Afetleri etkili bir biçimde yönetebilmek ve afet kayıplarını en aza indirmek amacı ile başta özel sektör olmak üzere, toplumun tüm paydaşlarının afet yönetim sisteminin risk azaltma, hazırlık, müdahale, iyileştirme ve yeniden inşa gibi tüm aşamalarına etkin olarak katılımının sağlanması çağdaş bir afet yönetim sisteminin ön koşulu olmaktadır

Türkiye adına afet yönetiminden sorumlu kuruluş Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığıdır.

Dünya genelinde afet yönetimi stratejisinin belirlenmesi ve uygulanmasından sorumlu kuruluş Birleşmiş Milletler Uluslararası Afet Risk Azaltma Stratejisi (UNISDR)’dir.

İlde yaşanan bir afet durumunda, İl Sağlık Müdürünün koordinasyonunda İl Halk Sağlığı Müdürü, Kamu Hastaneleri Birliği Sekreteri İl Sağlık Afet Koordinasyon Merkezi’nde toplanır. İlde Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğüne bağlı hava limanı veya kara hudut kapısı denetleme merkezi mevcut ise merkezin ildeki en üst sorumlusu da bu üçlü ile birlikte İl Sağlık Afet Koordinasyon Merkezi’nde hazır bulunur.

Görevlerinden birkaçı şunlardır:

• Gerektiğinde planda değişiklikler ve görevlendirmeler yapar.

• İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğünde afet ve acil durum yönetim merkezi oluşturulması durumunda burada görevlendirilecek sağlık müdür yardımcıları veya şube müdürlerini belirler. Sağlık Bakanlığı SAKOM, İl Halk Sağlığı Müdürü, Kamu Hastaneleri Birliği Başkanı ve ilgili amirler ile bilgi akışının sağlıklı yürütülmesini sağlar.

• Servis sorumluları ile afet haberinin ulaşmasını takiben ilk toplantıyı organize eder. Olayın büyüklüğüne göre, uygun aralıklarla değerlendirme toplantıları düzenler.

• Lojistik, planlama, finansman ve operasyon servisleri arasındaki koordinasyonu sağlar.

• İlgili servislerden aldığı veri ve bilgileri düzenli olarak Bakanlık SAKOM ve İl ADM’ye iletir.

• Sağlık afet planının sonlandırılmasından sorumludur.

Sağlık Müdürlüğü Basın Yayın Halkla İlişkiler Birimi veya Sağlık Müdürünün görevlendireceği bir personel servis sorumluluğunu üstlenir.

Görevlerinden birkaçı şunlardır:

• Servis sorumlusu sağlık müdürlüğü bünyesindeki kamu personeli, sözleşmeli personel ve hizmet alımı yolu ile temin edilen tüm güvenlik personelinin çalışmalarından sorumludur.

• Bu birim İl SAKOM, İl Sağlık Müdürlüğü, Halk Sağlığı Müdürlüğü, Kamu Hastaneleri Birliği’nde ve THSSGM bağlı birimlerde bulunan personel ve binaların güvenliğinden sorumludur.

• Sağlık kurumlarına giriş çıkışı yapılan malzemelerin kaybını engellemek amacıyla denetimini sağlar.

• Adli vakaların tespiti, kaydı ve değerlendirmesinden sorumludur.

İdari işler şubesinden ya da yönetim hizmetleri şubesinden sorumlu müdür yardımcısı veya yardımcılarından birisi lojistik servisinin sorumluluğunu üstlenir. Yönetim hizmetleri şubesinden sorumlu tek sağlık müdür yardımcısı varsa, sağlık müdürü sağlık müdür yardımcısına lojistik veya finansman servisinden birisinin sorumluluğunu verir, diğerine uygun olan şube müdürlerinden birisini görevlendirir. İhtiyaca göre idari işler, yatırımlar, eczacılık ve tıbbi cihaz/biyomedikal şubelerinin hepsi veya bazıları bu birim içinde görev alır.

Görevlerinden birkaçı şunlardır:

• Afet durumlarında acil gerekli ilaç ve tıbbi malzemenin teminini sağlar.

• Gerekli ilaç ve malzemenin afet bölgesine ulaştırılmasını sağlar.

• İlaç ve malzemelerin sevkiyat sırasında bozulmasını ve kırılmasını önlemek için tahakkuk ve mali işler şubesi aracılığı ile özel ambalajların temin edilmesini sağlar.

• İldeki tüm ecza depolarının ve eczanelerin stoklarını tespit eder.

• Afet durumları için özel bütçe ayırarak anında ecza depolarından veya firmalardan doğrudan ilaç/malzeme teminini sağlar.

Görevlerinden birkaçı şunlardır:

• Sağlık kurumlarındaki hasar tespit çalışmalarına eşlik eder. 

• Sağlık kuruluşlarının hasar tespitlerinin kayıtlarını tutar.

• Müdahale aşamasında ihtiyaç nedeniyle farklı bir şekilde düzenlenmesi icap edebilecek bina, tesislerin yapısal düzenlemesini sağlar.

• Afet bölgesinde sağlık tesislerinin aktif çalıştırılmasında teknik destek sağlar.

• Afet bölgesinde hasar tespit çalışmaları sonucunda kullanımı uygun görülen sağlık tesislerinin elektrik, mekanik, tesisatlarının kontrollerini yapar ve kesintisiz çalışmasını sağlar, bu amaçla ihtiyaç olacak teknik ve yardımcı personelin görevlendirmesini yapar. 

Görevlerinden birkaçı şunlardır:

• İhtiyaç duyulan sağlık ve diğer personeli göreve çağırır.

• Göreve çağrılan personele ilişkin düzenlemeleri ve prosedürleri yerine getirir.

• Gönüllü olarak çalışmalara katılan yerli ve yabancı kişileri kayıt ve koordine eder ve denetler.

• Personelin ailesi ile iletişim kurulmasını sağlar.

• Personelin nöbet çizelgesini planlar.

• Hizmetlerin normale dönmesi için gerekli personel planlamasını diğer servislerden aldığı bilgiler doğrultusunda gerçekleştirir.

• Müdahale aşamasının sonlandırılmasından sonra olaya dair alanına ilişkin raporu il sağlık müdürüne sunar.

İhtiyaç halinde afet bölgesinde veya geçici yerleşim alanlarında yürütülecek sağlık ile ilgili toplum eğitim çalışmalarını operasyon servisi ve ilgili şubeleri ile birlikte yürütür.

Afet durumlarında ortaya çıkabilecek personel ile ilgili disiplin işlerinden sorumludur. İhtiyaç halinde planlama servisinde diğer şubelerin çalışmalarına yardımcı olur.

Görevlerinden birkaçı şunlardır:

• Afet anında Sağlık Afet Koordinasyon Merkezine ulaşan tüm verileri toplar, ilgili birimlerle paylaşır.

• Tüm sağlık kuruluşlarındaki bilgi işlem ağının sağlıklı çalışıp çalışmadığının kontrolünü yapar, var olan hasarın onarımıyla ilgili çalışmalar yapar.

• Afet bölgesindeki sağlık kuruluşlarında hizmet veren bilgi sistemlerinin çalışırlığını ve veri kayıplarının bulunup bulunmadığını kontrol eder,
var olan hasarların onarımıyla ve kaybolan verilerin kurtarılmasıyla ilgili çalışmalar yapar.

Görevlerinden birkaçı şunlardır:

• Afet bölgesinde sağlık hizmetinin devamını sağlamak için gerekli sağlık personellerinden görevlendirmeler yapar.

• Göreve çağrılan personele ilişkin düzenlemeleri ve prosedürleri yerine getirir.

• Gönüllü olarak çalışmalara katılan yerli ve yabancı kişileri kayıt ve koordine eder ve denetler.

• Personelin ailesi ile iletişim kurulmasını sağlar.

• Personelin nöbet çizelgesini planlar.

• Müdahale aşaması boyunca ihtiyaç duyulan harcamaların düzenli ve usulüne uygun şekilde yapılmasını sağlar.

• Ödemeler ile ilgili tüm kayıtları tutar.

• Müdahale aşaması boyunca bütçenin dengeli harcanmasından sorumludur.

• İl sağlık müdürüne ya da görevlendirdiği kişiye finansal durum hakkında düzenli rapor verir.

Görevlerinden birkaçı şunlardır:

• Olay ve olay yeri/yerleri hakkında bilgi toplar.

• Olay yeri/yerlerine ihtiyaç halinde ambulans ve UMKE ekiplerinin ulaşmasını sağlar.

• Alternatif hasta bakım alanlarında sunulan sağlık hizmetlerinden sorumludur.

• Alternatif hasta bakım alanlarında ihtiyaç duyulan personel, malzeme, donanım gibi konularda ilgili servisler ile birlikte çalışır.

• Hizmet sunabilen kamu ve özel hastaneleri tespit eder. Hasta ve yaralıların bu hastanelerde tedavi edilebilmelerini sağlar.

• Hizmet sunabilen kamu ve özel hastanelerinin ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için lojistik, planlama ve finansman servisleri ile birlikte çalışır.

• Hizmet sunulamayacak hastaneleri ve sağlık tesislerini tespit eder ve gerekli önlemlerin alınmasını sağlar.

İl Sağlık Müdürlüğünün şube ve birimleri; acil ve afetlerde sağlık hizmetleri şubeleri, ağız ve diş sağlığı birimi, halk sağlığı hizmetleri şubesi, özel tanı tedavi merkezleri şubesi, özel yataklı sağlık hizmetleri şubesi, tıp meslekleri şubesidir.

Görevlerinden birkaçı şunlardır:

• Afet ve acil durumlarında il sağlık müdürlüğü SAKOM’u aktif hale getirmek.

• Her türlü afet ve acil durumunda SAKOM’un sekretaryasını üstlenmek.

• İhtiyaç halinde kara, hava, deniz ambulanslarının sevk ve idaresini sağlamak.

• İhtiyaç halinde UMKE’lerin sevk ve idaresini sağlamak.

• Sağlık Bakanlığı SAKOM, İl ADM veya AFAD ile koordinasyonu sağlamak.

Ağız ve diş sağlığı biriminin görevleri şunlardır: afetlerde yaralananların ağız ve diş sağılığı ile ilgili tedavilerinin yürütülmesini sağlar ve ihtiyaç halinde ölülerin kimliklendirilmesinde görev alır.

Halk Sağlığı Müdürlüğü’nün ilgili birimlerince yürütülen çalışmaların koordinasyonunu sağlar ve ilgili birimlerce yürütülen çalışmalar ile ilgili toplumu bilgilendirir.

Görevlerinden birkaçı şunlardır:

• Afet durumunda yataklı kurumların kapasitelerinin ihtiyaca ve olanaklara göre artırılmasını sağlar.

• KBRN ajanlarına yönelik referans hastanelerin önceden belirlenmesini sağlar.

• Hasta ve yaralıların tedavisini sağlar.

• Afet durumlarında özel hastanelerin müdahaleye dâhil edilmesini koordine eder.

• Hazırlık döneminde Acil ve Afetlerde Sağlık Hizmetleri Şubesi ile koordineli hazırlanan ve denetimleri yapılan Hastane Afet Planlarının yine aynı şube ile birlikte işlemesini sağlar.

• Acil ve Afetlerde Sağlık Hizmetleri Şubesi ile koordineli bir şekilde alternatif hasta bakım alanlarının oluşturulmasını ve görev yapmasını sağlar. 

Afet sonrası sağlam kalan özel tanı tedavi merkezlerinin ihtiyaçlar gözetilerek hizmetinin devamını sağlar ve ihtiyaç halinde hasta ve yaralıların özel tanı tedavi merkezlerinde sağlık hizmeti almasını sağlar.

Görevlerinden birkaçı şunlardır:

• Kamu Yataklı Sağlık Hizmetleri Şube Müdürlüğü ile yakın işbirliği içinde çalışır.

• Afet durumunda özel yataklı kurumların kapasitelerinin ihtiyaca ve olanaklara göre artırılmasını sağlar.

• Hazırlık döneminde Acil ve Afetlerde Sağlık Hizmetleri Şubesi ile koordineli eğitimleri ve denetimleri yapılan Hastane Afet Planlarının yine aynı şube ile birlikte işlemesini sağlar.

• Afetlerde verilecek sağlık hizmetlerinin yürütülmesine destek olur.

Afet sonrası kullanılabilecek sağlam özel tanı ve tedavi merkezlerinin tespitini sağlar ve afet durumlarında ihtiyacın çok fazla olacağı tahmin edilen ortez ve protez üreten ve/veya uygulayan merkezlerin sağlamlığını tespit eder, ihtiyacı karşılayacak şekilde çalışmalarını sağlar.

Görevlerinden birkaçı şunlardır:

• İlde bulunan aile sağlığı merkezlerinin olay sonrası aksaksız çalışıp çalışmadığını kontrol eder.

• Var olan aksaklıkların giderilmesi için ilgili servisler ile çalışır.

• Aile sağlığı hekimlerinin gerektiğinde afetlerin akut durumunda mobil sağlık ekiplerinde veya hastanelerde görevlendirilmesini sağlar ve bunu koordine eder.

• Birinci basamak koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin afet anında da devam etmesini sağlar

Görevlerinden birkaçı şunlardır:

• Afet anında çevre ve gıdadan kaynaklanan bulaşıcı hastalıkların kontrol altına alınması ve kirlenmelerin önlenmesi için ilgili şube, kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapar gerekli tedbirleri alır veya aldırır.

• Kalabalık topluluklarda aşı ile önlenebilir hastalıklara bağlı salgın riskini aşı programları birimi ile birlikte değerlendirir ve gerekli aşıların uygulanmasını sağlar.

• Afet anında oluşabilecek salgınlarda, derhal yerinde inceleme ve değerlendirme yapar, ekip ve donanım oluşturarak salgın incelemesi başlatır, gerekli laboratuvar incelemelerini yaptırır, bu işlemler sonrasında bir salgın inceleme raporu hazırlayarak koordinatöre sunar.

Görevlerinden birkaçı şunlardır:

• Afet anında 0-6 yaş grubunda aşılama hizmetlerinin planlaması, aşıların dağıtımı ve uygulaması için ilgili birim ile işbirliği yapar.

• Afet anında çocuk, ergen, kadın ve üreme sağlığı hizmetlerinin sürdürülebilmesi için gereken tedbirleri alır ve bu konuda Aile Hekimliği Uygulama Birimi ile işbirliği yapar. 

• Kimsesiz kalan çocukların koruma altına alınmasında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına bağlı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile gerekli olduğu durumlarda işbirliği içinde çalışır.

Yurtdışı Bulaşıcı Hastalık tehdidi veya biyolojik silah vs. ile ilgili bildirimler olduğunda gerekli değerlendirmeyi yapar ve gerekli çalışmaları başlatır. Bulaşıcı hastalıklara veya biyolojik silahlar vs. ile ilgili olarak gerektiğinde ülkemize giriş yapan araç sahipleri ve yolcuları/mürettebatı bilgilendirici NOTAM yayımlar.

Görevlerinden birkaçı şunlardır:

• Afet durumunda yataklı kurumların kapasitelerinin ihtiyaca ve olanaklara göre artırılmasını sağlar.

• KBRN ajanlarına yönelik referans hastanelerin önceden belirlenmesini sağlar.

• Hasta ve yaralıların tedavisini sağlar.

• Hazırlık döneminde Acil ve Afetlerde Sağlık Hizmetleri Şubesi ile koordineli hazırlanan ve denetimleri yapılan Hastane Afet Planlarının yine aynı şube ile birlikte işlemesini sağlar.

• Acil ve Afetlerde Sağlık Hizmetleri Şubesi ile koordineli bir şekilde alternatif hasta bakım alanlarının oluşturulmasını ve görev yapmasını sağlar.

• Afetlerde verilecek sağlık hizmetlerini diğer servis ve şubeler ile birlikte yürütür.

2009 tarih ve 5902 sayılı “Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun” ile afet ve acil durumlar ile sivil savunmaya ilişkin hizmetleri yürütmek amacıyla Başbakanlığa bağlı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının kurulması, örgütlenmesi ile görev ve yetkileri düzenlenirken, afet öncesi kurum ve kuruluşlar arasında eşgüdümün sağlanması ve politikaların oluşturulması amaçlanmaktadır.

Afet ve Acil Durum Başkanlığı örgütlenmesinde koordinasyon birimi olarak, Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu (Bakanlar), AADKK (Müsteşarlar), Başbakanlık AADYM, BAADYM’ler, İAADKK ve İAADYM’ler görev yaparlar

Başkan’ın başkanlığında, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Temsilcisi, Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü, Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Genel Müdürü, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Başkanı, Türkiye Kızılay Derneği Genel Başkanı, deprem konusunda çalışmaları bulunan ve Yükseköğretim Kurulu tarafından bildirilecek en az on üniversite öğretim üyesi arasından Başkan tarafından belirlenecek beş üye ile sivil toplum kuruluşlarından Başkan tarafından belirlenecek üç üyeden oluşmaktadır.

Görevlerinden birkaçı şunlardır:

• İl afet müdahale planının incelenmesini, uygun bulunması durumunda kurul kararı ile birlikte Başkanlığa onaya sunulmasını sağlamak.

• İl hizmet grubu operasyon planlarını hazırlatmak ve onaylamak.

• Hizmet grubu planlarının il afet müdahale planına entegrasyonunu gerçekleştirmek.

• Afet ve acil durum hazırlıklarını yapmak veya yaptırmak ve alınacak önlemleri belirlemek.

Olay yeri yönetimine ihtiyaç duyulabilecek problemler genellikle İl Ambulans Servisi Komuta Kontrol Merkezi (KKM) ve İl Emniyet Müdürlüğü tarafından haber alınmaktadır. Bu sebeple olay yerine ilk olarak polis ve ambulans ekibi ulaşmakta olup konu hakkındaki ilk bilgiler bu iki yapıdan temin edilmektedir.

Afetlerde ve olağandışı durumlarda, olay yerinde özel eğitimli sağlık personeli tarafından yapılan tıbbi müdahale ve kurtarmayı içeren görevleri yapan ekiplerdir. Bunlar İl Sağlık Müdürlüğü Afetlerde Sağlık Hizmetleri Şube Müdürlüğü ve diğer kurum/kuruluş, özel sektör ve sivil toplum ekipleridir.

Olağanüstü durumlarda; acil, ilk yardım, kanama durdurucu, hayat, uzuv ve organ kurtarıcı ileri cerrahi müdahalelerin gerçekleştirildiği, hasta ve yaralıların yoğun bakım ünitesi içerisinde izlenerek tahliye hazırlıklarının yapıldığı mobil bir hastane hizmet veren ekiplerdir.

Olağanüstü durumlara neden olan olaylardan sonra fizik ve sosyal çevrede var olan çevre dengesi bozulur. Nüfus kitleler hâlinde yer değiştirir. Çevre altyapısı hasar görür ve sağlık hizmetleri kesintiye uğrar. Ayrıca çevrede, özel birtakım kirlenmeler oluşarak bunlar toplum yaşamını tehdit eder. 

Dünya afet yönetimi konusunda en önemli kilometre taşları olarak kabul edilen “Yokohama Stratejisi ve Daha Güvenli bir Dünya için Eylem Planı” 1994 yılında düzenlenen “Doğal Afet Azaltma 1’inci Dünya Konferansı” sırasında; “Hyogo Çerçeve Eylem Planı: 2005-2015” 2005 yılında düzenlenen “Afet Azaltma 2’nci Dünya Konferansı” sırasında kabul edilerek uygulamaya konmuştur. 

Afet durumlarında, il sağlık müdürü;

• gerektiğinde planda değişiklikler ve görevlendirmeler yapar. 

• İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğünde afet ve acil durum yönetim merkezi, eski adı ile kriz merkezi, oluşturulması durumunda burada görevlendirilecek sağlık müdür yardımcıları veya şube müdürlerini belirler. Sağlık Bakanlığı SAKOM, İl Halk Sağlığı Müdürü, Kamu Hastaneleri Birliği Başkanı ve ilgili amirler ile bilgi akışının sağlıklı yürütülmesini sağlar. 

• servis sorumluları ile afet haberinin ulaşmasını takiben ilk toplantıyı organize eder. Olayın büyüklüğüne göre, uygun aralıklarla değerlendirme toplantıları düzenler. 

• lojistik, planlama, finansman ve operasyon servisleri arasındaki koordinasyonu sağlar. 

• lojistik, planlama, finansman ve operasyon servislerinden gelen talepleri değerlendirir ve bu taleplerin ilgili servislerce karşılanmasını sağlar. 

• ilgili servislerden aldığı veri ve bilgileri (toplam yaralı, tedavi edilen/edilmekte olan hasta sayıları, olayın etki alanı, halk sağlığına etkileri gibi) düzenli olarak Bakanlık SAKOM ve İl ADM’ye iletir. 

• müdahale aşamasının sonlandırılmasından sonra olaya dair tüm servislerden gelen raporların toplanmasını ve tek rapor şeklinde düzenlenmesini sağlar. 

• sağlık afet planının sonlandırılmasından sorumludur. 

• müdahale aşamasının değerlendirme raporlarının yazılmasını sağlar, bu raporları değerlendirir ve gerekirse planda değişiklikler yapılmasını sağlar. 

Sağlık Müdürünün görevlendireceği personel şube müdürlüğünden bir yetkili güvenlik servisinin sorumluluğunu üstlenir. Sivil savunma uzmanı veya sivil savunma amiri de bu servis içinde görev alır. 

• Servis sorumlusu sağlık müdürlüğü bünyesindeki kamu personeli, sözleşmeli personel ve hizmet alımı yolu ile temin edilen tüm güvenlik personelinin çalışmalarından sorumludur. 

• Bu birim İl SAKOM, İl Sağlık Müdürlüğü, Halk Sağlığı Müdürlüğü, Kamu Hastaneleri Birliği’nde ve THSSGM bağlı birimlerde bulunan personel ve binaların güvenliğinden sorumludur. 

• SAKOM ve İl Sağlık Müdürlüğü, Halk Sağlığı Müdürlüğü, Kamu Hastaneleri Birliği’nde ve THSSGM bağlı birimlere ait binalarının giriş çıkış kontrolünü ve kısıtlanmış alanlarda yetkisiz kişilerin bulunmamasını sağlar. 

• Gerek olabileceğini düşünerek bina giriş çıkışlarının araçlardan arındırılmasını sağlar. 

• Sağlık kurumlarına giriş çıkışı yapılan malzemelerin kaybını engellemek amacıyla denetimini sağlar. 

• Adli vakaların tespiti, kaydı ve değerlendirmesinden sorumludur. 

• Alternatif hasta bakım alanlarının kurulması durumunda, buraların güvenliğini sağlamak konusunda güvenlik güçlerinden destek alınır. Eğer alternatif bakım alanları kurulmuşsa veya var olan sağlık tesislerinde güvenlik güçlerinin desteği gerekiyorsa bu kurumlarla ilişkiyi sürdürür. 

• Müdahale aşamasının sonlandırılmasından sonra olaya dair alanına ilişkin raporu il sağlık müdürüne sunar. 

Görevleri şunlardır: 

• Afet durumlarında acil gerekli ilaç ve tıbbi malzemenin teminini sağlar. 

• Gerekli ilaç ve malzemenin afet bölgesine ulaştırılmasını sağlar. 

• İlaç ve malzemelerin sevkiyat sırasında bozulmasını ve kırılmasını önlemek için tahakkuk ve mali işler şubesi aracılığı ile özel ambalajların temin edilmesini sağlar. 

• İldeki tüm ecza depolarının ve eczanelerin stoklarını tespit eder. 

• Hastanelerin ecza depolarındaki sağlam kalan ilaç stoklarının kontrol edilmesinde tahakkuk ve mali işler şubesine bağlı stok kontrol birimine yardımcı olur. 

• Afet durumları için özel bütçe ayırarak anında ecza depolarından veya firmalardan doğrudan ilaç/malzeme teminini sağlar. 

• Ulusal veya uluslararası yapılan ilaç yardımlarının tasnifini, uygun koşullarda depolanmasını veya imha edilmesini sağlar. Bunun için tahakkuk ve mali işler şubesi ile birlikte çalışır. 

• Yapılacak ilaç yardımlarının ihtiyaca uygun olmasını sağlamak için konu ile ilgili toplumun, medyanın, uluslararası kuruluşların bilgilendirilmesini sağlamak için düzenli olarak koordinatöre sunulmak üzere rapor hazırlar. 

Planlama servisinin içinde yer alan şubeler şunlardır;

• Araştırma ve Sağlığın Geliştirilmesi Şubesi
• Disiplin ve Hukuk İşleri ile İlgili Şube
• Sağlık Bilgi Sistemleri Şubesi
• İnsan Kaynakları Şubesi

Afet esnasında finansman servisi;

• müdahale aşaması boyunca ihtiyaç duyulan harcamaların düzenli ve usulüne uygun şekilde yapılmasını sağlar. 
• ödemeler ile ilgili tüm kayıtları tutar. 
• müdahale aşaması boyunca bütçenin dengeli harcanmasından sorumludur, ancak gerekli olduğunda müdahale için ek kaynakların belirlenmesi de bu servisin sorumluluğundadır. 
• il sağlık müdürüne ya da görevlendirdiği kişiye finansal durum hakkında düzenli rapor verir. 
• müdahale aşamasının sonlandırılmasından sonra olaya dair alanına ilişkin raporu il sağlık müdürüne sunar. 

Operasyon servisinin görevleri aşağıdaki gibidir:

• Olay ve olay yeri/yerleri hakkında bilgi toplar. 

• Olay yeri/yerlerine ihtiyaç halinde ambulans ve UMKE ekiplerinin ulaşmasını sağlar. 

• Alternatif hasta bakım alanlarında sunulan sağlık hizmetlerinden sorumludur. 

• Alternatif hasta bakım alanlarında ihtiyaç duyulan personel, malzeme, ekipman gibi konularda ilgili servisler ile birlikte çalışır. 

• Hizmet sunabilen kamu ve özel hastaneleri tespit eder. Hasta ve yaralıların bu hastanelerde tedavi edilebilmelerini sağlar. 

• Hizmet sunabilen kamu ve özel hastanelerinin ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için lojistik, planlama ve finansman servisleri ile birlikte çalışır. 

• Hizmet sunulamayacak hastaneleri ve sağlık tesislerini tespit eder ve gerekli önlemlerin alınmasını sağlar.

• Hastanelerde bulunan ve acil sınıfına sokulamayacak hastaların uygun bir şekilde taburcu edilmesinden sorumludur. 

• Hastanelerin kapasitesini en verimli şekilde kullanmak ve olası riskleri (enfeksiyon gibi) minimum seviyeye indirmek için hastanelerde bulunan veya afet sonrası getirilen stabil ancak müdahale veya kontrol gerektiren hastaların tıbbi tahliyesinin ilgili servisler ile organizasyonundan sorumludur. 

• Afetin tetikleyebileceği ikincil olaylara (salgın, çevre sağlığını tehdit eden olaylar gibi) ilişkin tedbirleri alır. 

• Uygulanmakta olan aşılama programlarının devamlılığını sağlar gerekli durumlarda yeni aşı programları oluşturur. 

• Takipli kronik hastaların (hemodiyaliz, kemoterapi tedavisi gören hastalar veya tüberküloz hastaları gibi) tedavisinin sürekliliğini sağlar. 

• Gönüllü olarak çalışmalara katılan yerli ve yabancı kişilerin istihdamında ve denetlenmesinde planlama servisi ile ortak çalışır. 

• Afetin ilk anlarından itibaren hem alternatif hasta bakım alanlarında hem de valilikçe oluşturulacak geçici barınma alanlarında veya duruma göre olay yerinde afetten etkilenen halka psikolojik destek verilmesini sağlar. 

• Rutin hizmetlerin en kısa sürede normale dönmesini sağlar. 

• Müdahale aşamasının sonlandırılmasından sonra olaya dair alanına ilişkin raporu il sağlık müdürüne sunar. 

Görevleri şunlardır: 

• Afet sonrası kullanılabilecek sağlam özel tanı ve tedavi merkezlerinin tespitini sağlar. 

• Afet durumlarında, özellikle depremlerde, ihtiyacın çok fazla olacağı tahmin edilen ortez ve protez üreten ve/veya uygulayan merkezlerin sağlamlığını tespit eder, ihtiyacı karşılayacak şekilde çalışmalarını sağlar. 

• İhtiyaç halinde lojistik servisinde diğer şubelerin çalışmalarına yardımcı olur. 

Görevleri şunlardır: 

• İlde bulunan aile sağlığı merkezlerinin olay sonrası aksaksız çalışıp çalışmadığını kontrol eder. 

• Var olan aksaklıkların giderilmesi için ilgili servisler ile çalışır. 

• Aile sağlığı hekimlerinin gerektiğinde afetlerin akut durumunda mobil sağlık ekiplerinde veya hastanelerde görevlendirilmesini sağlar ve bunu koordine eder. 

• Birinci basamak koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin afet anında da devam etmesini sağlar. 

• Aile hekimlerinin kendi bölgelerindeki veya afet sonrası kendi sorumluluklarına verilen bölgelerdeki bakımı özellik arz eden ve sürekli takip edilmesi gereken hastaların takip ve tedavilerini yürütmelerini sağlar ve bu süreci kontrol eder. 

Görevleri şunlardır: 

• İlde bulunan toplum sağlığı merkezlerinin olay sonrası aksaksız çalışıp çalışmadığını kontrol eder. 

• Var olan aksaklıkların giderilmesi için ilgili servisler ile çalışır. 

• Toplum sağlığı hekimlerinin gerektiğinde afetlerin akut durumunda mobil sağlık ekiplerinde veya hastanelerde görevlendirilmesini sağlar ve bunu koordine eder. 

• Birinci basamak koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin afet anında da devam etmesini sağlar. 

Görevleri şunlardır: 

• Afet durumunda yataklı kurumların kapasitelerinin ihtiyaca ve olanaklara göre artırılmasını sağlar. 

• KBRN ajanlarına yönelik referans hastanelerin önceden belirlenmesini sağlar. 

• Hasta ve yaralıların tedavisini sağlar. 

• Hazırlık döneminde Acil ve Afetlerde Sağlık Hizmetleri Şubesi ile koordineli hazırlanan ve denetimleri yapılan Hastane Afet Planlarının yine aynı şube ile birlikte işlemesini sağlar. 

• Acil ve Afetlerde Sağlık Hizmetleri Şubesi ile koordineli bir şekilde alternatif hasta bakım alanlarının oluşturulmasını ve görev yapmasını sağlar. 

• Afetlerde verilecek sağlık hizmetlerini diğer servis ve şubeler ile birlikte yürütür. 

• Afet anında sağlam kalan kamu hastanelerin tespitinde Yatırımlar Şubesi ile birlikte çalışır. 

• Hastanelerdeki boş yatak sayısını tespit eder. 

• Hasar gören hastanelerdeki hastaların nakledilmesini diğer servis ve şubeler ile koordinasyon içinde sağlar. 

• Kendilerine bağlı kurum ve kuruluşlardan afet bölgesine personel ve ekipman desteğinde bulunulmasında planlama servisi ile birlikte çalışır. 

• Afet sonrası sağlam kalan kamu hastaneleri ile hizmetin devamını sağlar. 

Söz konusu mevzuatlar şunlardır:

1) 5902 sayılı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun, 

2) 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirler İle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun, 

3) 5393 Sayılı Belediye Kanunu, 

4) 7126 sayılı Sivil Savunma Kanunu, 

5) Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği, 

6) Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı, 

7) Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezleri Yönetmeliği, 

8) Türkiye Afet Müdahale Planı, 

9) 1593 sayılı Umumi Hıfzı Sıhha Kanunu, 

10) UST Uluslararası Sağlık Tüzüğü, 

11) Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliği (11.05.2000),

12) Hastane Afet ve Acil Durum Planları (HAP) Uygulama Yönetmeliği, 

13) Afetlerde Sağlık Hizmetleri Birimi ve Ulusal Medikal Kurtarma Ekiplerinin Görevleri ve Çalışma Esaslarına Dair Yönerge.

Saha destek ekipleri, ilk anda afet bölgesine giderek bölgede kurulan hizmet grubuna destek olacak daha çok uzman personelden oluşturulan ekiplerdir. 

İAADKK, vali/vali yardımcısının başkanlığında il afet ve acil durum müdürü, garnizon komutanı, belediye başkanı, il özel idaresi genel sekreteri ve hizmet grubundan sorumlu il müdürleri ile ihtiyaç duyulan diğer il yöneticilerinden (İl Kurtarma ve Acil Yardım Komitesi yerine görev yapmak üzere) oluşur. 

Afet ve Acil Durum Başkanlığı örgütlenmesini oluşturan birimler belirtilmektedir. Bu birimler: 

• Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi Başkanlığı, 

• Müdahale Dairesi Başkanlığı, 

• İyileştirme Dairesi Başkanlığı, 

• Sivil Savunma Dairesi Başkanlığı, 

• Deprem Dairesi Başkanlığı, 

• Yönetim Hizmetleri Dairesi Başkanlığı’dır. 

İl Acil Yardım Hizmet Grupları 

1. Haberleşme Hizmet Grubu 

2. Ulaşım Alt Yapı Hizmet Grubu 

3. Nakliye Hizmet Grubu 

4. Teknik Destek ve İkmal Hizmet Grubu 

5. Alt Yapı Hizmet Grubu 

6. Hasar Tespit Hizmet Grubu 

7. Enkaz Kaldırma Hizmet Grubu 

8. Beslenme Hizmet Grubu 

9. Sağlık Hizmet Grubu 

10. Psiko-sosyal Destek Hizmet Grubu 

11. Ayni Bağış Depo Yönetimi ve Dağıtım Hizmet Grubu 

12. Yangın Hizmet Grubu 

13. Güvenlik ve Trafik Hizmet Grubu 

14. Defin Hizmet Grubu 

15. Tahliye ve Yerleştirme Planlama Hizmet Grubu 

1.6 Kaynak Yönetimi Hizmet Grubu 

17. Barınma Hizmet Grubu 

18. Hizmet Grupları Lojistiği Hizmet Grubu 

19. Arama ve Kurtarma Hizmet Grubu 

20. Satın Alma ve Kiralama Hizmet Grubu 

21. Muhasebe, Bütçe ve Mali Raporlama Hizmet Grubu 

22. Zarar Tespit Hizmet Grubu 

23. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Hizmet Grubu 

24. Bilgi Yönetimi, Değerlendirme ve İzleme Hizmet Grubu 

25. Enerji Hizmet Grubu 

26. KBRN Hizmet Grubu

Medikal kurtarma ekipleri, afetlerde ve olağandışı durumlarda, olay yerinde özel eğitimli sağlık personeli tarafından yapılan tıbbi müdahale ve kurtarmayı içeren görevleri yapan ekiplerdir. 

112 Acil Sağlık Ekipleri'nin afet öncesi görev ve sorumlulukları; 

1. afet ve acil durumlara yönelik sağlık hizmetlerinin sunumunda ihtiyaç duyulacak haberleşme, ilaç, tıbbî ve teknik malzemelere yönelik planlama yapmak, tedarik etmek ve depolamak. 

2. görev ve sorumluluk alanı ile ilgili personelin yetiştirilmesi için ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde eğitim programı hazırlamak ve uygulamak, tatbikat organizasyonları yapmak, ulusal ve uluslararası tatbikatlara katılmak. 

3. haberleşmenin sağlanabilmesi için mobil komuta kontrol sistemlerinin kurulmasını planlamaktır. 

Kamu Hastaneleri'nin afet sırasında görev ve sorumlulukları aşağıdaki gibidir; 

1. Rutin sağlık hizmetlerinin aksamadan devam etmesini sağlamak. 

2. Hasta ve yaralıların tedavi ve sevklerini, gerektiği durumlarda tahliyesini koordine etmek. 

3. Afetlerde riskli ve incinebilir gruplar ile tedavisi özellik arz eden hastaların sağlık hizmetlerine kolay ulaşabilmesini sağlamak. 

4. Hastane afet ve acil durum planlarının uygulanmasını sağlamak. 

5. Diğer kurum, kuruluş, özel sektör ve STK’ların çalışmalarını koordine etmek. 

6. KBRN tehditlerinde etkilenenler için hastane/hastanelerin aktif hale getirilmesini ve ihtiyaç halinde arındırma ünitelerinin hazır halde tutulmasını sağlamak. 

7. Seyyar hastanelere personel, lojistik vb. desteği ve naklini sağlamak. 

8. Hastane binalarında hizmet sunulamadığında alternatif hizmet binalarının kullanılmasını sağlamak.

Halk Sağlığı Ekipleri'nin afet sonrasında görev ve sorumlulukları aşağıdaki gibidir:

1. Görev ve sorumluluk alanı ile ilgili bilgileri değerlendirmek ve İl SAKOM’a iletmek. 

2. Afet ve acil durum sonrası yapılan değerlendirme raporları doğrultusunda, hastane hizmetlerinin sunumuna yönelik iyileştirme ve düzenlemelerin yapılmasını sağlamak. 

Giriş Noktaları Sağlık Ekipleri'nin afet öncesi görev ve sorumlulukları aşağıdaki gibidir: 

1. Uluslararası Giriş Noktalarında Halk sağlığı acil durumlarına karşı önlem almak ve aldırmak. 

2. Halk sağlığı acil durumlarında gerekebilecek personel ve lojistik ile ilgili planlamaları yapmak. 

3. Halk sağlığı acil durum planlarının etkin bir biçimde uygulanması ve halk sağlığı cevabı geliştirilmesi için ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde eğitim programı hazırlamak ve uygulamak, ulusal ve uluslararası tatbikat organizasyonlarını yapmak ve katılmak. 

Kan ve Kan Ürünleri Ekipleri'nin afet öncesi görev ve sorumlulukları; 

1. Bölge referans kan merkezlerinde kan ve kan bileşeni ürünlerini sürekli hazır halde bulundurmak ve kapasitelerini arttırmaktır.