SORU: Zülfünün kaçma belâsından dilersen vasl-ı yâr ‘Aklını bîmâr edübdür genc-i bî-mâr isteyen (Hayâlî Bey, Divan 307) Bu beyitte Hayali bey kullandığı imajlarla ne ifade etmek istemiştir?
CEVAP: Beyitte şair zülfü bir bela olarak vasışandırmıştır. Çünkü sevgilinin saçı siyahtır, dolayısıyla bu karanlığa düşenler yollarını kolayca bulup aydınlığa ulaşamazlar. Bu bir beladır. Ayrıca âşıkların gönülleri, sevgilinin saçında asılı kalmıştır. Bu saç bir zincir gibi onları bağlamış ve esir etmiştir. Fakat bu yolu geçmekten, bu ıstırabı çekmekten başka bir yol da yoktur. Zira sevgiliye ancak ıstırap çekerek ve bütün maddî zevklerden arınarak ulaşılabilir. Bu yüzden de Dîdâr’a, cemâle, ilâhî güzelliğe ulaşmanın tek yolu saçtan geçmektedir. Yılanın hazineyi beklemesi gibi, saç da yüzü, dolayısıyla ilâhî güzelliği beklemektedir. Şair bu beyitte bîmâr (hasta), kelimesi ile bî-mâr (yılansız) terkibi arasında cinas sanatı yaparak bu düşüncelerini dile getiriyor.Ayrıca belâ kelimesinin bâ-lâ (uzun, yüksek) kelimesiyle arasında bulunan yakın ses benzerliğinden istifade ederek şair saçın uzunluğuna da işaret etmektedir.
