlıların benliklerini olumsuz etkileyen etmenler nelerdir? Açıklayınız.
CEVAP:
Yaşlı bireyin yaşadığı bedensel nitelikli kayıplar, çeşitli sağlık sorunları, kişinin kendini değersiz görmesine; emeklilikle gelen iş ve statü kaybı onda işe yaramama duygularının gelişmesine neden olur. Bunların yanı sıra, ekonomik olanaksızlıklar, yakınların ölümü, yaşlıyı güvensizlik duyguları içine iterek onun benliğini tehdit eder. Yaşlı kişiliğinin büründüğü bu olumsuz görüntü, değerini kaybetmiş “benlik kavramı”nda meydana gelen değişmelerden kaynaklanır. Yaşlılarda benliğe karşı geliştirilen tutumu olumsuzlaştıran başka etkenler de bulunmaktadır. Örneğin, yaşlıların genel nüfustaki oranlarının gittikçe artmasına karşın yaşlılar, genç kuşaklara bağımlı olan bir “azınlık grubu” oluşturmaktadır. Her türlü azınlık grubu bireylerinde görülen kişilik örüntüsü yaşlılarda da gelişir. Alınganlık, kendinden nefret, güvensizlik ve belirsizlik semptomları (kavgacılık, duygu küntlüğü, gerileme, içe dönme, kaygı, bağımlılık, savunmalı davranışlar) olumsuz kişilik niteliklerinin, diğer azınlık gruplarında olduğu gibi yaşlılar grubunda da paylaşıldığı görülmektedir. Bu özellikleri her yaşlının geliştirmesi beklenemeyeceği gibi, hepsini birden aynı yaşlının geliştirmesi de söz konusu değildir. Fakat yaşlı bakımevlerinde veya huzurevlerinde yaşayan yaşlılarda bu olumsuz niteliklerin kendi evlerinde veya yakınlarıyla birlikte yaşayan yaşlılara kıyasla daha fazla olduğu saptanmıştır. Ayrıca, bu tür kurumlarda yaşayan yaşlılarda depresyonun çok daha fazla görüldüğü bilinmektedir.