Genellikle, çalışılacak acil müdahâle bölgelerindeki alanlar; kayma, tökezleme, düşme ya da farklı vücut uzuvlarının aşırı zorlanması risklerini oluşturabilecek duraysız, dar, eğimli, kaygan ya da karanlık yüzeylerdir.

Adlî vâkâ ve terörist saldırılarıyla, acı çeken, ihtiyaç duyan, korkmuş, çaresiz, kafası karışmış, kızgın, travmaya uğramış ve güçlü negatif duyguların etkisi altındaki insanlarla ilgilenmek, afet ve acil durum müdahâle ekibini yüksek şiddet ve cinayet riski altına sokar.

zayıf iş birliği ya da otoriteler ile görev yapan diğer çalışan gruplar arasındaki iş birliği eksikliği, afet ve acil durum
müdahâle ekiplerinin sağlık ve güvenlik riskinin seviyesini artıracaktır.

Kötü yönetim;

• Hazırlık planı,
• Belirli bir olayda görev yapan acil müdahâle ekiplerinin koordinasyonun, görev tanımlarının, kullanacakları farklı iletişim sisteminin ya da anlayabilecekleri lisanın,
• Olayın öncesinde, esnasında ve sonrasında bilgi ve haberleşme,
• Kişisel koruyucu ekipman ve kıyafetlerin,
• Eğitimin,
• Olay sonrası desteğin, eksikliğine, yetersizliğine ya da uygunsuzluğuna neden olur.

Afet ve acil durum müdahâle ekibinin işi; genellikle uzun vardiyalarla fiziksel güç gerektiren, fazla mesai ve yetersiz dinlenme araları olan bir iştir.

Afet ve acil durum müdahâle ekiplerinin karşılaşılabileceği kas-iskelet sistemi yaralanma ve rahatsızlıklarına yol açabilecek risk faktörleri aşağıdaki gibi tanımlanabilir:

• Hastaların, ölülerin ve nesnelerin (özel kurtarma ekipmanları, sedye, hasta kurtarma) sıklıkla kaldırılması ve taşınmasına bağlı olarak kas-iskelet sisteminin aşırı zorlanması ve hatalı duruş pozisyonunda uzun süreli kalma,
• Ağır koruyucu ekipmanın aşınması,
• Aşırı zaman baskısı altında çalışma,
• Felaketlere maruz kalmaktan (travma sonrası stres) ve organizasyon faktörlerinden (vardiya çalışması, düzensiz ve öngörülemeyen çalışma saatleri, uzamış müdahâleler) kaynaklanan yüksek psikolojik stres,
• Kasisli yollardaki sürüşten kaynaklanan tüm vücut sarsılmasına maruz kalma,
• Ambülans gibi araçlarda uzun süreli hareketsiz eylemdir.

Ölümle, yaralılar ve onların aileleriyle ilgilenmek, yüksek insan hayatı sorumluluğu, işteki şiddet, düzensiz ve öngörülemeyen çalışma saatleri ve ciddi zaman baskısı, afet ve acil durum müdahâle ekiplerinde ciddi duygusal aşırı gerginliklere yol açabilecek yaygın tehlikelerdir.

Afet ve acil durum müdahâle çalışanları arasında, felaketzedelerin çaresizlikleriyle, acılarıyla, ıstıraplarıyla, yaralarıyla, yıkım ve ölümle karşılaştıklarında dayanmak zorunda oldukları güçlü izlenim ve duygulardan kaynaklı akıl sağlığı rahatsızlıkları belirtileri, hatta teşhis edilmiş akıl sağlığı rahatsızlıkları görülebilir.

Travma sonrası stres bozukluğu, travmatik bir yaşantının sonucunda karşılaşılabilecek yoğun stres karşısında ortaya çıkabilecek bir kaygı bozukluğudur.

Teşhis ve İstatiksel Akıl Rahatsızlıkları El Kitabı’nda (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 2013), bir olayın travma sonrası stres bozukluğuna (TSSB, Post Traumatic Stress Disorder, PTSD) yol açan travmatik olay olarak nitelendirilebilmesi için belirtilen ölçütler şunlardır?

Buna göre:

Hayati tehdit, ciddi yaralanma ya da fiziksel bütünlüğüne zarar verebilecek bir durumu kişisel olarak deneyimleme,

Ölüme, yaralanmaya ya da başka birisinin fiziksel bütünlüğüne tehdite şahit olma durumu,

Bir aile üyesinin ya da yakının beklenmeyen ölüm ya da ciddi yaralanma haberini alma durumu,

Olayı takiben kişinin tepkisinde yoğun korkunun, çaresizliğin ya da şokun olduğu bir durum travmatik olay olabilir.

Amerikan psikiyatri derneğine göre, travma sonrası stres bozukluğu, bazı teşhis kriterlerinin bir ay boyunca devam etmesi sonunda teşhis edilebilir.

Travmatik olayın sürekli hatırlanması, yinelenen sıkıntılı rüyalar ve saniyeden günlere değişen sürelerde kişi sanki travmayı yeniden yaşıyormuş gibi davrandığı çözülmeli durumlar ile birlikte, belirtiler kişiyi özel ve iş hayatında rahatsız etmelidir. Kişi; olayı sembolize eden ya da hatırlatan herhangi bir şeyle yüzleştiğinde yoğun psikolojik stresten şikâyetçi olabilir ve travmayla ilişkilendirdiği her şeyden kaçınmaya çalışabilir.

Akıl sağlığı rahatsızlıklarına eşlik edebilen depresyon; günün çoğunda kötü hissetmeye ve günlük aktivelerin çoğunda ilgi ve mutsuzluğa yol açabilir, aynı zamanda kilo kaybı, uyurgezerlik ya da aşırı uykuculuk, psikomotor sıkıntı, yorgunluk, değersizlik hissi, konsantrasyon sorunları, tekrarlayan ölüm ve intihar düşünceleri gibi diğer belirtilere eşlik edebilir

Tükeniş (tükenme) iş stresine uzun süreli tepki olarak taımlanmaktadır?

İş stresine uzun süreli tepki olarak tarif edilen tükeniş (tükenme) üç ana faktör tarafından karakterize edilir. Bunlar;

1. Duygusal tükenmişlik: duygusal yorgunluk, diğerleriyle temas yüzünden boş hissetme
2. Azalmış kişisel başarı: birinin yeteneklerinin azaldığı fikrine sahip olması
3. Benlik yitimi: çevreye karşı olan ilgi ve tutku kaybı Tükenme

Doğal afetlerde, afet ve acil durum müdahâle ekiplerinin ana görevleri arasında; sağ kalanların kurtarılması, tıbbî yardımın sağlanması, etkilenen bölgeden insanların tahliyesi, ölülerin çıkarılması, ileri zararların önlenmesi, temizleme işi, su ve yiyeceğin sağlanması, salgınların yayılmasını önlemek için iyi bir hijyen seviyesinin korunması ve halkın aşılanmasının desteklenmesi sayılabilir.

Acil müdahâle ekiplerine özgü riskler; bölgenin önemli ölçüde yıkılması, binaların ve diğer yapıların çökmesi, elektrik hatlarının yıkılması, altyapı ve iletişim hatlarının çökmesi ile olarak sıralanabilir. Toprak kayması ya da saldırgan hayvan tarafından ciddi yaralanma riski taşıyan kapalı alanlarda müdahâle ekiplerinin çalışması gerekebilir.

Doğal afetler; su baskınlarını (sel, fırtına ve tsunami kaynaklı) ve boğulma, su ve vektör aracılı hastalıkların yayılması gibi riskleri içerebilir.

Etkilenen halkın ya da afet ve acil durum müdahâle ekiplerinin; bakteri, virüs ve diğer mikroorganizmaların yüksek oranda bulunduğu kirlenmiş su ile doğrudan temas etmesi ile su aracılı hastalıklar yayılırlar. Bu duruma da, kanalizasyonun içme suyu kaynaklarına girmesi veya acil müdahâle ekiplerinin kirlenmiş yüzey suları ile çalışmak zorunda kalmaları neden olabilir.

Tipik su aracılı hastalıklar; ishal, kolera, tifo, Hepatit A, Hepatit E, parazit hastalıkları, rotavirus ve şigelloz’dur.

Ekipler; yangın söndürmede, insan tahliyesinde, saha etrafındaki trafiği kontrol etmede, ilk yardım ve sağlık yardımı
sağlamada, ceset çıkarmada ve kirletilmiş sahanın temizlenmesinde görev alabilirler.