1950’li yıllarla birlikte iç göç süreci hızlanmış ve şehirlerde organize olan sanayi ve hizmet sektörünün üretimdeki payı artmış ve bu sektörlerde işe yerleşmek için eğitim seviyesi önem kazanmıştır. Yaşanan değişimler, şehir hayatındaki aile yaşamını kırsal alandaki aile yaşamından farklılaştırmıştır.

Türkiye’de yaşanan iç göç, şehirleşme, kadının iş yaşamına katılması gibi toplumsal olgular, aileleri çeşitli şekillerde etkileyen ve birbiri ile ilişkili olan önemli gelişme ve değişimler arasındadır.

Değişen koşullar altında anne babalığın gerektirdiği becerilerin de değişmesi ve karmaşıklaşması, aile içi rollerin değişmesi, ailenin sosyal ve psikolojik ihtiyaçları aile çalışmalarına duyulan ihtiyacı ortaya koymaktadır. 

Aile çalışmaları değişimler karşısında ailenin korunması, desteklenmesi ve güçlendirilmesi sadece toplumsal ve psikolojik bir fayda sağlamakla kalmayıp anayasal bir gerekliliğin de yerine getirilmesine katkıda bulunacaktır.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına göre devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle annenin ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almak ve teşkilatı kurmakla yükümlüdür. 

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının aile eğitimi konusundaki girişimleri bu çalışmalara örnek verilebilir. Bu çalışmalarla, çeşitli toplumsal dönüşümler karşısında eğitsel, psikolojik, sosyal, ekonomik ve hukuki destek gereksinimleri artan ailelere ulaşılmaktadır.

Mikrosistem; çocuğun fiziksel çevresindeki roller, etkileşimler ve etkinlikler örüntüsüne işaret eder. Bu çevre, çocuğun diğerleri ile doğrudan etkileşime girdiği evini, okulunu ve oyun alanlarını içerir. 

Mikrosistem düzeyinde çocuk; aile, öğretmenler, akranlar, oyun grupları ve okul ya da mahalledeki arkadaşlar ile doğrudan etkileşime girer.

Şehirleşmenin ve sanayileşmenin artması, aile yapısındaki değişimler, yokluk ve yoksunluklar karşısında ailelerin çocuğun gelişimi ile ilgili özellikleri öğrenmeye ihtiyaçları olduğu belirtilmektedir. Bu bakış açısından aile çalışmalarının hedefinde ailelerin ve aileyi oluşturan tüm bireylerin aile yaşamına olumlu katkılar sunmalarını sağlayacak bilgi, beceri, tutum ve davranışların kazandırılması yer almaktadır

Aile çalışmaları değişen yaşam koşullarında aileleri güçlendirici ve destekleyici çalışmalar olarak tanımlanmakta ve ailelerin sosyoekonomik riskler, eğitim ve sağlık sorunları gibi farklı konularda başa çıkma becerilerinin artırılması hedeflenmektedir.
Dolayısıyla, aile çalışmaları kapsamında yer alan eğitim hizmetleri, psikolojik destek, ekonomik, hukuki ve sosyal hizmetler aileleri güçlendirici ve destekleyici işlev taşımaktadır.

Aile çalışmalarının amacı farklı yaklaşımlarla aileyi destekleyerek bütün aile bireylerinin yaşamına olumlu katkılar getirmek ve ailelere ihtiyaç duydukları bilgi, beceri, davranış ve tutumları kazandırmaktır.

Aile çalışmaları düşük sosyoekonomik düzeydeki ailelere ihtiyaçları doğrultusunda sunulduğu takdirde sosyal eşitsizliğin
azalmasına yardım eder. Aile çalışmaları yoluyla sosyoekonomik düzeyi düşük ailelerin ekonomi, sağlık, eğitim ve çocuk yetiştirmede karşı karşıya kaldığı pek çok sorunla başa çıkma becerileri artar.
Aile çalışmalarının toplumsal ve psikolojik yarar sağlayacağı ikinci nokta ise, özellikle şehir hayatında çalışan kadın sayısının artması nedeniyle orta sosyoekonomik düzeydeki aile sayılarında artış görülmesidir. Bu nedenle aile çalışmalarının orta sosyoekonomik düzeydeki aileleri de bilinçlendirerek hem ebveynlik becerilerini geliştirme hem de psikolojik bir rahatlama
sağlama konusunda yararları vardır.

Türkiye’ de gerçekleştirilen aile çalışmalarının tarihsel süreçte ilk adımlarının Cumhuriyetin ilk yıllarında okuma yazma seferberliği kapsamında Ali Okulları, Millet Mektepleri gibi çalışmalarla atıldığı belirtilmektedir.

Ord. Prof. Dr. İhsan Şükrü Aksel’in önderliğinde 1962-63 yılları arasında Anne Babalara Haftalık Sohbetler” başlığı altında düzenlenen çalışmalar ilk anne baba okulu olarak kabul görmektedir.

Ord. Prof. Dr. İhsan Şükrü Aksel’in önderliğinde 1962-63 yılları arasında Anne Babalara Haftalık Sohbetler” başlığı altında düzenlenen çalışmalar ilk anne baba okulu olarak kabul görmektedir.

Aile çalışmaları kapsamında atılan en önemli ve en kapsamlı çalışmaların başında ise 1982-2004 yılları arasında gerçekleştirilen Erken Destek Projesi yer almaktadır.

1928-1935 yılları arasında yürütülen Millet Mektepleri uygulaması aslen bir okuryazarlık ve yurttaşlık eğitimi olmasına rağmen basit aritmetik işlemler, uzunluk ölçüleri, para birimleri ve arazi ölçüleri, insan vücudu, bulaşıcı hastalıklarla mücadele, içkinin zararları, hava, su, gıda maddelerinin temel özellikleri, çocuk bakımı, açık hava ve güneşin yararları, gündelik hayatta karşılaşılması olası kazalarda yapılacaklar, çevre temizliğinin sağlanması gibi konularda da eğitimlere yer verilmiştir.

Türk Silahlı Kuvvetleri de 1958 yılında erlere verilen eğitimin daha düzenli bir şekilde okullarda verilmesini kararlaştırmıştır.
Bu amaçla 1959 yılında Türk eğitim tarihine geçen 16 Er Okuma-Yazma Okulu açılmıştır. Halk arasında Ali Okulları şeklinde de bilinen bu okullar, UNESCO tarafından dünyanın en düzenli ve en başarılı halk eğitim çalışmaları olarak ilân edilmiştir.

1959 yılında Türk eğitim tarihine geçen 16 Er Okuma-Yazma Okulu açılmıştır. Halk arasında Ali Okulları şeklinde de bilinir.

Halk arasında Ali Okulları şeklinde de bilinen bu okullar, UNESCO tarafından dünyanın en düzenli ve en başarılı halk eğitim çalışmaları olarak ilân edilmiştir.

1962-1963 yılları arasında Ord. Prof. Dr. İhsan Şükrü Aksel tarafından Medikososyal Merkezi ve Askeri Tıbbiye’ de başlatılan Anne- Babalara Haftalık Sohbet Toplantıları adıyla açılmış bir dizi seminer ve kurstur. Prof. Dr. Aksel ve arkadaşları bu faaliyet kapsamında çocukların psikososyal sorunları, aile dinamiği ve ana-baba tutumları konusunda çalışmalar yapmış ve bazı kısa yayınlar gerçekleştirmiştir.

1982-2004 yılları arasında ise Erken Destek Projesi kapsamında, Prof. Dr. Çiğdem Kağıtçıbaşı, Prof. Dr. Sevda Bekman ve Prof. Dr. Diane Sunar tarafından İstanbul’da düşük gelirli çocukların annelerinin eğitimi yoluyla çocuklarının çok yönlü gelişimi
hedeflenmiştir.

Programın amacı çocuğun bilişsel gelişimini desteklemek, anneyi çocuğun gelişimine duyarlı hâle getirmek ve çocuğunun tüm gelişimini desteklemesini sağlamaktır.

Erken Destek Projesinin birinci izleme araştırmasının sonuçlarına göre düşük sosyoekonomik kesimlerden gelen çocuklar,
özellikle de okulda başarısız olan ve okumaya hevesli olmayan çocuklar, zorunlu ilkokul eğitiminden sonra ortalama 11-12 yaşlarında okulu bırakmaktadır. Eğitim programının tamamlanmasından 7 yıl sonra, anneleri eğitim programına katılmış olan çocukların %86’sının hâlâ okulda olduğu görülmüştür. Ayrıca 5 yıllık ilkokul eğitimi süresi boyunca çocukların karneleri incelenmiş ve bu gruptaki çocukların Türkçe, matematik ve genel okul başarısında artış belirlenmiştir.

Projenin ikinci izleme araştırmasında ise hem eğitim veren okul öncesi kurumuna giden hem de anneleri eğitim görmüş çocukların diğer çocuklara göre tüm zihinsel gelişim ölçümlerinde ve okul başarısında yüksek düzeyde puan aldıkları belirlenmiştir

Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV)

Anne Çocuk Eğitim Programıdır.

AÇEP kapsamında 5-6 yaş arasında olup da daha önce okul öncesi eğitimi almamış çocuklara ve bu çocukların annelerine okul öncesi eğitim konusunda destek verilmesi amaçlanmıştır.

Anne Çocuk Eğitim Programının ilk uygulamaları AÇEV- MEB işbirliği ile 1993 yılında başlamıştır.

• MEB-UNICEF işbirliği ile 1993-2007 yılları arasında hazırlanan 0-4 Yaş Anne Çocuk Eğitim Programı
• MEB-UNICEF işbirliği ile 2005-2010 yılları arasında hazırlanan 0-6 Yaş Benim Ailem Programı

• MEB-AÇEV işbirliği ile 2003-2010 yılları arasında hazırlanan Baba Destek Eğitim Programı
• MEB-AÇEV işbirliği ile 2007-2010 yılları arasında hazırlanan Aile İçi Temel Eğitim Programı

Sosyal ve kültürel bağlam, hangi tip ailelerle ne türden bir yaklaşım seçileceği konusuna da açıklık getirmede önemlidir çünkü ailelerin ihtiyaçları, işlevleri ve aile yapıları kültürel ve ekonomik dinamiklerine göre sürekli şekillenmektedir.

Aile tiplerine ilişkin analizlerde aile, çekirdek, geniş ve parçalanmış aile olarak sınıflandırılmaktadır.

Barbara Helling ve George Helling’in bir Türk köyünde yaptığı antropolojik araştırma dikkat çekicidir. Bu araştırmada köydeki
anne babaların, aile içinde sözlü açıklama ve mantık yürütme yerine gösterme, taklit ve psikomotor öğrenmeye dayalı öğretme tarzları kullandıkları belirlenmiştir.

J. Jensen Arnett’in (1995) kuramında toplumsallaşma kültürel bir süreç olarak tanımlanarak farklı kültürleri ayıran iki tür toplumsallaşmadan bahsedilmektedir: Geniş toplumsallaşma ve dar toplumsallaşma.

Toplumsallaşma, insanların içinde yaşadıkları sosyal dünyanın yani kültürün davranışlarını ve inançlarını kazanma sürecidir.

Aile çocukların toplumsallaşmasını sağlayan en önemli kaynaktır ancak toplumsallaşma sadece anne babanın çocukla etkileşime girmesiyle gerçekleşmez. Çocuğun kardeşleri ve geniş aile içindeki akrabaları da ailelerin bir parçasıdır.

Aile dışındaki diğer toplumsallaşma kaynakları akranlar, okul ve iş ortamı, içinde yaşanılan topluluk veya cemiyet, medya, yasal
sistem ve kültürel değerler sisteminden oluşur.

“Geniş toplumsallaşma” özelliği gösteren kültürler, bireyciliği, bağımsızlığı ve bireyin kendisini ifade etmesini, ailedeki ve yakın çevredeki toplumsallaşma kaynakları aracılığıyla destekler. Bu kültürlerde anne babalar kültürel çerçeveyi kendi kişilikleri ve tercihleri doğrultusunda değiştirme imkânına sahiptir.

“Dar toplumsallaşma” özelliği gösteren kültürler ise itaati ve uyma davranışını en yüksek değer olarak kabul eder ve kültürel beklentilerin yerine getirilmemesi hoş karşılanmaz. Bu kültürlerde anne babalar çocuklarından itaat ve uyma davranışı göstermesini bekler. Toplumsal cinsiyet rolleri arasındaki farklarında belirgin olduğu dar toplumsallaşma kültürlerinde kızların toplumsallaşması da erkeklerinkinden daha dardır.

Dar toplumsallaşma özellikleri gösteren ülkelere örnek olarak Japonya, Hindistan ve Suudi Arabistan gösterilmektedir.

Arnett’in belirttiği kültürel toplumsallaşma, Türkiye’deki aileler için değerlendirildiğinde farklı bir tablo ortaya çıkmaktadır. Şöyle ki Türkiye’de aile kurumu yapı olarak modern kabul edilen çekirdek aile özellikleri göstermesine rağmen etkileşimleri ve ilişkilerinde geniş aile özellikleri taşımaktadır. Diğer bir ifadeyle, çocuğun sosyal çevresini anne babanın dışında yakın akrabalar (örn. kardeşleri, teyze, dayı, amca) ve komşular oluşturmakta ve çocuk aile ile fazla zaman geçirmektedir. Bu durum doğal olarak çocuğun yaşamında ailenin hâlen en güçlü toplumsallaşma kaynağı olduğunu göstermektedir. Ayrıca, itaat ve uyma davranışları hâlen yüksek bir değer olarak kabul görmektedir. Bu kapsamda günümüz Türkiye’sinde kültürün ‘dar toplumsallaşma’
özellikleri gösterdiği ve ailelerin de bu kültürün bir parçası olduğu ifade edilebilir. Bu yüzden anne babaların eğitilmesi çocuğun toplumsallaşma babaların eğitilmesi çocuğun toplumsallaşma sürecine olumlu katkı sağlayacaktır.

Farklı sosyoekonomik tabakalarda aileler, aile yapıları ve işlevleri de farklılaşmaktadır. Bu kapsamda Çiğdem Kağıtçıbaşı aileleri üç farklı model ile açıklamaktadır: Karşılıklı bağımlı aile, bağımsız aile ve psikolojik/duygusal aile.

Çiğdem Kağıtçıbaşı aile modellerini genel bir aile modeli üzerinden açıklar. Bu modelin birbirleri ile etkileşim ve nedensel ilişki içinde olan üç bileşeni vardır. Birinci bileşen bağlamdır. İkinci bileşeni aile yapısıdır. üçüncü bileşeni olan aile sistemi, sosyalleşme değerleri ve aile etkileşimi adlı alt sistemlerden oluşur.

Ailenin içinde bulunduğu yaşam koşulları ve kültür bağlamı oluşturur. Yaşam koşullarının göstergeleri yaşanılan yerin kır-kent olması, sosyoekonomik düzey ve refah düzeyidir.

Karşılıklı bağımlı aile modelinin tipik örnekleri özellikle ataerkil aile yapısının ve sıkı bağlarla örülmüş aile ve insan ilişkilerinin olduğu geleneksel ve kırsal toplumlarda görülmektedir. Birey ve aile hem maddi hem de duygusal alanda bağımlıdır. Bu tipteki aileler yapı olarak genellikle işlevsel- geniş aile özelliği sergilemektedir.

Bağımsız aile modeli bireyci, yüksek refah düzeyindeki kentleşmiş ve sanayileşmiş teknoloji toplumlarında görülmektedir.

İşlevsel geniş ailelerde farklı kuşakları birbirine bağlayan yakın akraba ilişkileri ve akrabalar arasında karşılıklı bağımlılık söz konusudur. Sosyal güvence sisteminin bulunmadığı durumlarda özellikle erkek çocukları yaşlılık için bir güvence olarak görülür ve ailenin çocuktan maddi beklentileri vardır. Bu aile modelinde, nesiller arası bağımlılık aile yaşamı boyunca yön değiştirir.

Psikolojik/duygusal aile modelinde duygusal alanda karşılıklı bağlılık görülürken, maddi alanda birey ve aile arasında bağımsızlık görülmektedir. Bu model, bağlılık kültürüne sahip, gelişmiş ve kentleşmiş bölgelerde daha yaygındır. Ataerkil yapının önemini kaybetmesi ve kadının aile içindeki konumunun yükselmesi ve azalan erkek çocuk yapısı aile ilişkilerini şekillendirmektedir. Diğer yandan, aile içinde paylaşılan etkinlikler, geleneksel karşılıklı bağımlılık modelinden farklılık göstermektedir.

Ailelerle yapılan çalışmaların başında gelen aile rehberliği, ailelerin çocukların gelişimine katkı sağlayabilmeleri için yürütülen sistemli ve düzenli çalışmalar olarak tanımlanmaktadır.

Aile eğitimi, aile ve çocuk arasındaki ilişkinin gelişimini destekleyerek, anne babalığa ilişkin bilgi ve becerilerin kazanılması, kavranması ve anlaşılmasını destekleyen bir süreç olarak tanımlanmaktadır.(

Aile eğitimi, aile ve çocuk arasındaki sağlıklı iletişimin geliştirilmesini, anne babalığa ilişkin bilgi, beceri, davranış ve tutumların
kazanılmasını destekler.

Aile eğitimi genelde koruyucu ve önleyici niteliğe sahip olup çok sayıda aileye uygulanabilir. Aile eğitiminin ebeveynlerin anne baba olma sorumluluklarını kazanmalarına yardımcı olmak, aile bağını ve aile yaşantısını güçlendirmek, çocuk eğitimi ve gelişimi konusunda aileleri bilgilendirmek ve ailelere destek olmak (özellikle dezavantajlı çocuklar ve aileleri) ve çocukları okula başlarken öğrenmeye hazır hâle getirmek gibi hedefleri vardır. Bu hedeflere ulaşmada, çocuğun gelişimi hakkında bilgi sahibi olma, gözlem yapma, disiplin ve problem çözme gibi konularda bilgi ve becerilerin anne babalar için önemli olduğu anlaşılmaktadır.

Aile eğitimi kapsamında; çocuğun gelişimi hakkında bilgi sahibi olma, gözlem yapma, disiplin ve problem çözme, ödülleri nasıl vereceğini bilme, duygusal, sosyal, bilişsel ve dil gelişimini destekleme ve kişisel destek kaynakları gibi temel konular yer almaktadır.

Okul öncesi dönemdeki aile katılım etkinlikleri  okulda yapılan çalışmalar hakkında ailenin bilgi sahibi olması,
okulda verilen eğitimin evde nasıl ve hangi koşullarda destekleneceği ve okul aile arasındaki işbirliğinin nasıl gelişeceği konusunda ailelerle yapılan etkinlikleri içerir.

Okul öncesi dönemde aile katılımı “ aile eğitim etkinlikleri”, “aile iletişim etkinlikleri”, “ailelerin eğitim etkinliklerine katılımı”, “ev ziyaretleri”, “evde yapılabilecek etkinlikler”, “bireysel görüşmeler”, “toplantılar”, “yönetim ve karar verme süreçlerine katılım” şeklinde sınıflandırılan çalışmalarla gerçekleştirilmektedir.

Aile katılımı çalışmalarında eğitimcilerin ailelere yaklaşımı temel bazı ilkelere dayanmalıdır. Bu ilkeler şöyle sıralanabilir:
• Tüm anne babalar belli düzeyde etkililik gücüne sahiptirler ve eğitime katkı sağlayabilir.
• Her anne baba çocuğunun eğitimi açısından önemli ve anlamlı bir bakış açısına sahiptir.
• Tüm anne babalar çocuklarını önemser.
• Anne babaların etkinliklere katılmaması çocukların önemsenmeyeceği anlamına gelmemelidir. 

Aile danışmanlığı, Aile Yasası çerçevesinde verilen psikolojik destek hizmetleri olarak ifade edilebilir. Aile danışmanlığı, aileyi oluşturan bireylerin bir araya gelmesi ve yaşadıkları sorunları birlikte çözmeye çalışmaları üzerine kurulur.

Aile danışmanlığının amacı bireysel veya grup seansları yoluyla ailede kişiler arası sorunlar veya tüm aileyi etkileyebilecek olaylarla (örn., ölüm, kronik hastalık, boşanma veya aile üyelerinin birinin evden ayrılması) ailenin baş edebilmesini sağlayacak becerileri kazandırmaktır. Aileye bu becerilerin kazandırılması hedeflenirken aile üyelerinin birbirlerini daha iyi anlayabilmeleri önemlidir.

Aile terapisinin amacı, aile içinde ve çiftler arasında yaşanan zorlu ve sıkıntılı süreçlerin ele alınarak çatışmaların çözülebilmesi ve tüm aile üyelerinin sağlıklı yönde değişiminin ve gelişiminin sağlanmasıdır. Bu terapi ile hem aile içi ilişkilerin hem de diğer insanlar ve durumlar ile ilişkilerin düzenlenmesi hedeflenmektedir.

Aile danışmanlığı konusunda açılan eğitim programları belirli meslek gruplarına açıktır. Aile danışmanlığı eğitimine sosyal hizmet, çocuk gelişimi, psikoloji, psikolojik danışmanlık ve rehberlik, hemşirelik, tıp ve sosyoloji mezunları başvurabilir.

Aile eğitimi programları ailelerin ve çocuklarının içinde bulunduğu bireysel, coğrafi, sosyal ve kültürel farklılıklar çerçevesinde değişik gelişim ve öğrenme ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde esnek olarak planlanmalıdır.

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü (2010) tarafından 0-18 yaş grubu çocukları olan ailelere yönelik Aile Eğitimi Kurs Programı hazırlanmıştır. Sonradan, 3-6 Yaş Anne Destek Eğitimi Kurs Programı ve 7-19 Yaş Aile Rehberliği Kurs Programı gibi aile eğitimi programları da bu eğitim programına dâhil edilmiştir. Ayrıca, 6-11 yaşlarında çocuğu alan babaları hedef alan Baba Destek Eğitimi Kurs Programı (BADEP), 7-11 Yaş Baba Destek Eğitimi Kurs Programı şeklinde değiştirilmiştir. Baba Destek Eğitimi Programı, anne eğitimlerine katılan annelerin taleplerinden ve babaların çocukların gelişimindeki öneminden yola çıkarak geliştirilmiştir. Bu programlara ek olarak Milli Eğitim Bakanlığı, Temel Eğitim Genel
Müdürlüğünün okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanmak üzere hazırladığı Okul Öncesi Eğitim Programı ile Bütünleştirilmiş Aile Destek Eğitim Rehberi (OBADER) ve 0-36 Aylık Çocuklar için Bütünleştirilmiş Aile Destek Eğitim Rehberi (EBADER) bulunmaktadır.

Aile Eğitimi Kurs Programı kapsamında anne babaların çocuk gelişimi ve eğitimi, olumlu anne babalık becerileri, sağlık, beslenme, olumlu davranış kazandırma, temel alışkanlıklar kazandırma, toplumsal cinsiyet eşitliği, aile içi iletişim, aile içi şiddet,
aile içi çatışma ve çatışma çözme teknikleri, temel insan hakları ve çocuk hakları, ergenlik dönemi gelişim özellikleri, ergenlik döneminde riskler ve sorunlar, okula hazır başlama, okul aile işbirliği gibi konularda eğitim verilerek daha sağlıklı ve başarılı nesiller yetiştirilmesi hedeflenmiştir.

Aile Eğitimi Kurs Programı (0-18 Yaş) Eğitici Eğitimi belgesi almış öğretmen, eğitimci, uzman ve usta öğreticiler tarafından uygulanabilmektedir.

Başta halk eğitimi merkezleri olmak üzere, rehberlik ve araştırma merkezleri, okul öncesi eğitim kurumları, ilkokul ve ortaöğretim kurumları, aile danışma ve toplum merkezleri, aile sağlığı merkezleri, denetimli serbestlik ve yardım merkezleri, ceza infaz kurumları gibi aileye ve çocuğa hizmet götüren tüm kurumlar bu programı uygulayabilmektedir.

Aile Eğitimi Programı, “Kişinin yaşı, sosyal ve kültürel ortamı, ekonomik durumu ne olursa olsun, tüm bireyler öğrenme ve gelişmeye açıktır” felsefesine dayanmakta ve programda bireysel, sosyal, kültürel ve toplumsal özellikler ve farklılıklar dikkate
alınmaktadır.

3-6 Yaş Aile Eğitimi Kurs Programı ile ailelere çocuğun gelişimini çok yönlü bir şekilde nasıl destekleyecekleri, okul öncesi dönemin önemi, çocuk hakları, çocukla olumlu iletişim kurabilme yöntemleri, sağlık, beslenme ve çocuğu okula hazırlama ve yetersizlikten etkilenmiş bireylere duyarlılık geliştirme konularında ailelere bilinç kazandırmak amaçlanmaktadır.
3-6 Yaş Aile Eğitimi Kurs Programı, 3-6 yaş aralığında çocuğu bulunan anne-babalara ve çocuğa bakım veren bireylere yönelik bir programdır.

Okul Öncesi Eğitim Programı ile Bütünleştirilmiş Aile Destek Eğitim Rehberi (OBADER).

Okul Öncesi Eğitim Program Materyali arasında yer alan OBADER, Aile Eğitimi Çalışmaları ve Aile Katılımı Çalışmaları olmak üzere iki ana başlık içermektedir

Aile eğitimi çalışmaları kapsamında; aile eğitimine hazırlık, aile eğitiminde kullanılan yöntem ve teknikler, aile eğitimi için örnek oturumlar gibi başlıklara yer verilmiştir

Aile katılımı çalışmaları başlığında ise ailelerle iletişim etkinlikleri, ailelerin okul etkinliklerine katılımı, ev ziyaretleri ve görüşmeler
konusunda bilgi verilmektedir. Ailelerde özel gereksinimli bireylere yönelik farkındalık oluşturma ve kaynaştırma konusuna da OBADER’de yer verilmiştir.

Okul öncesi eğitim materyali olarak hazırlanan EBADER’in içeriğinde aile eğitimi çalışmalarının özellikleri, uygulama süreci ve değerlendirilmesi, aile eğitimine hazırlık, aile eğitiminde kullanılan yöntem ve teknikler, aile eğitimi için örnek oturumlar, aile katılım çalışmaları, ailenin eğitim etkinliklerine katılımı ve bireysel görüşmeler yer almaktadır.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının ailelere yönelik hazırlamış olduğu en önemli eğitim programı Aile Eğitim Programıdır. Bu programın yanı sıra bakanlığın sosyal destek hizmetleri, aile danışmanlığı, evlilik öncesi eğitim programları da
bulunmaktadır. Bakanlığın iki tane telefon hattı da vatandaşlara aile ve sosyal destek alanlarında bilgilendirme ve yönlendirme yapmaktadır.

Aile Eğitim Programı (AEP) ailelerin, aile eğitimiyle ilgili temel ihtiyaçları dikkate alınarak geliştirilmiştir. Program aile eğitim ve iletişimi, hukuk, iktisat, medya ve sağlık olmak üzere 5 alanda toplam 26 modülden oluşmaktadır.

AEP’nin doğrudan uygulamalarını yapabilecek veya işbirliği yapılabilecek bazı kurum ve kuruluşlar şunlardır: Sivil Toplum Kuruluşları, Kültür Merkezleri, Yükseköğretim Kurumları, Dini Kurumlar, Sağlık Kuruluşları, Alışveriş Merkezleri, Özel İşletmeler ve Kurslar, Psikolojik Danışma ve Terapi Merkezleri, Meslek Odaları, Birlik, Sendika, Kooperatif vb Kuruluşlar.

Türkiye’de yürütülen aile çalışmalarına farklı odakları olan sivil toplum kuruluşları (STK) da yerel veya ulusal ölçekte katkı sağlamaktadır. Örneğin, erken evlilikler, çocuk gelinleri önleme çalışmaları ve kadın hakları çalışmaları ile dikkat çeken Uçan Süpürge Derneği, korunmaya muhtaç çocuklar konusunda farklı illerde geniş kapsamlı çalışmalar yürüten Koruncuk Korunmaya Muhtaç Çocuklar Vakfı, hayati tehlike taşıyan bir hastalıkla mücadele eden 3 - 18 yaş arası çocukların hayallerini gerçekleştirmeyi
amaçlayan Bir Dilek Tut Derneği Türkiye’de önemli çalışmalara imza atmaktadır. 

Programda anne ve babalara hamilelik öncesi, hamilelik süreci, bebeğin ilk üç yıldaki gelişiminde dikkat edilmesi gereken konular, aşılar, hastalıklardan korunma, beslenme, tuvalet eğitimi, aile içi iletişimin önemi gibi pek çok konuda bilgiler verilmektedir

İhtiyacı olan her kesimden kadına ulaşma hedefi ile geliştirilen Dere Tepe Eğitim Kadın Destek Programı, kırsalda yaşayan kadınların ihtiyaçlarından yola çıkarak özel olarak hazırlanmış bir destek programıdır.Bu program kırsal alanda yaşayan genç kız ve kadınların yaşam becerilerinin eğitim yoluyla güçlendirilmesini amaçlamaktadır.

Bu program Baba Destek Programı’nı tanıtmayı hedefleyen bir televizyon programıdır. Uygulamalardan görüntülerin de yer aldığı bu programla babalığın önemi, çocuğu dinleme, kendini ifade etme, aile tutumları, çocuğun gelişiminin desteklenmesi, çocuğa yönelik olumsuz disiplin yöntemlerinin azaltılması, aile içinde demokratik davranışların geliştirilmesi gibi konularda bilinç ve farkındalığın artırılması hedeflenmektedir.

ADP kapsamında çocuğa yönelik olarak “tanışma, kadın ve anne olmak; çocuk ve aile tutumları, bedensel ve zihinsel, duygusal ve sosyal gelişim, çocuğu dinleme ve kendini ifade etme, olumlu davranışları geliştirme, olumsuz davranışları değiştirme, empati, çatışma çözme ve öfke yönetimi, çocuğun sorumluluk kazanması, çocuğun gelişiminde okul-aile toplum ilişkileri, çocuk ve oyun, tuvalet eğitimi” konuları işlenmektedir. Annelere yönelik olarak ise üreme sağlığı ve cinsel sağlık gibi konularda bilgiler verilmektedir.

AÇEV olarak 1999 yılından beri yürütülmekte olan Baba Destek Programı çerçevesinde, 17 Haziran 2012 Babalar Günü itibariyle hayata geçen Sen Benim Babamsın kampanyasında babalığın önemi ve babaların çocuğun hayatındaki ve aile içindeki rolü konusunda bilinçlendirme yapılması amaçlanmıştır.

Sen Benim Babamsın Kampanyası Uluslararası platformlarda çeşitli kurumlar tarafından yürütülen bir babalık kampanyası olan
Men Care’in Türkiye ayağı olan bu kampanya, ağırlıklı olarak Baba Destek Programının da uygulandığı Adana, İstanbul, İzmir, Sivas, Diyarbakır, Bursa, Gaziantep, Muğla, Kocaeli, Marmaris, Akhisar, Bandırma ve Ayvalık’ta gerçekleştirilmiş ve bu bölgelerde sergilenen çeşitli afişlerle kampanya mesajları duyurulmuştur.

Küçük Adımlar Erken Eğitim Programı (KAEEP), 0–6 yaş arası gelişimsel geriliği olan çocukların ailelerine yönelik hazırlanmış bir erken eğitim programıdır.

Avustralya’ da bulunan Macquarie Üniversitesi’nde hazırlanan bu program 1995 yılında Zihinsel Engellilere Destek Derneği tarafından Türkiye’ye getirilmiştir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından 2001 yılından beri çeşitli üniversiteler ile işbirliği içinde uygulanmaktadır.