ANADOLU ARKEOLOJİSİ Dersi ANADOLU'DA HELLENİSTİK DÖNEM soru cevapları:
Toplam 82 Soru & Cevap#1
SORU: Anadolu’nun Helenistik dönem boyunca kanlı çekişmelere maruz kalmasının sebebi nedir?
CEVAP: Anadolu’nun zengin şehirleri ve doğal kaynakları, Hellenistik Dönem boyunca Krallıklar arasında kanlı çekişmelere neden olmuştur. Bu nedenle Anadolu’nun bu dönem politik tarihi oldukça karışıktır ve pek çok savaş içerir.
#2
SORU: Hellenistik Dönem’de Anadolu’da kahramanlar ve Galat’ları tasvir eden heykel grupları nelerdir?
CEVAP: Dionysos ve Satyr’lerde Hellenistik dönemde sıkça tasvir edilmiştir. Nikomedia’da bulunan MÖ 3.yüzyıla ait bronz Satyr heykeli bu türün nadir orijinal örneklerinden bir tanesidir. Roma kopyalarından tanıdığımız Kentauros heykelleri de Hellenistik orjinallere dayanır.
#3
SORU: Pontus Krallığı’nın en ünlü yöneticisi kimdir?
CEVAP: Kral VI. Mithridates (MÖ 120-63) Pontus Krallığı’nın en ünlü yöneticisidir. Kral VI. Mithridates MÖ 63 yılında intihar etti ve cenazesi Sinope’de (Sinop) toprağa verildi.
#4
SORU: Anadolu’daki Hellenistik atlet heykelleri nelerdir?
CEVAP: Ephesos’da bulunan ve bugün Viyana’da olan bir Hellenistik orjinalden kopya olan Bronz atlet heykeli ve Kyme (Aliağa) kazılarında ele geçip İzmir Arkeoloji Müzesi’ndeki koşmakta olan atlet ve İstanbul’da bulunan bir Hellenistik orjinalin kopyası olan terini kurulamak için örtü ile sarılmış “Tralles Oğlanı” Anadolu’daki Hellenistik atlet heykellerinin en önde gelenleridir.
#5
SORU: Seleukoslar’ın Anadolu’da kurdukları şehirler nasıl açıklanabilir?
CEVAP: Seleukoslar Anadolu’da pek çok yeni kent kurmuşlar ve bazı eski kentlerin adlarını değiştirmişlerdir. Antakya ve Silifke hâlâ Seleukoslar Dönemlerindeki isimlerini kısmen değişmiş olarak korumaktadırlar. Anadolu’da pek çok kentte ele geçen ve Seleukos Krallarına şehirlerin şükran duygularını anlatan yazıtlar, Seleukos’ların bu şehirleri maddi anlamda cömert bağışlarla desteklediğini ve özellikle yapı inşaat programlarını finanse ettiklerini göstermektedir.
#6
SORU: Parthia Krallığı nasıl açıklanabilir?
CEVAP: Seleukos Krallığı’nın egemenliğindeki kuzey batı İran’da, MÖ 247’de başlayan isyanlar ve MÖ 238’de Arsakes Hanedanı tarafından Parthia Krallığı’nın kurulmasıyla sonuçlanmıştır. MS 224 yılında, yeni bir hanedan tarafından kurulan Sasani Krallığına dönüşene dek bu krallık varlığını sürdürmüştür. Doğu Anadolu’da yapılan kazılarda zaman zaman Parthia eserlerine rastlanılmaktadır.
#7
SORU: Pontos Krallığı nerede ve kim tarafından kurulmuştur?
CEVAP: Pontus Krallığı, Doğu Karadeniz bölgesinde kurulan bir devletti. Pontus Krallığını kuran I. Mithridates (MÖ 302-265), Kral Antigonos Monophtalmos’un emrinde çalışan bir Pers soylusuydu. Kral I. Pharnakes zamanında (MÖ 185-169) batıya doğru genişlemekte olan Krallığın başkenti Paphlagonia’daki Sinope (Sinop) kenti oldu. Pontus Krallığın toprakları Batı Karadeniz’de Bithynia sınırına kadar yayıldı.
#8
SORU: Bithynia Krallığı nerede kurulmuştur?
CEVAP: Bithynia Krallığı bugünkü Kocaeli yarımadası ve çevresinde kurulmuştu. Kral I. Nikomedes (MÖ 279-255) kendi adını verdiği yeni bir kent olan Nikomedia’yı (İzmit) kurarak başkent yaptı.
#9
SORU: Zeus Tapınağı’nın Helenistik Çağ mimarisi açıdan önemi nedir?
CEVAP: Tapınak mimarisinde Hellenistik Çağ’da sevilen ve yaygın olarak kullanılan bir diğer plan tipi Peripteros’tur. Zeus Tapınağı Peripteral plan tipinin yanı sıra Anadolu’da Korinth düzeninin dış cephede kullanıldığı ilk yapıdır.
#10
SORU: Hellenistik Dönem’de kurulan şehirler ve şehircilik nasıl açıklanabilir?
CEVAP: Şehircilik, Klasik Çağ’da başlayan kurallarla Hellenistik Çağ’da düzenli şehirciliğe dönüşmüştür. Özellikle Hippodamosun plan şeması Hellenistik Dönem’de kurulan şehirlerde sıkça kullanılmıştır.
#11
SORU: Dionysos Tapınağı’nın Helenistik Çağ mimarisi açıdan önemi nedir?
CEVAP:
Tapınaklar yüksek podyumlar üzerine inşa edilerek uzaktan da algılanabilmeleri amaçlanmıştır. Pergamon’daki Dionysos Tapınağı bu tiptedir. Limyra kentinde Ptolemaios krallarına tapınılması için bir Ptolemaion yapısı inşa edilmiştir.
#12
SORU: Aşağıdakilerden hangisi Kommagene Krallığı’nda yer alan şehirlerden değildir?
CEVAP:
Kommagene Kralı I. Antiokhos’un (MÖ 69-34) kendisi için inşa ettirdiği Nemrut Dağı üzerindeki tümülüsü ve etrafındaki kutsal alan (Hierothesion) özellikle heykeltıraşlık eserleriyle Türkiye’nin ünlü bir arkeolojik alanıdır.
#13
SORU: İskender’in ölümüyle baş gösteren tahta kimin çıkacağı sorunu nasıl çözülmüştür?
CEVAP:
Makedonia Kralı III. Aleksandros’un (Büyük İskender) MÖ 323 yılında Babylonia’da (Babil) ölümü üzerine Aleksandros’un generalleri (Diadokhoslar) toplanarak General Perdikkas’ı, Aleksandros’un oğlu büyüyene kadar krallığa naip ve ordunun başkomutanı seçtiler. Diğer generaller ise, Makedonia İmparatorluğu’nun topraklarını yönetmek üzere çeşitli bölgelere vali olarak gönderildiler.
#14
SORU: Hellenistik Dönem’de üretilen giyimli ve yoğun drapeli tanrıça ve kraliçe heykeller hangileridir?
CEVAP:
Euthkydes tarafından MÖ300’lerde yapılan bronz Antiokheia Tykhe’si, MÖ 3. yüzyıldan bronz drapeli Demeter Heykeli bu dönemin günümüze ulaşan nadir, orijinal başyapıtlarından bir tanesidir.
#15
SORU: Aşağıdakilerden hangisi anadolu’daki Hellenistik Krallıklar tarafından kurulan şehirlerden değildir?
CEVAP:
Antiokheia ad Orontes (Antakya), Seleukia ad Kalykadnos (Silifke), Amastris (Amasra) ile antik ismine yakın ismi olan Prusias (Bursa) gibi Hellenistik krallar tarafından kurulan yeni kentlerin yanı sıra, Ephesos (Efes), Smyrna (İzmir) gibi daha önceden de mevcut kentlerin Hellenistik Kralların himayesinde yeniden kurulmuştur.
#16
SORU: "Geldim, gördüm, yendim" ifadesi aşağıdaki olaylardan hangisi sonrası ifade edilmiştir?
CEVAP:
Kolkhis’de (Kırım) VI. Mithridates’in oğlu Pharnakes babasının ölümünden sonra kendisini kral ilan etti. MÖ 48 yılında Pontus’u Romalılardan kurtarmak için buraya gelerek Roma birliklerini yendi. O sırada yakınlarda bulunan Julius Caesar, hızlı bir manevra ile Karadeniz’e ulaştı ve Zela’da (Zile) Pharnakes’in ordusunu yendi ve kralı Kırım’a çekilmeye zorladı. Roma senatosuna yazdığı mektupta Caesar, hızlı kazandığı bu savaşı tarif etmek için Veni, Vidi, Vici (geldim, gördüm, yendim) demiştir.
#17
SORU: Pseudo-Dipteral planına uygun tapınak yapılmaya başlanmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
CEVAP:
Dipteral tapınaklardaki yapının uzun süren tamamlanma süreci ve bazen bitirilememesi ve büyük masrafları daha ekonomik ama görüntüsel olarak Dipteral tapınakların anıtsallığını taşıyan yeni bir plan tipi olan Pseudo-Dipteral’in geliştirilmesini zorunlu kılmıştır. Sardes’teki Artemis Tapınağı Dipteral tapınakların bu yeni plan tipine geçişin güzel bir örneğidir. Gerçek anlamda Pseudo-Dipteral tapınak tipi büyük ihtimalle mimar Hermogenes tarafından geliştirilmişti. Pseudo-Dipteral plan tipi Hellenistik Çağda Anadolu’da en çok kullanılacak tapınak plan tipidir. Diğer Hellenistik Pseudo-Dipteral tapınak örnekleri arasında Lagina’daki (Turgutlu-Muğla) Hekate Tapınağı, Teos’daki (Sığacık- İzmir) Dionysos Tapınağı sayılabilir.
#18
SORU: Bithynia Krallığı’nın en parlak dönemini ne zaman yaşamıştır?
CEVAP:
I. Prusias (MÖ 230-182) zamanında Bithynia en parlak dönemini yaşadı.
#19
SORU: Hellenistik heykeltıraşlığının genel özelliği nedir?
CEVAP:
Hellenistik heykeltıraşlığın önemli bir heykel tipi kral portreleridir. Hellenistik dönemde ünlü filozofların, hatiplerin ve şairlerin de sıkça heykelleri dikilmiştir.
#20
SORU: Büyük İskender'in ölümü sonrası krallığı komutanlar arasında paylaşılmıştır. Bu paylaşım eşleşmelerinden hangisi yanlıştır?
CEVAP:
İskender’in krallığı komutanlar arasındaki yeni bir düzenleme ile yeniden bölüşülmüş, Seleukos Babylonia’yı ve doğusunu, Ptolemaios Mısır’ı, Antigonos ve oğlu Demetrios Anadolu’yu, Lysimakhos Trakya’yı ve Kassandros Makedonia’yı yönetmeye başlamışlardır. Makedonia İmparatorluğu şeklen dağılmamıştı ama Diadokhoslar aralarında yönettikleri bölgeleri genişletmek için savaşmaya başladılar ve kendilerini MÖ 306 sonrasında yönettikleri yerlerde kral ilan etmeye başladılar.
#21
SORU: Bithynia Krallığı ne zaman ve nasıl Roma eyaleti haline gelmiştir?
CEVAP:
Son Bithynia Kralı IV. Nikomedes (MÖ 94-74) döneminde ülkedeki iç savaşa, Pontus Kralı IV. Mithridates de ordu göndererek karıştı, daha sonra da Bithynia’yı işgal etti. IV. Nikomedes ölümünde ülkeyi Roma halkına bağışladı ve MÖ 74’den itibaren burası bir Roma eyaleti hâline geldi.
#22
SORU: Aşağıdakilerden hangisi İpsos savaşının sonuçlarından biridir?
CEVAP:
İpsos savaşında Antigonos öldürüldü, oğlu Demetrios ise kaçtı. Savaş sonunda Lysimakhos, Trakya ile Batı Anadolu’yu, I. Seleukos, Toroslardan Hindistan’a kadar olan Makedonia İmparatorluğunun doğusunu, I. Ptolemaios ise Filistin, Kıbrıs ve Güney Suriye’yi aldı.
#23
SORU: MÖ 188’deki Apameia (Dinar) barış antlaşması ile Zeus Anıtları'nın inşası aşağıdaki olaylardan hangisinden sonra gerçekleşmiştir?
CEVAP:
Zeus Anıtları, Kral II. Eumenes zamanında Pergamonların Batı Anadolu'yu ele geçirmesiyle inşa edilmeye başlanmıştır.
#24
SORU: Attaleia’yı (Antalya) kimin zamanında kurulmuştur?
CEVAP:
Kral II. Attalos, Pamphylia Bölgesinde kendi adını taşıyan yeni bir kent olan Attaleia’yı (Antalya) kurdu.
#25
SORU: Armenia Krallığı’nın kuruluşu aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?
CEVAP:
Pers İmparatorluğu’nun yıkılmasından sonra, Armenialıların büyük bir kısmı Seleukosların yönetimi altına girmiş, ancak bir kısmı da dağınık kabileler hâlinde bağımsız yaşamışlardır. Ancak Seleukosların MÖ 190 yılında Magnesia savaşıyla Romalılara yenilip büyük güç kaybetmeleri ile Armenia tam bağımsızlığını kazandı. MÖ 69 yılında Roma generali Lucullus tarafından yenilerek ele geçirdikleri toprakların büyük bir kısmını yitirdiler. Bu tarihten sonra Armenia artık Roma egemenliğine girmiş, kralları Romalılar tarafından tayin edilen ve Parthia ile Roma arasında tampon görevi gören bir bağdaşık devlete dönüşmüştür.
#26
SORU: Kappadokia Krallığı’nın kuruluşu aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?
CEVAP:
Kappadokia Kralı olan Ariaramnes (MÖ 280- 230) zamanında, Seleukoslar Kappadokia Krallığı’nın bağımsızlığını tanıdılar. Buna karşılık, Kappadokia, MÖ 190 yılındaki Magnesia Savaşı’na kadar Seleukosların müttefiği olmuştur. Daha sonra ise kraliyetler arası evlilik bağları ile Pergamon Krallığı’nın müttefiki olmuş ve Roma Cumhuriyeti ile yakınlaşmışlardır.
#27
SORU: Bithynia-Pontus eyaleti nedir?
CEVAP: Pompeius Anadolu’da yeni ele geçirilen toprakların düzenlenmesi sırasında Bithynia ile Pontus Krallığının batısını birleştirerek Bithynia-Pontus eyaleti adıyla Roma’ya bağladı.
#28
SORU: Pontus Krallığı’nın yok olması Anadolu’da nasıl bir sonuç doğurmuştur?
CEVAP:
Pontus Krallığı, doğuda Roma’nın gücüne karşı çıkan son devlet oldu. Onların yenilgisiyle Anadolu’nun büyük bir kısmı Roma Cumhuriyetinin kontrolüne girmiş oldu.
#29
SORU: Hellenistik Dönem’de Dipteral planlı Batı Anadolu tapınakları hangileridir?
CEVAP:
Ephesos Artemis Tapınağı, dipteral planlı olup Hellenistik Çağ izleri yapının döneme ait mimari elemanların kullanılmasında ve çağ içerisinde moda olan motiflerde görülebilir.
#30
SORU: Kappadokia Krallığı’nda şehirlerin oluşumu nasıl olmuştur?
CEVAP: Burada Yunan modelli şehirlerin oluşumu, Anadolu’nun diğer yerlerine göre oldukça yavaş kalmış, halk köy tipi yerleşimlerde yaşamıştır. Şehirleşen en önemli yerleşim ilk ismi Mazaka olan ve Kappadokia Kralları zamanında Eusebeia, sonra ise Roma Dönemi’nde Caesarea adını alan ve bugün de buna yakın bir ad kullanan Argaios (Erciyes) Dağı yakınındaki Kayseri’dir. Diğer bir kent olarak da Tyana (Kemerhisar) sayılabilir. Diğer Hellenistik Krallıklardan daha uzun bir süre yaşamış, ancak MS 17 yılında Roma İmparatorluğu’na bağlanarak eyalet hâline getirilmiştir.
#31
SORU: Apollon Tapınağı nasıl açıklanabilir? Bu tapınağın Helenistik Çağa ait olan özellikleri nelerdir?
CEVAP: Didyma’daki Apollon Tapınağı’nın son evresi MÖ330’larda başlamış ancak yapı Roma Çağı’nda bile tamamlanamayarak yarım kalmıştır. Yapı Klasik Çağ planını izlemesine karşılık mevcut mimari elemanları ve süslemeleri Hellenistik Çağa aittir.
#32
SORU: Provincia Asia nedir?
CEVAP: Pergamon’un son Kralı III. Attalos (MÖ 138- 133) ölürken Krallığını Roma’ya bıraktı. MÖ 129’da Romalılar bölgeyi tam anlamıyla teslim alarak, eski Pergamon topraklarında Anadolu’daki ilk eyaleti olan Provincia Asia’yı kurdular.
#33
SORU: Seleukos Krallığı ne zaman ve kim tarafından kurulmuştur?
CEVAP: Ptolemaioslar Diadokhoslar döneminde Perdikkas’ın ordusunda bir general olan I. Seleukos MÖ 312 yılında Babylonia’da krallığını kurar.
#34
SORU: Hellenistik Krallıklar devrinin başlangıcı nasıl olmuştur?
CEVAP: MÖ 281’de Seleukos Kralı I. Seleukos, Kral Lysimakhos ile Magnesia ad Sipylum’un (Manisa) kuzeyinde Korupedion’da savaştı. Kral Lysimakhos’un bu savaşta yenilmesi ve ölümüyle, Diadokhoslar devri biterek Hellenistik Krallıkların devri başladı.
#35
SORU: Stadion nedir?
CEVAP: Stadionlar, Hellenistik Çağ’da dinsel şenliklerde sportif karşılaşmaların yapılması için inşa edilen bir yapı tipidir. Priene Stadion’u Hellenistik Dönem’dendir.
#37
SORU: Abdalonymos kimdir?
CEVAP: Abdalonymo, Makedonia tarafına geçen Perslerden biridir ve III. Aleksandros’un yanına geçtikten sonra Lübnan’daki Sidon (Sayda) kentini yönetmekle ödüllendirilmiştir.
#38
SORU: Kral I. Seleukos’un ölümünden krallık nasıl etkilenmiştir?
CEVAP: Kral I. Seleukos’un ardılları, Kral I. Antiokhos (MÖ 281-261), Kral II. Antiokhos (MÖ261-246) ve Kral II. Seleukos (MÖ 246-225)’dır. MÖ 245’de Baktria ve MÖ 238’de Parthia Seleukos Krallığından koparak bağımsız krallıklar hâline geldiler.
#39
SORU: Hellenistik Dönem’de dikilen tanrı heykellerinin özellikleri nelerdir ve bu heykellere örnek olarak hangi eserler vardır?
CEVAP: Hellenistik Dönem’de tapınaklara ve şehirlere geç Klasik Dönem’in stillerini izleyen tanrı heykelleri de dikilmiştir. Apollon ve Artemisin kült heykelleri buna örnek olarak sayılabilir. MÖ 2. yüzyıla ait Pergamon’da bulunmuş Zeus heykeli bu dönemde yapılmış bir orijinal eserdir.
#40
SORU: Pergamon Krallığı’nın kuruluş aşaması nasıl açıklanabilir?
CEVAP: MÖ 301’de İpsos Savaşı’nda galip gelen Kral Lysimakhos, oldukça korunaklı Pergamon (Bergama) kentine, ele geçirdiği ve III. Aleksandros’un Pers İmparatorluğunu yenmesi sırasında biriken ganimetin bir kısmını koyarak koruması için Philetairos’u (MÖ 281- 263) buraya bir garnizonla yerleştirdi. I. Eumenes (MÖ 263-241) MÖ 261 yılında Sardis’te, Seleukosları yenerek bağımsızlığını tam anlamıyla kazandı. Kral I. Attalos (MÖ 241-197) döneminde Pergamon Krallığı hem Galatları hem de Seleukosları yenerek egemenliğini Batı Anadolu’da yaymaya başladı.
#41
SORU: Seleukos Krallığı’nın başkenti nasıl açıklanabilir?
CEVAP: Kral I. Seleukos (MÖ 312-281) babasının anısına, Orontes (Asi) Irmağı üzerinde yeni başkenti Antiokheia’yı (Antakya) kurar ve başkent yapar.
#42
SORU: Seleukos Krallığı’nın batıdaki ilerleyişi nasıl olmuştur?
CEVAP: Seleukos Krallığı, batıda MÖ 301’de İpsos Savaşında Kral Antigonos Monoptalmos’a karşı galip gelen Kral Lysimakhos ve Seleukos ele geçirdikleri toprakları paylaştılar.
#43
SORU: Pergamon Krallığı hangi hükümdar zamanında bir kültür ve sanat merkezi haline gelmiştir?
CEVAP: Kral II. Eumenes (MÖ 197-159) yönetimi altında Pergamon büyük bir sanat ve kültür merkezi hâline geldi.
#44
SORU: Seleukos Krallığı’nın doğudaki ilerleyişi nasıl olmuştur?
CEVAP: Seleukos Krallığı, Doğu’da Hintlilerle antlaşmalar yaparak, onlardan aldığı savaş filleri ile III. Aleksandros’un buradaki topraklarının tamamını ele geçirerek krallığını genişletir.
#45
SORU: Diadokhoslar döneminde Anadolu’da hakimiyeti süren diğer devlet hangisidir?
CEVAP: Diadokhoslar döneminde Anadolu’nun III. Aleksandros tarafından ele geçirilmemiş bölgelerinde hâlâ yerel yöneticiler veya Persler hâkimdi.
#46
SORU: Ptolemaios Krallığının Seleukos Krallığı ile sık sık karşı karşıya gelmesinin sebebi nedir?
CEVAP: Ptolemaioslar Ege Denizindeki ticaret merkezlerine ulaşabilmek için kullanacakları limanlar arayışında idiler ve kereste, demir, bakır gibi Anadolu’nun doğal kaynaklarına ihtiyaçları vardı. Bu nedenle Anadolu’da toprak egemenliği arayışına girmeleri özellikle Seleukos Krallığı ile sık sık kendilerini karşı karşıya getirdi.
#47
SORU: Bithynia Kralığı döneminde bilim ve sanat nasıl bir gelişim göstermiştir?
CEVAP: Bithynia Kralları da diğer Hellenistik krallar gibi bilim ve güzel sanatların koruyucusu olmuşlardır. Bithynialı matematikçi Theodosius (MÖ yaklaşık 160- 100), kürenin geometrisi üzerine çalışmalar yapmış ve güneş saatlerini keşfetmiştir. Nikaialı astronom ve matematikçi (İznik) Hipparkhos (MÖ yaklaşık 190-120) ise trigonometriyi keşfeden kişidir. Hipparkhos aynı zamanda ayın hareketlerini incelemiş ve dünya yörüngesindeki eğimi keşfetmiştir. Sanatçılar arasında da Bithynialı heykeltıraş Doidalses (MÖ yaklaşık 200 civarı) sayılabilir. Doidalses Roma döneminden kopyaları günümüze ulaşmış “çömelen Aphrodite” yontusunun heykeltıraşıdır.
#48
SORU: İskender Lahti nasıl açıklanabilir?
CEVAP: Lahitin bir yüzünde Makedonlar ve Perslerin bir savaşı tasvir edilmiştir. Sahnenin en sonunda aslan postu şeklinde miğferi ile Aleksandros yer almaktadır ve lahite bu nedenle onun adı verilmiştir. Lahitin diğer yüzünde ise Aleksandros ve Pers kıyafetli Abdalonymos ve diğerleri arslan avında tasvir edilmiştir. Lahit Antik Çağdaki pek çok eser gibi boyalıydı.
#49
SORU: Kommagene Krallığı’nın kuruluşu nasıl açıklanabilir?
CEVAP: Seleukos Krallığının zayıflamasıyla, MÖ 162 yılında, bugünkü Adıyaman, Maraş ve Antep illeri civarının valisi olan Ptolemaios ayaklanarak Kommagene Krallığını kurmuştur.
#50
SORU: Ptolemaioslar’ın Anadolu’da geliştirdiği şehirler hangileridir?
CEVAP: Ptolemaioslar, Ephesos, Patara gibi bazı kentlere Kral II. Ptolemaios tarafından karısı onuruna Arsinoe adı verilmişti ancak bu isimler Ptolemaiosların egemenliğinin son bulması ile terk edildi.
#51
SORU: Ptolemaios Krallığı nerede ve kim tarafından kurulmuştur?
CEVAP: III. Aleksandros’un generallerinden I. Ptolemaios (MÖ 321-285) tarafından Mısır’da kurulmuştur.
#52
SORU: Helenistik Çağ tiyatro mimarisinin özelliği nedir?
CEVAP: Tiyatro yapılarının Anadolu’daki en erken örnekleri Hellenistik Dönem’e aittir. Anadolu’da çok az tiyatro Roma döneminde değiştirilmeden Hellenistik hâliyle kalmıştır. Bunların hepsi at nalına benzer bir plana sahiptir.
#53
SORU: Serapis kültü nedir ve Ptolemaioslar bu kültle ilgili olarak neler yapmışlardır?
CEVAP: Mısır’da yerli halkın Grek kökenlilerle kaynaşmasını amaçlayan yeni bir kült olan Serapis kültünü kurmuşlardır ve bu kültü İsis kültüyle birleştirmişlerdir. Bu kültün ilk heykeli Sinope (Sinop) şehrinden satın alınarak Aleksandria’ya taşınmıştır.
#54
SORU: Pergamon Kralığı döneminde bilim ve sanat nasıl bir gelişim göstermiştir?
CEVAP: Pergamon Kralları bilim ve sanatın en önemli hamileri olmuşlardır. Pergamon’da kurulan kütüphane, Aleksandria (İskenderiye) Kütüphanesinden sonra dünyanın en büyük ikinci kütüphanesiydi. Burada deri üzerine yazılan kitaplar “pergamentum” (parşömen) adıyla anılıyordu. Pergamon’da Hellenistik Dönemde kurulan ve Roma Döneminde önemi iyice artan Asklepion kült alanı ve tıp merkezinde yapılan araştırmalar modern tıp biliminin doğmasına neden olmuştur. Pergamon kralları güzel sanatlara da destek vermişlerdi. Bugün Zeus Altarının barok frizi ve Roma dönemi heykel kopyalarından tanıdığımız Pergamon heykel okulu, Hellenistik sanatın MÖ 230-130 yılları arasında en önemli eserlerini verdi.
#55
SORU: Pathetik üslup nedir?
CEVAP: Pathetik üslup, heykeltraşlıkta yüz mimikleri ile iç duyguların tasvir edilmesidir.
#56
SORU: Dünyanın yedi harikasından biri olan Mısır’daki Aleksandria’daki (İskenderiye) deniz feneri kim tarafından ve ne zaman inşa edilmiştir?
CEVAP: Knidos’lu mimar Sostratos tarafından MÖ 3. yüzyılda inşa edilmiştir.
#57
SORU: Seleukosların tekrar politik ve askeri olarak toparlanması ne zaman olur?
CEVAP: Seleukosların tekrar politik ve askeri olarak toparlanması Kral III. Antiokhos (MÖ 222-187) zamanında gerçekleşir.
#58
SORU: Kral III. Antiokhos neler yapmıştır?
CEVAP: III. Antiokhos doğuda da bir dizi savaşla, Seleukoslardan isyanla kopan toprakların pek çoğunu geri almayı başarır. Kral, Batı Anadolu’daki serbest şehir devletlerini de kendisine tabi kılarak MÖ 196’da Trakya’yı da ele geçirdi.
#59
SORU: MÖ 188’de Apameia’da (Dinar) yapılan barış antlaşmasının sonuçları nelerdir?
CEVAP: MÖ 188’de Apameia’da (Dinar) yapılan barış antlaşması ile Seleukoslar Toros Dağlarının kuzeyindeki bütün topraklarını Romalıların müttefiklerine bırakmak ve Roma’ya çok yüksek bir miktar savaş tazminatı ödemek zorunda kaldılar.
#60
SORU: Agora nedir ve özellikleri nelerdir?
CEVAP: Hellenistik Dönem’de şehirlerin merkezleri agoralar olmuştur. Agoralar sadece ticaret amaçlı değil, halkın toplanabileceği, içlerine anıtlar yerleştirilebilecek ve etrafında yönetimsel binaların olduğu kamusal alanlara dönüşmüştür. Hellenistik agoraların etrafı stoalar ile kaplıdır. Stoaların içlerinde dükkanlar yer alır.
#61
SORU: Synkretik nedir?
CEVAP: Synkretik, farklı kültlerin/tanrıların özelliklerinin birleşmesidir.
#62
SORU: Galatlar Krallığı nasıl açıklanabilir?
CEVAP: Orta Avrupa’da yaşayan ve Galler veya Keltler olarak tanınan halk toplulukları Anadolu’da Galatlar olarak adlandırılmaktadırlar. İç Anadolu’ya yerleşen Galat kabilelerinden Tektosaglar Ankyra’ya (Ankara), Tolistoboglar Pessinus’a (Ballıhisar-Eskişehir) ve Trokmeler Tavium’a (Büyüknefes Köy, Yozgat) ve çevresine yerleştiler. MÖ 230 yılında Pergamon Krallığına saldıran Galatlar, Kral I. Attalos tarafından yenildiler. Galatia kabileleri Kral Deiotaros (MÖ 64-40) zamanında birleşerek Galatia Krallığı’nı kurmuşlardır. Son Kralı Amyntas’ın (MÖ 36-25) ölmesi üzerine Galatia Roma İmparatorluğuna ilhak edilerek başkenti Ankyra (Ankara) olacak şekilde Galatia eyaleti yapıldı.
#63
SORU:
Hellenistik Dönem içerisinde Anadolu tarihinde pek çok değişiklik yaşanmıştır. Anadolu içerisinde ve yakın çevresinde kurulan Hellenistik Krallıklar, Anadolu’nun birçok yerinde şehirler inşa etmişler ve daha önce kurulmuş olan kentlerin gelişmesini sağlamışlardır. Bu kentlere örnek nelerdir?
CEVAP:
Antiokheia ad Orontes (Antakya), Seleukia ad Kalykadnos (Silifke), Amastris (Amasra) ile antik ismine yakın ismi olan Prusias (Bursa) gibi Hellenistik krallar tarafından kurulan yeni kentlerin yanı sıra, Ephesos (Efes), Smyrna (İzmir)
#64
SORU:
Hangi kentteki Asklepion kutsal alanında yer alan hastane, tıbbın bir bilim olarak gelişmesine büyük katkıda bulunmuştur?
CEVAP:
Pergamon kenti
#65
SORU:
Pergamon kentinin Asklepion kutsal alanında yer alan hastanede yetişen doktorların eserleri kaçıncı yüzyılın başına kadar tıp eğitiminde kullanılmıştır?
CEVAP:
19.yy'a kadar
#66
SORU:
Pergamon şehrindeki heykeltıraşlık okulu, en güzel eserlerinden bir tanesi olan ________________________ ile dünya sanat tarihinde önemli bir yere sahiptir. Boşluğu doğru bilgi ile doldurunuz.
CEVAP:
Pergamon Zeus Altarı kabartmaları
#67
SORU:
Bugün dünya müzelerini dolduran pek çok antik dönem sanat eserinin orijinalleri hangi dönemde yaratılmıştır?
CEVAP:
Hellenistik Dönemde
#68
SORU:
Hellenistik Dönemle beraber Anadolu’daki hangi yerel diller yazıtlardan kaybolmaya başlar?
CEVAP:
Phryg ve Lykia dili gibi yerel diller
#69
SORU:
Yaygınlaşan eğitim kurumları ile beraber hangi dil öğretim ve konuşma dili olur?
CEVAP:
Grekçe
#71
SORU:
Hellenistik Dönem boyunca krallıklar arasında kanlı çekişmelere sebep olan şey Anadolu'da neyin bulunmasıydı?
CEVAP:
Anadolu'nun zengin şehirleri ve doğal kaynakları
#73
SORU:
Makedonia Krallığı hangi kralının ölümünden sonra dağılmıştır?
CEVAP:
III. Aleksandros (Büyük İskender)
#74
SORU:
Makedonia Kralı III. Aleksandros (Büyük İskender) MÖ 323 yılında nerede ölmüştür?
CEVAP:
Babylonia’da (Babil)
#75
SORU:
Makedonia Kralı III. Aleksandros’un (Büyük İskender) MÖ 323 yılında Babylonia’da (Babil) ölümü üzerine tahta kimin geçeceği konusunda bir kararsızlık yaşandı. Aleksandros’un generalleri (Diadokhoslar) toplanarak ______________, Aleksandros’un oğlu büyüyene kadar krallığa naip ve ordunun başkomutanı seçtiler. Boşluğu doğru bilgi ile doldurunuz.
CEVAP:
General Perdikkas
#76
SORU:
“İskender Lahti” kabartmaları İstanbul'da hangi müzede sergilenmektedir?
CEVAP:
İstanbul Arkeoloji Müzesi
#77
SORU:
III. Aleksandros’un generallerinden I. Ptolemaios (MÖ 321-285) tarafından Mısır’da kurulan krallığın adı nedir?
CEVAP:
Ptolemaios Krallığı
#78
SORU:
Ptolemaios Krallığı Anadolu'da nereleri yönetmiştir?
CEVAP:
Güneybatı Anadolu’nun deniz kıyısındaki bölgelerini kısa bir süre yönetmiştir.
#79
SORU:
Ptolemaioslar Anadolu’da var olan kentleri geliştirmişlerdir. Ephesos, Patara gibi bazı kentlere Kral II. Ptolemaios tarafından karısı onuruna _________ adı verilmiştir. Verilen boşluğu doğru bilgi ile doldurunuz.
CEVAP:
Arsinoe
#80
SORU:
Son Ptolemaios Kraliçesi, VII. Kleopatra'nın (MÖ 51-30) aşk yaşadığı Roma generali kimdir?
CEVAP:
Marcus Antonius
#82
SORU:
III. Aleksandros’un ölümünden sonra, Diadokhoslar döneminde Perdikkas’ın ordusunda bir general olan I. Seleukos, MÖ 312 yılında Babylonia’da krallığını nasıl kurar?
CEVAP:
Perdikkas’a isyan ederek öldürtür