MESLEKİ YAZIŞMALAR Dersi Yazışmalarda Dil Bilgisi ve Yazım Kuralları soru detayı:
SORU:
Yazımında çok fazla sorun yaşanan birleşik sözcüklerin örnekleri nelerdir?
CEVAP:
Yazımında çok fazla sorun yaşanan birleşik sözcüklerin neler olduğunu inceleyelim:
• Bitki adları: aslanağzı, civanperçemi, keçiboynuzu, kuşburnu, ayşekadın (fasulye).
• Hayvan adları: danaburnu (böcek), akbaş (kuş), karagöz (balık), karafatma (böcek), yeşilbaş (ördek)...
• Yiyecek adları: dilberdudağı (tatlı), hanımgöbeği (tatlı), kadınbudu (köfte), tavukgöğsü (tatlı), alinazik (kebap)...
• Oyun adları: beştaş, dokuztaş, üçtaş.
• Gök cisimlerinin adları: Altıkardeş (yıldız kümesi), Büyükayı (yıldız kümesi), Samanyolu (yıldız kümesi)...
• Renk adları: balköpüğü, camgöbeği, devetüyü, fildişi, gülkurusu, vişneçürüğü, yavruağzı...
• Bir veya iki ögesi emir kipiyle kurulan kalıplaşmış birleşik sözcükler bitişik yazılır: alaşağı, albeni, ateşkes, dönbaba, gelberi, incitmebeni, rastgele, unutmabeni; çekyat, geçgeç, kaçgöç, kapkaç, örtbas, veryansın, yapboz, yazboz tahtası...
• Somut olarak yer bildirmeyen alt, üst ve üzeri sözlerinin sona getirilmesiyle kurulan birleşik sözcükler bitişik yazılır: ayakaltı, bilinçaltı, şuuraltı; akşamüzeri, ayaküstü, ayaküzeri, bayramüstü, olağanüstü, suçüstü...
• Ara yönleri belirten sözcükler bitişik yazılır: güneybatı, kuzeydoğu...
• Kanunda bitişik geçen veya bitişik olarak tescil ettirilmiş olan kuruluş adları birleşik yazılır: İçişleri, Dışişleri, Genelkurmay, Yükseköğretim...
• Eczahane, hastahane, pastahane, postahane sözleri kullanımdaki yaygınlık dolayısıyla eczane, hastane, pastane, postane biçiminde yazılmaktadır.
• Ev sözcüğüyle kurulan birleşik sözcükler birleşik yazılır: aşevi, basımevi, doğumevi, huzurevi, öğretmenevi, yayınevi...
• Hane, name, zade sözcükleriyle oluşturulan sözcükler birleşik yazılır: çayhane, dershane, kahvehane, yazıhane; kanunname, seyahatname, siyasetname; amcazade, dayızade...