YAKINÇAĞ AVRUPA TARİHİ Dersi Sovyetler Birliği’nin Dağılmasından Günümüz Avrupası’na soru detayı:
SORU:
Yugoslavya’da yaşanan siyasi gelişmelerden sonra ortaya nasıl bir trajedi çıkmıştır?
CEVAP:
25 Haziran 1991 günü Slovenya’nın bağımsızlığını ilân etmesiyle Balkanlardaki trajedi de başlamış oldu. 27 Haziran ile 7 Temmuz 1991 tarihleri arasındaki kısa süreli savaşın ardından Slovenya bağımsız bir ülkeye dönüştü. Aynı tarihlerde Hırvatistan da bağımsızlık ilân etmiş ancak Avrupa Topluluğu’nun talebi üzerine bu kararını ertelemişti. Bu erteleme kısa sürdü ve sonunda 8 Ekim 1991’de Hırvatistan da Yugoslavya ile bütün bağlarını kopardığını duyurdu. Hırvatistan’ın bağımsızlığı, 15 Ocak 1992’de Avrupa Topluluğu tarafından tanındı. Fakat bu arada Yugoslav ordusu ile Hırvat güçleri arasında 1991 yılının sonunda bir savaş başladı ve 1995 yılının Ağustos ayında bu savaş Hırvat ordusunun galibiyeti ile sonuçlandı. Yaklaşık dört yıllık savaş sırasında hem Yugoslav ordusu hem de ordu dışındaki Sırp silahlı örgütleri, Hırvatistan’da vahşeti andıran olaylara imza attılar. Hırvatistan’da yaşananlar trajedinin bile ötesinde olsa da asıl acı dolu hikâyeler Bosna-Hersek’teki savaşta kaydedilecekti. BosnaHersek’te, Boşnaklar, Hırvatlar ve Sırplar aynı anda birbirlerine karşı mücadele ettiler ancak en büyük kayıp Boşnak tarafındaydı. Sırpların eylemleri, Nazilerin yaptıklarının adeta tekrarıydı. Yaşananlar, bütün Avrupa’yı şok etse de Avrupa devletlerinin bu tarz olaylara müdahale etmekteki beceriksizliğini de gözler önüne serdi. ABD olmasaydı, bu barbarca gelişmelere insani gerekçelerle bile olsa Avrupalıların müdahale edeceği yoktu. Doğu Avrupa’da yaşananlara bakarak Sırpların baskısına daha fazla katlanmak istemeyen Bosna’daki, Boşnak ve Hırvat siyasi önderler, 1 Mart 1992’de bağımsızlıklarını ilân ettiler.