Afete müdahalenin etkili olmasında, gerekli yasal dayanak ve kurumsallaşma, eğitimli ve deneyimli insan gücü, yeterli teknoloji ve iletişim olanakları ile birlikte yerel fiziksel, sosyal, ekonomik, kültürel, çevresel verilerin varlığı belirleyici öneme sahiptir.

Afete müdahalenin organizasyonu, yürürlükteki hukuk kuralları (mevzuat) çerçevesinde, afete müdahale faaliyetlerinin neler olduğu, nasıl bir ör-gütlenmeyle, kimler tarafından, hangi olanaklardan yararlanılarak yerine getirileceği, yönlendirici ve uygulayıcı olarak yetkili, görevli, sorumlu ku- rumların kendi içlerinde ve kurumlar arası koordinasyonun ve denetimin nasıl sağlanacağı başta olmak üzere, her kademede ilişkilerin düzenlenmesidir.

Afete Müdahale Planı (AMP), genel tanımla, afete zamanında, hızlı, etkili ve sonuç alıcı müdahalenin yapılabilmesi için hazırlanan; müdahale aşamaları, yönetim sistemi, yönetim ekibi, yönetim merkezi, yönetim araçları ile ilgili işleyiş, stan- dart ve kuralları kapsayan kılavuz dokümandır.

AMP çerçevesinde, ülke, yerleşim, kurum düzeyinde geliştirilmesi gereken diğer planlar şu şekilde özetlenebilir:

1. Operasyon Planları: Yerel düzeyde, uygulamaya dönük, yetki, görev, sorumluluk ve kaynak (insan gücü, ekipman, fiziki, teknik, mali kapasite) eşleştirmesine dayalı, hazırlanması ilgili kademenin sorumluluğunda olan, kısa süreli planlardır.

2. Olaya Özel Planlar: Afete müdahaleye yönelik genel planlamanın yanı sıra afet türüne göre özel müdahale gerektiren durumlar (kitlesel yaralanmalı kaza, yangın, kimyasal olay, salgın hastalık vb.) için, olay türüne göre önceden hazırlanan planlardır.

Ulusal ve yerel düzeyde HG için plan hazırlama süreci organizasyon, analiz, kapasite geliştirme ve entegrasyon süreci olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır.

Hizmet Grubu oluşturulması; afet öncesi, sırası ve sonrası görev ve çalışmaların belirlenmesi için süreç analizi yapılması; süreç analizine uygun olarak iş bölümü yapılması; çalışmaların niteliğine göre Hizmet Grubu ekiplerinin oluşturulması organizayon sürecini oluşturur.

Afete müdahalede koordinasyon, aynı kurum ya da yapı içinde yer alan ve/veya birbirinden bağımsız çalışan, görev, yetki, sorumluluk, yöntem, kapasite, kaynak ve sistemleri çeşitlilik gösteren birim ve kuruluşlar arasında hızlı, etkili ve zamanında müdahale için ortak yaklaşım ve ortak uygulama esasları ve biçimlerinin belirlenmesidir.

Afete müdahalede koordinasyonun temel bileşenleri entegre (bütünleştirilmiş) iletişim, etkili bilgi yönetimi ve kapsamlı kaynak yönetimidir.

Koordinasyonun amacına ulaşabilmesi için, öncelikle, koordinasyon grubunda yer alacak birey, birim ve/veya kuruluşlarla ilgili olarak, şu konular açıklığa kavuşturulmalıdır:

• Koordinasyon amaçlı karar, yöntem, standart ve uygulamalara katılmadaki isteklilik,

• Faaliyet gerçekleştirilecek coğrafi/fiziksel alan sınırları,

• Hizmetten yararlanması planlanan nüfusun (hedef grubun) tanımı ve özellikleri,

• Hizmetin tek başına mı ya da ortak faaliyete katkı olarak mı gerçekleştirileceği,

• Faaliyet için yeterli kurumsal bilgi ve tecrübe, eleman, donanım ve mali kaynağın varlığı.

Valiler, illerde ve gerek duyulan ilçelerde afete müdahaleyi yönetmek üzere, Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezi (AADYM) kurmak ve 7 gün 24 saat esasına göre çalıştırılmasını sağlamaktan sorumludur.

Hizmet grupları, modüler yapıdaki organizasyon çerçevesinde esas olarak dört servis altında yapılandırılmaktadır: Operasyon, Bilgi-Planlama, Lojistik-Bakım, Finans ve İdari İşler.

TAMP çerçevesinde Destek Çözüm Ortaklarının görevleri ise şöyledir:

• Operasyon planlarının hazırlık çalışmalarına katılmak,

• Gerekli personel, araç, gereç, ekipmanları vb. temin etmek,

• Operasyonların yürütülmesine destek vermek,

• Eğitimli personelin sürekliliğini sağlamak, diğer hizmet gruplarının çalışmalarını desteklemek,

• Operasyon için gerekli teknolojik yenilikleri takip etmek,

• Hizmet grubu sorumlusunun hizmete ilişkin taleplerini yerine getirmek.

Acil Durum Hizmet Grupları (HG), haberleşme, ulaşım alt yapı, güvenlik ve trafik, yangın, KBRN, arama ve kurtarma, sağlık, enerji, tahliye-yerleştirme ve planlama, nakliye hizmetlerinden oluşmaktadır.

Ön İyileştirme Hizmet Grupları (HG), barınma, beslenme, defin, alt yapı, hasar tespit, gıda, tarım ve hayvancılık, psikososyal destek, enkaz kaldırma hizmetlerinden oluşmaktadır.

Bilgi ve Planlama Servisi, bilgi toplama, evrak kayıt, belgeleme ve raporlama ile değerlendirme ve izleme hizmetleri yapmak üzere görevlidir.

Afet sonrası meydana gelen bina, taşınır emtia, tarım (hayvancılık, tarım arazisi), sanayi ve imalat, alt yapı (kanalizasyon, su, elektrik, doğal gaz), ulaşım, turizm, bilişim, bankacılık, sağlık vb. konular ve sektörlerde meydana gelen iktisadi ve mali kayıplara ilişkin kayıtları ilgili hizmet gruplarından, kurum ve kuruluşlardan toplamak, ulusal düzeyde zarar tespit hesabını yapmak ve raporlamak, zararın mali bilançosunu çıkarmaktır.