Çocuk kurum bakımı; ailenin olmadığı ya da ailenin fonksiyonlarını yerine getiremediği durumlarda, kimsesiz ve korunmaya muhtaç çocuklara resmî ya da özel kurumlarca geçici ya da sürekli olarak sunulan bakım hizmetidir (Güran, 1983:15).

Çocuk evleri, sevgi evleri, çocuk destek merkezleri

Çocuk evlerinin amacı, korunmaya muhtaç çocukları toplu yaşamın getirdiği olumsuzlukları yaşamadan, topluma yararlı kişiler olarak yetiştirmektir.

• Koruyucu aile ve evlat edindirme hizmetinden yararlandırılamayacak çocuklara öncelik tanımak,
• Çocuklar arasında cinsiyet, yaş ve kardeş olma durumunu değerlendirmek, aynı evde kalması uygun bulunan en küçük ve en büyük çocuk arasındaki yaş farkının en fazla üç yaş olmasını, seçilecek çocukların kardeş olması durumunda ise yaş farkı aramamak,
• Çocuk evine kabul edilen çocuğun uyumu için gerekli mesleki çalışmaları yapmak,
• Çocuk evinde bakılan çocukların, çocuk evinden ayrılacak çocuğun, yeni yaşantısı- na hazırlanması, toplum içinde izlenmesi konusunda gerekli çalışmaları yürütmek,
• Çocuk evinde hizmetin verimliliğini artırmak ve personelin çocukların özelliğine uygun davranış geliştirmelerini sağlamak amacıyla çocuk evi personeline eğitim programları ve seminerler düzenlemek,
• Çocukların sağlık dosyalarının oluşturulmasını sağlamak,
• Çocukların psikolojik, sosyal ve bedensel yönden gelişimlerinin sağlanması amacıyla sosyal, kültürel ve sportif etkinlikler düzenlemek.

• Görevi ile ilgili kanun, yönetmelik, tebliğ, yönerge ve genelgelere uygun şekilde çalışmak,
• Kuruluşa çeşitli yollardan gelen bireylerin ilk kabulünü yapmak ve kuruluşa uyumuna yardımcı olmak,
• Birey, çocuk ve ailelerin sorunlarının çözümüne yardımcı olmak için diğer meslek elemanlarıyla iş birliği içinde gerekli incelemelerin yapılmasını ve bunun sonucunda sosyal inceleme raporlarının hazırlanmasını sağlamak,
• Haklarında koruma, bakım ve danışmanlık tedbiri kararı alınmış ya da alınması gereken bireylerin korunması, bakımı, eğitimi, meslek sahibi yapılması ve üretken hale getirilmesi ile ilgili çalışmaları yürütmek,
• Bireylerin psiko-sosyal, fiziksel ve ruhsal durumlarını sürekli olarak izlemek; uyumsuzluğu olan bireylerin sorunlarını saptamak ve çözümüne yönelik çalışmalarda görev almak,
• Bireylerin yakın çevresi ile olan sosyal ilişkilerini düzenlemek, geliştirilmesine yardımcı olmak; gerektiğinde yakınları ile mesleki çalışmalar yapmak,
• Çeşitli nedenlerle kuruluştan ayrılacak bireyi yeni yaşantısına hazırlamak, Mesleki çalışma: Belirli bir alanda eğitim alan ve bu eğitim sonucu bir mesleği icra edenlerin mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve yöntemleri kullanarak gerçekleştirdiği çalışmalardır. Çocuk evleri sitesinde çocuk gelişimci, psikolog, sosyal çalışmacı, hemşire, öğretmen ve çocuk eğiticisi meslek elemanı olarak görev yapmaktadır.
• Merkezin amacını, işleyişini ve sunulan hizmetleri bireylere, ailelere ve topluma tanıtmak,
• Hizmet içi eğitim programlarının düzenlenmesinde ve uygulanmasında görev almak,
• Kuruluşun amacına uygun araştırma, inceleme ve saha çalışmalarında görev almak,
• Sorumluluk alanına giren tüm faaliyetlerle ilgili kayıtların dosyalanıp muhafaza edilmesini sağlamak,
• Bağlı bulunduğu yönetici tarafından görev alanı ile ilgili kendisine verilecek diğer işleri yerine getirmek (http://tky.aile.gov.tr/dosyayönetim/).

Çocuk destek merkezleri; çocukların temel gereksinimlerini karşılamak, fiziksel, duygusal, psikolojik ve sosyal ihtiyaçlarını belirleyerek gerekli müdahaleleri gerçekleştirmek, aile ve yakın çevrelerine dönmelerini veya diğer sosyal hizmet modellerine hazır hale gelmelerini sağlamak üzere hizmet vermektedir.

Çocuk temsilcisi: Merkezde verilen hizmetlerin verimini artırmak, çocukların hizmete ve yönetime katılımlarını sağlamak amacı ile altı ayda bir kendi aralarında yaptıkları seçimle belirledikleri çocuktur.

Çocukların bireysel farklılıkları ve ihtiyaçları dikkate alınarak oluşturulan ve psiko-sosyaldestek programı çerçevesinde yürütülen mesleki müdahale süreçlerine psiko-sosyaldestek hizmeti adı verilir.

• Merkeze kabul edilen her çocuğun merkeze uyumunu sağlamak,
• Takibini yapmak,
• Bireyselleştirilmiş psiko-sosyal destek programı hazırlamak,
• Uygulama ve mesleki çalışma planlarını hazırlayarak yürütmek,
• Vaka sunumu yapmak,
• Çocuğun aile ilişkilerini, sosyalleşme ve yaşam becerilerini geliştirmek,
• Öz bakım ve özgüven yeterliliğini geliştirmek,
• Eğitimini yönlendirmek ve desteklemek,
• Çocuğun aldığı sağlık hizmetlerinin sonuçlarını izlemek,
• Çocukların, merkezden ayrıldıktan sonraki hayata hazırlanmasına yönelik çalış- maları yürütmek.

1. Suça Sürüklenen Çocuklara Yönelik Çocuk Destek Merkezleri

2. Suç Mağduru Çocuklara Yönelik Çocuk Destek Merkezleri

3. Sokakta Yaşayan Çocuklara Yönelik Çocuk Destek Merkezleri

4. Refakatsiz Sığınmacı Çocuklara Yönelik Çocuk Destek Merkezleri

5. Gebe Çocuklar ve Çocuk Annelere Yönelik Çocuk Destek Merkezleri

6. Madde Bağımlısı Çocuklara Yönelik Çocuk Destek Merkezleri

Suça Sürüklenen Çocuklara Yönelik Çocuk Destek Merkezleri: Kanunlarda suç olarak tanımlanan bir fiil işlediği iddiası ile hakkında soruşturma ve kovuşturma yapılan ya da işlediği fiilden dolayı hakkında güvenlik tedbirine karar verilen çocuklardan psiko-sosyal desteğe ihtiyaç duyduğu tespit edilen çocukların temel ihtiyaçlarını karşılamak.

Suç Mağduru Çocuklara Yönelik Çocuk Destek Merkezleri: Kanunlarda suç olarak tanımlanan bir fiilin kendisine karşı işlenmesi sonucu mağdur olan ve bakım tedbiri kararı verilen çocuklardan psiko-sosyal desteğe ihtiyaç duyduğu tespit edilen çocukların temel ihtiyaçlarını karşılamak.

Suça Sürüklenen Çocuk: Suç olarak tanımlanan bir fiili işlediği iddiası ile hakkında soruşturma veya kovuşturma yapılan ya da işlediği fiilden dolayı hakkında güvenlik tedbirine karar verilen çocuğa denir.

Emniyet Müdürlüklerindeki çocuk polisi hizmetlerinin yürütülmesinde çocuk biriminin görevleri yönetmeliğin 7. maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir:

a. Korunmaya ve yardıma muhtaç, mağdur, kaybolan ve bulunan çocuklarla ilgili işlemleri yürütmek,

b. Suç işlediği şüphesi altında bulunan çocukla ilgili olarak, ilgili Cumhuriyet Savcısının emirleri doğrultusunda suçun iz, eser, emare ve delillerini toplamak, ilk işlemleri yapmak ve olayın gelişimine göre diğer birimlerle koordineli çalışmak,

c. Ailesine veya Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne teslim edilmesi gereken, hakkında ıslah ve/veya tedavi tedbiri alınan veya gözaltında tutulan çocuğun ailesine, ilgili kuruma veya adli mercilere teslimine kadar muhafaza etmek, barınma, beslenme, haberleşme, temizlik gibi zorunlu ihtiyaçlarını karşılamak, gerektiğinde sağlık tedavilerini yaptırtmak,

d. Çocuğa karşı ve çocuk tarafından suç işlenmesini önleyici çalışmalar yürütmek,

e. Suç işlemiş veya suça yönelmiş çocuklar ile korunmaya muhtaç çocukları suça iten etkenlerin tespiti için sosyal çalışmacı tarafından araştırma yapılmasını sağlamak,

f. Çocuk bakım ünitesi kurulmasını önermek ve işletilmesini sağlamak,

g. Nakil giderleri ile muhafaza altındaki veya gözaltındaki çocuğun zorunlu ihtiyaç- larının bütçe ödeneklerinden karşılanmasını teklif etmek,

h. Nezarethanelerin standartlara uygunluğunu sağlamak.

a. Sosyal inceleme raporu hazırlanması için muhafaza altına veya gözaltına alınan çocukla ilk görüşmeyi yapmak,

b. Çocuk hakkında sosyal inceleme raporu hazırlamak ve ilgili büro/kısım amirliğine vermek,

c. Çocukları suça iten fiziki, psikolojik ve sosyolojik etkenleri araştırmak,

d. Suçluluğu ortadan kaldırmaya yönelik plan ve programlar geliştirmek,

e. Korunmaya muhtaç olan, ihmal ve istismara maruz kalan, evden veya bulunduğu kurum ya da kuruluştan kaçan, sokakta yaşayan ve sokakta çalıştırılan, uçucu, uyuşturucu ve psikotrop madde bağımlısı olan, suça itilen ve mağdur çocuğun kendisine ve kanuni mümessiline rehberlik hizmetinde bulunmak,

f. Çocuğun durumunu iyileştirmek için ailesi ve okul, sosyal ve sağlık hizmetleri gibi kuruluşlarla iş birliğinde bulunmak,

g. Uçucu, uyuşturucu, psikotrop madde bağımlısı olan çocuğun tedavisi için sağlık müdürlükleri ve tedavi kuruluşları ile iş birliği yapmak,

h. Geçici barınma ünitesinde kalan çocuklar için sosyal, kültürel ve eğitici programlar geliştirmek ile görevlidir.

a. Kimlik tespitini yapmak,

b. Muhafazasını sağlamak,

c. Kanuni mümessillerini araştırmak,

d. Haklarında yetkili idari veya adli makamlarca verilen kararın niteliğine göre ilgili kuruluşa veya kanuni mümessiline teslimini yapmak ile görevlidir.

a. Çocukların çalışmaları mevzuatla yasaklanmış umuma mahsus ve umuma açık yerlerde çalıştırılıp çalıştırılmadığını kontrol etmek,

b. Çocuklara satılması mevzuatla yasaklanmış malların kendilerine satılıp satılmadı- ğını araştırmak,

c. Çocukların girmesi mevzuatla yasaklanmış umuma açık yerlere girip girmediklerini araştırmak,

d. Mevzuata aykırı hareket ettiği tespit edilen yerler ve işletmecisi hakkında gerekli işlemlerin yapılması için ilgili birimlere bildirmekle görevlidir.

Fiziksel istismar olarak tanımlanmış suçlar: Çocuğun aç veya susuz bırakılması, uykusuz bırakılması, zor koşullarda çalışmaya mecbur edilmesi gibi ona karşı merhamet ve şefkatle bağdaşmayacak nitelikte kötü muamelede bulunulması (TCK m. 232). Çocuğun bedeninde sigara söndürülmesi veya diğer ağır yaralamalarda bulunmak, günlerce bir odaya kapatmak gibi kötü muamele boyutunun ötesine geçen davranışlara maruz kalması (TCK m. 86, 94, 96, 109).

Denetimli serbestlik: Çocuk veya yetişkinin kanunlarda belirtilen suçlar nedeniyle tutuklanması ya da mahkemece hakkında mahkûmiyet kararı verilmesi üzerine cezaevine girmesi yerine cezasını toplum içerisinde gözetim ve denetim altında çekmesini ifade eder.

• Hapis cezasının ertelenmesi,
• Suçta tekerrür ve özel tehlikeli suçlar,
• Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak,
• Örgüt suçlarında etkin pişmanlık hãli,
• Adli kontrol tedbiri,
• Hükmün açıklanmasının geri bırakılması,
• Koşullu salıverme.

• Hükümlü Tanıma ve Tanıtma Faaliyetleri
• Bireysel Görüşmeler
• Grup Çalışmaları
• Aile Eğitimleri
• Gözlem ve Sınıflandırma Formu
• Sosyal Kültürel ve Sportif Faaliyetler
• Personel Eğitimi Bireysel ve Grup Çalışmaları 

AMATEM (Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi Merkezleri)

SAMBA Programı

ÇEMATEM (Çocuk ve Ergen Madde Bağımlılığı Araştırma ve Tedavi Merkezleri)