Toplumsal cinsiyet, kadın ve erkek arasındaki biyolojik farklılıklar temelinde kültürel ve toplumsal olarak inşa edilen kadınlık ve erkeklik durumunu ifade etmektedir.

Aile üyeleri arasındaki ilişkiler, cinsiyete dayalı işbölümü eşitsizlikleri üzerine kurulan kadın ve erkeğin rol ve sorumlulukları aracılığıyla belirlenmektedir.

Aile ideolojisi, cinsiyete dayalı işbölümü eşitsizliği temelinde bir taraftan erkeğin evin geçindiricisi konumu ile aile reisliğini ve otoritesini, diğer taraftan ise kadının ev içi konumuna bağlı “ev kadını” olmasını meşrulaştırmaktadır.

‘Yaşama ücreti’ olan aile ücreti, bir erkeğin kendisini, karısını ve çocuklarını ‘doğru dürüst’ bir düzeyde yaşatabilmesini sağlayan ücrettir (Ecevit, 1991: 12).

İşlevselci bakış açısı temelinde modern endüstriyel toplumun tipik aile biçimi olan yalıtılmış çekirdek aile, ideal aile tipi olarak kabul edilmektedir.

Aile içi şiddet, aynı çatı altında yaşayan aile bireylerinden birine karşı diğer aile bireylerinden birinin şiddet uygulaması olarak tanımlanmaktadır.

Erkek egemen aile kadın emeği ve cinsiyete dayalı işbölümü eşitsizlikleri olarak tanımlanmaktadır.

Kırsal alanda kadının, kentten farklı olarak aile ilişkileri ve emek kullanım biçimlerine sahip olduğu görülmektedir.

Türkiye’de kadınların işgücüne katılım oranlarının düşük olmasına neden olan faktörler olarak “işçilerin görece istikrarlı gelire sahip olmaları, kadınların erken yaşta evlenmeleri, okul öncesi yaştaki çocuk sayısındaki fazlalık, kreş ve yuva yokluğu ve kadın akrabaların yetersiz desteği”ni göstermektedir.

Aile/hane üyeleri arasındaki ilişkilerde cinsiyet rollerinin değişik bileşenlerini ele
aldığı çalışmasında Kandiyoti (1997: 21), bunların geleneksel köy, değişmekte olan kırsal çevre, kasaba ve büyük kent merkezi gibi farklı toplumsal yapılarda nasıl ortaya çıktıklarını çözümlemektedir.

Erkek egemen bir ailede/hanede karı-koca arasındaki ilişki,  geleneksel olarak cinsiyete dayalı eşitsizlikler üzerine inşa edilen kadın ve erkek rol ve sorumlulukları temelinde kurulmaktadır.

Ataerkil aile yapısında karı-koca arasındaki ilişkinin ifade edilmesinde belirli sı- nırlamalar ve başkalarının önünde ilgi ya da sevgi belirtisinin gösterilmesini engelleyen katı kısıtlamalar bulunmaktadır.

İşlevselci bakış açısına göre, endüstrileşme sürecinde modern endüstriyel toplumun tipik aile biçimi olarak tanımlanan yalıtılmış çekirdek ailenin akrabalık ilişkilerinin zayıfladığı ve geniş akrabalık ilişkilerinin bir parçası olmaktan çıktığı iddia edilmektedir. 

Akrabalık kodu, davranış kuralları sistemidir.

Bu anlamda göç, bir taraftan sürekli değişen bir aile yapısını ifade ederken diğer taraftan aile içinde ve çevresinde toplumsal olarak ortaya çıkan yeni ilişkiler ve
bağlar anlamına gelmektedir.

Türkiye’de kırsal nüfus geniş aile hanelerinde, kentsel nüfus ise Batı’daki aile biçimine benzeyen çekirdek aile hanelerinde yaşamaktadır.

Araştırmalarda ortak olarak annelerin erkek çocuklarI üzerindeki denetiminin sınırlı olduğu, ama kız çocukları üzerinde güçlü bir denetim kurdukları anlaşılmaktadır (Bora ve Üstün, 2005: 53-54).

Araştırmalara göre ataerkil toplumsallaşma sürecinde, kız ve erkek çocukların özellikle babalarıyla kurdukları ilişki, cinsiyet rollerini öğrenmelerinde önemli yer tutmaktadır.

Aile içinde anne ve baba, kız ve erkek çocuklarına karşı farklı tutum ve davranışlarda bulunmaktadırlar. Bu farklı davranışlar, ataerkil toplumsallaşma sürecinde cinsiyet rollerinin öğrenilmesi için temel oluşturmaktadır.

Kadının emeği ve maddi gücü, ona aile işlerinde bir derece hareket alanı kazandırmaktadır.