TARİHİ COĞRAFYA Dersi Mekan soru detayı:

CEVAP:

Göçebe yaşamdan yerleşik yaşama geçişin basamağı olup çoğunlukla birbiriyle karıştırılmaktadır. Bu yüzden bir hataya düşmemek için, yukarıda açıklanan göçebe kavramının ifade ettikleri ile yarı göçebe/yarı yerleşik ve bunun Türk kültüründeki karşılığı “konargöçer”liğin ifade ettiklerinin farklı olduğu hatırdan çıkarılmamalıdır. Birçoğunun bilmediği veya karıştırdığı “konar-göçerlik” ile “göçebelik” kesinlikle aynı şeyi ifade etmezler. Göçebelik, mevsimlere veya ekonomik şartlara bağlı olarak sürekli şekilde mekan değiştiren toplulukların yaşam tarzıdır. Konar-göçer yaşam tarzı, göçebe toplulukların sürdürdükleri ve hayvanlarının peşinde veya diğer ekonomik faaliyetleri için sürekli yer değiştiren ve dolayısıyla konakladıkları yerleri sabit/belirli olmayan bir yaşamdan farklıdır. Yani konar-göçerlik, belirli bir mekan/yurt dairesinde gerçekleşen gidişgelişlerle, hayvancılık yapan ve ürünlerini daha çok yerleşik toplumlara pazarlayan iktisadi faaliyet biçimi ve bunun doğurduğu bir yaşam tarzıdır. Bundan dolayı konar-göçer hayat tarzı, göçebelik ile yerleşik hayat arasında bir ara formdur. Başka bir ifade ile “yarı göçebe” adı da verilen bu topluluklar, az-çok çiftçilikle uğraşır ve ürünlerini mevsim göçleri arasında hasat ederler. Bunların devamlı barınakları olup otlaklara göçmeden önce buralarda ekip-biçerler. Şu halde Anadolu’daki konar-göçerlerin hayat tarzlarını “göçebe” olarak tanımlamak doğru ve yeterli bir ifade değildir. Çünkü basit göçebe topluluklar, devamlı yer değiştiren, ziraati ve yerleşik hayatı bilmeyen, sosyal organizasyonları gelişmemiş gruplar halinde yaşayan gruplardır. Konar-göçerler ise ekonomik açıdan hayvancılıkla uğraşan, hayat tarzı bakımından da belirli yaylak ve kışlak alanları arasında hareket halinde olan gruplardır. Göçebeler ve konar-göçerler arasında böyle farkların olmasına rağmen, modern çalışmalarda konar-göçer hayat tarzını ifade etmek için yaygın olarak göçebe kelimesi hala kullanılmaya devam edilmektedir (Gümüşçü, 2016: 677-678).