Bell, aileyi tanımlamak için dört ayrı yol kullanmıştır. Bunlardan birincisi, aileyi aile üyelerinden birinin fikrine dayanarak onun duygu ve hayallerine göre tanımlamaktır. İkincisi ise aileyi, nükleer ve geniş yönüyle sosyal bir kurum olarak ele almadır. Üçüncü tanımlamada ise aile küçük bir grup olarak ele alınır ve küçük grup davranışının
ele alındığı Sosyal Psikoloji tarafından incelenir. Dördüncü tanımda ise aile, toplumun değerleri ile sınırlı bir grup olarak ele alınır.

DPT “Türk Aile Yapısı Özel İhtisas Komisyonu” tarafından verilen aile tanımına göre
aile; kan bağlılığı, evlilik ve diğer yasal yollardan, aralarında akrabalık ilişkisi bulunan ve çoğunlukla aynı evde yaşayan bireylerden oluşan; birey cinsel, psikolojik, sosyal ve ekonomik ihtiyaçlarının karşılandığı, topluma uyum ve katılımlarının sağlandığı ve düzenlendiği temel bir toplumsal birimdir.

Ailenin temel özellikleri şunlardır:
• Aile evrenseldir; aile bütün sosyal ilişkiler içinde evrensellik özelliği göstermektedir.
• Aile duygusal bir temele dayanır.
• Aile kökeni organik bünyemizde olan karmaşık duygularımızla temellendirilmiştir.
Bunlar; nesli devam ettirme isteği, annelik, arkadaşlık, ebeveynlik duygularıdır.
• Aile şekillendirme özelliğine sahiptir.
• Çocuğun kişilik yapısı aile içinde gelişir. 
• Ailenin kapsamı sınırlıdır.
• Aile biyolojik koşullar çerçevesinde sınırlı bir büyüklüğe sahiptir.
• Şekillenmiş sosyal yapıların en küçüğüdür.
• Aile sosyal yapıda çekirdek özelliği taşır.
• İlkel toplumlarda ve baba otoritesinin hakim olduğu toplumlarda bütün sosyal
yapı aile ünitelerinden oluşmuştur. Karmaşık, modern toplumlarda aile bu özelliğini
kaybetmekle beraber yer yer sosyal sınıflar içinde birliğinin çekirdeklik özelliğini
devam ettirme eğilimi de görülmektedir.
• Aile üyelerinin sorumlulukları vardır.

• Aile; üyelerinden diğer birliklerde görülmeyen devamlı ve çok sayıda isteklerde
bulunur. Aile üyelerinden beklediği görev; yaşam boyu devam etmektedir.
• Aile sosyal kurallarla çevrilidir.
• Aile; sosyal kuralların ve kanuni yasaların şekillendirdiği bir sosyal düzendir. Evlilik
kurumu, kesin kurallarla belirlenmiş bir hukuki anlaşmadır. Eşlerin saptanmış
olan bu kuralları değiştirmeye hakkı yoktur ve uymak zorundadır.
• Aile sürekli ve aynı zamanda geçici bir doğaya sahiptir.
• Aile kurum olarak devamlılık ve evrensellik özelliği gösterir. İki kişinin kurduğu
bir birlik olarak toplumdaki diğer birlikler içinde en geçici ve değişken olanıdır.

Aile, en temelde toplumun kendi varlığını sürdürebilmesi için neslin devamını sağlar. Eşlerin cinsel ihtiyaçları ailede sosyal olarak kabul edilebilir biçimde karşılandığı gibi, kuşakların sürekliliği de sağlanmaktadır.

Toplumsallaşma ailede başlar. Özellikle kültür aktarma yönünden toplumsallaşma önemlidir. Toplumsal norm ve değerlerin aktarımı ilk olarak ailede gerçekleşir. Ailede toplumsallaşma, çocuğa ilk eğitimi verme, rehberlik, çocuğun eylemlerine geribildirim vererek gerçekleşir. Bu durum ailenin sosyal işlevidir.

Ailenin kendi ihtiyaçlarını karşılayacak üretim birimi oluşu ailenin ekonomik işlevini ifade eder.

Sanayileşmeyle birlikte aile ekonomik işlevinden giderek uzaklaşmıştır. Günümüzde çekirdek aile ekonomik tüketim birimidir. Ekonomik ihtiyaçları karşılayacak üretim birimi artık ev dışındadır. Ekonomik eylemlerle ilgili iş, aile çevresinden ayrılmıştır.

Ailenin kendi ihtiyaçlarını karşılayacak üretim birimi oluşu ailenin ekonomik işlevidir ancak sanayileşme ile birlikte aile bu işlevinden uzaklaşmıştır. Ekonomik bir
tüketim birimi olarak aile ihtiyaçlarını karşılayabilmek için dışarıya bağımlı olduğundan
gelir elde etmek için geçmiştekine göre daha fazla aile üyesinin çalışması gerekmektedir.

Sistem yaklaşımı, aile işlevlerini ailenin yerine getirmesi gereken “görevler” biçiminde
kavramsallaştırmıştır. Sistem yaklaşımına göre, ailenin yerine getirmesi gereken görevler: Kimlik görevlerini yönlendirme, sınırları düzenleme, ailenin duygusal atmosferini yönetme, aile yapısında meydana gelen değişimleri yönetme ve aile üyelerinin devamını sağlamadır.

Aile türleri; büyük (geleneksel) aile, küçük (modern) aile, kapalı aile, gelişigüzel (rastlantısal) aile, açık aile, eş zamanlı (senkronize) ailedir.

Gelişigüzel (rastlantısal) ailelerde, grup yerine bireye önem verilir. Aile her üyenin ihtiyaç ve amaçlarını gözetir. Hiyerarşik değil, izin vericidir. Aile üyeleri kendi sorunlarını çözmeleri içincesaretlendirilir bu nedenle de en büyük avantajı çocukların yaratıcılığının ve problemçözme becerilerinin gelişmesini sağlamasıdır.

Aile düzeni ve ev hayatı Türk toplumlarında çok önemliydi. Türkçede evlenmek “evbark”sahibi olmak olarak adlandırılır. Türk ailesi anne-baba ve çocuktan meydana
gelen küçük (çekirdek) ailedir. Aile reisi sağlam bir yapıya sahip olan erkektir ancak kadın ve erkek eşit olarak ele alınır. Aile içi ilişkiler sevgi ve saygı temelinde kurulmuştur. Kadın ve erkek birbirlerine çok saygılı davranmakta, anne kızının,
baba da oğlunun eğitimini üstlenmektedir. Kadın hem çocukları hem de kocası üzerinde
sosyal kontrol gücüne sahiptir.

Çağdaşlaşma ve Batılılaşma sürecinin bir sonucu olarak Cumhuriyet Dönemi’nde
sosyoekonomik ve kültürel değişimle birlikte aile yapısı da değişime uğramıştır. Uzunca
bir süre etkili olan tarıma dayalı kırsal demografik yapı, sanayi ve bürokrasiye dayalı
kentsel yapıya yerini bırakmıştır. Özellikle 1950’lerden sonra ortaya “gecekondu ailesi” ismi verilen yeni bir aile türü ortaya çıkmıştır. Genellikle “geçici geniş aile” olarak adlandırılan bu aileler kırsal-tarımsal özellikler taşımasına karşın kentleşme
ile birlikte yeni dokunun getirdiği değişimler de aile yapısına yansımıştır

1980’li yılların ortalarına kadar dirençli bir yapı göstererek %25 seviyesinde kalan
geniş aile, bu tarihten itibaren yaşanan çok güçlü sosyoekonomik ve demografik
dönüşümlerin sonucu olarak direncini kaybederek 2000’li yılların sonuna gelindiğinde
%12 seviyesine kadar gerilemiştir. Geniş ailenin direncinin kırılarak hızlı bir şekilde azalma sürecine girmesinin temel olarak geniş ailenin en önemli alt aile biçimi olan ataerkil dirençli yapısının ortadan kalkması ile ilişkili olduğu görünmektedir.

Türkiye'de aile yapısının değişiminde rol oynayan üç unsur; sosyoekonomik değişim, demografik dönüşüm ve düşünsel değişimdir.

Aile ve evlilik sisteminin değişimini ve gelişimini açıklayan model aile yaşam döngüsü modelidir.

Aile yaşam döngüsünün evreleri; bağımsızlık evresi, eş seçimi ve ailenin kurulması, ebeveynlik evresi, yetişkin çocuklara sahip olma evresi, emeklilik ve yaşlılık evresidir.

Yapısal-işlevselci aile kuramı, aileyi toplumun bir alt sistemi olarak görerek toplumun belli işlevleri yerine getirdiğini vurgular.aileyi bütünsel olarak, parçaları ve parçalar arasındaki etkileşimleri ele alarak sistem çerçevesinden görebilmemizi sağlar.Ailede roller ve statüler ağı vardır. Bu roller ve statüler bir yandan ailenin, bir yandan da aile aracılığıyla sosyal sistemin işleyişine katkıda bulunmaktadırlar.

1960’lardan bu yana sosyal hizmet disiplininin insan davranışlarını değerlendirmede birincil olarak kullandığı kuram sistem kuramıdır.

Sembolik etkileşimciliğin temel özellikleri; 

• Sembollerin ve anlamlarının önemi
• Toplumsal ve bireysel benlik kavramı
• Rol, rol oynama, rol geçişi ve rolde zorlanma kavramları
• İnsan varlığının pasif tepki verenler değil, aktif katkı veren olarak ele alınması şeklinde sıralanmıştır.

Kişiler arası çekim ve ilişkilerin dinamiği konusunda ortaya atılan kuramlardan biri olan
bağlanma kuramı, anneye veya bir kişiye bağlanmanın önemine dikkat çekmiştir. Bağlanma kuramı anne-çocuk arasındaki bağlanma ilişkisine ve bununla ilişkili olarak genellikle çiftler arasındaki ilişkilerin doğasıyla ilgilenir. Bu kurama göre bazı kişilerle sıcak-yakın ilişki ihtiyacı, insan doğasının temel bir boyutudur. Ancak bazen çeşitli nedenlerle bağlanma ilişkisi olumlu yönde kurulamaz.