SORU: Yukarıdaki dizelerde şiire ne anlamlar yüklenmiştir?
CEVAP: Gamze, sözlüklerde süzgün bakış, yan bakış ibareleriyle karşılanmakla birlikte divan şiirinde gamzeyle anlatılmak istenen, mimiklerle de bütünleşen etkileyici bakıştır. Gam ze bir savaşçıda bulunması gereken acımasızlık, kan dökücülük ve öldürücülük gibi özelliklere sahiptir. Bu özellikler aynı zamanda güzelin âşık karşısındaki gücünü de simgeler. Mecazi olarak gamzeyle kastedilen, sevgilidir. Âşık her zaman irfan sahibidir. Şairler de arifliği, âlimliğe tercih ederler. Onun için zaman zaman medreselilere sataşırlar. Nedim de bu beytinde medreseli tutumunu alaya almak için onların ağzıyla konuşur, ‘belî söz bilmezüz’ ifadesini bu yüzden kullanır. İlim medresede, irfan tekkede öğrenilir. İrfan, sezgi yoluyla kazanılan terbiyedir. İrfan sahibi olmak her divan şairi için arzu edilen bir özelliktir.
