Banka işlemlerine ait bilgilerin kaydedildiği, sınıflandırıldığı ve
raporlandığı birimler muhasebe servisleridir.

Genel müdürlük ve şube bazında yürütülen muhasebe uygulamalarını yönlendiren temel yasal düzenleme “Muhasebe Uygulama Yönetmeliği ve Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkındaki Tebliği”dir. Bu düzenlemelerde temel muhasebe ilkeleri ve tekdüzen hesap planı ve açıklamaları yer
almaktadır.

Bankalar, tasarruf sahiplerinden topladıkları paraları ihtiyaç sahibi alıcılara ve yatırımcılara kredi vermek suretiyle kullandıran ve bu işten ticari kar amaçlayan kuruluşlardır. Kısaca para ticareti yapan kuruluşlar olarak tanımlanabilir.

Günümüzde bankacılık faaliyeti, teknolojik imkânların gelişmesi, iletişimin
kolaylaşması ve küreselleşmenin etkisi ile para ticareti dışında birçok sektörün içinde yer almaktadır. Sigortacılık, fon yöneticiliği, yatırım ortaklıkları, menkul kıymet piyasalarındaki aracılık faaliyetleri, bu sektörlerin örnekleri arasında sıralanabilir.

Bankaların ana faaliyet alanı güven esasına dayanmaktadır. Tasarruf sahipleri paralarını geriye alacaklarına inanmazlarsa, bankanın uygulayacağı faiz oranı ne olursa olsun ellerindeki fonları bankacılık sistemine asla yönlendirmezler. Bu nedenle bankaların kurulması, faaliyete geçmesi ve faaliyetinin izlenmesi yasalarla düzenlenmiş, tasarruf sahiplerinin fonlarının korunması sıkı denetim ve gözetime tabi tutulmuştur

5411 sayılı Bankacılık Kanunu”nun 4. maddesi bankaların faaliyet konularını aşağıdaki gibi
sıralamaktadır.
• Mevduat kabulü,
• Katılım fonu kabulü,
• Nakdi ve nakdi olmayan her cinste ve surette kredi verme işlemleri,
• Nakdi ve kaydi ödeme ve fon transferi işlemleri, muhabir bankacılık veya çek hesaplarının kullanılması dahil her türlü ödeme ve tahsilat işlemleri,
• Çek ve diğer kambiyo senetlerinin iştirası işlemleri,
• Saklama hizmetleri,
• Kredi kartları, banka kartları ve seyahat çekleri gibi ödeme vasıtalarının ihracı ve bunlarla ilgili faaliyetlerin yürütülmesi işlemleri,
• Kambiyo işlemleri, para piyasası araçlarının alım ve satımı, kıymetli maden ve taşların alımı, satımı veya bunların emanete alınması işlemleri,
• Belirli ölçü yada değerlere dayalı vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin, türev araçların alımı, satımı ve aracılık işlemleri,
• Sermaye piyasası araçlarının alım ve satım ile geri alım veya tekrar satım taahhüdü işlemleri (repo işlemleri),
• Sermaye piyasası araçlarının ihraç veya halka arz yoluyla satışına aracılık işlemleri, brokerlık hizmetleri,
• Başkaları lehine teminat, garanti ve sair yükümlülüklerin üstlenilmesi işlemleri,
• Yatırım danışmanlığı işlemleri,
• Portföy işletmeciliği ve yönetimi,
• Hazine ve Maliye Bakanlığı ve/veya Merkez Bankası ve kuruluş birlikleri nezdinde oluşturulan bir sözleşme kapsamında üstlenilen yükümlülükler çerçevesinde alım satım işlemlerine ilişkin piyasa yapıcılığı,
• Faktoring ve forfaiting işlemleri,
• Bankalararası piyasada para alım satımı işlemlerine aracılık,
• Finansal kiralama işlemleri,
• Sigorta acenteliği ve bireysel emeklilik aracılık hizmetleri

Bankacılık Kanununa göre bankalar;

• Mevduat Bankası
• Katılım Bankası
• Kalkınma ve Yatırım Bankası şeklinde sınıflandırılır.

Mevduat Bankası: Kendi nam ve hesabına mevduat kabul etmek ve kredi kullandırmak esas olmak üzere faaliyet gösteren kuruluşlar ile yurtdışında kurulu bu nitelikteki kuruluşların Türkiye’deki şubeleridir.

Katılım Bankası: Özel cari ve katılma hesapları yoluyla fon toplamak ve kredi kullandırmak esas olmak üzere faaliyet gösteren kuruluşlar ile yurtdışında kurulu bu nitelikteki kuruluşların Türkiye’deki şubeleridir. Bu kurumlar daha önce özel finans kurumu olarak anılmaktaydı.

Kalkınma ve Yatırım Bankası: Mevduat veya katılım fonu kabul etme dışında; kredi kullandırmak esas olmak üzere faaliyet gösteren ve/veya özel kanunlarla kendilerine verilen görevleri yerine getiren kuruluşlar ile yurtdışında kurulu bu nitelikteki kuruluşların Türkiye’deki şubeleridir.

Türkiye Bankalar Birliğine göre bankalar;
• Mevduat Bankaları
• Kamusal Sermayeli Mevduat Bankaları
• Özel Sermayeli Mevduat Bankaları
• Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna Devredilen Bankalar
• Yabancı Bankalar
• Türkiye’de Kurulmuş Yabancı Bankalar
• Türkiye’de Şube Açan Yabancı Bankalar
• Kalkınma ve Yatırım Bankaları
• Kamusal Sermayeli Kalkınma ve Yatırım Bankaları
• Yabancı Sermayeli Kalkınma ve Yatırım Bankaları şeklinde sınıflandırılır.

Kamusal Sermayeli Mevduat Bankaları, Kamu İktisadi Teşebbüsü şeklinde kurulmuş olan bankaları ifade etmektedir. Bu bankalara Ziraat Bankası ve Halk Bankası örnek olarak gösterilebilir.

Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna devredilen bankalar faaliyetine devam eden ve satışı yapılacak bankalar ile tasfiye sürecine giren bankalardır. Örneğin İmar Bankası, Yurtbank bu tür bankaların örneklerindendir.

Yabancı Bankalar; Türkiye’de kurulmuş olan ve şube açan bankalar olmak üzere iki türde kurulabilirler. Bu gruba giren bankaların sermayelerinin tamamı veya çoğunluğu yabancı uyruklu kişi ve kuruluşlara aittir. İngbank, HSBC Bank, Fortis Bank, bu tür bankalara örnek olarak verilebilir.

Faaliyet izni için aşağıdaki şartların yerine getirilmesi gerekir.
a. Sermayesinin nakit olarak ödenmiş ve planlanan faaliyetleri gerçekleştirebilecek düzeyde olması,
b. Kurucuları tarafından 30 Milyon Türk Lirası tutarındaki en az sermayenin yüzde onu tutarındaki sisteme giriş payının, en az dörtte birinin Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu hesabına yatırıldığına dair belgenin ibraz edilmesi,
c. Faaliyetlerinin kurumsal yönetim hükümlerine uygunluğunu sağlaması ve yeterli personel ve teknik donanıma sahip olması,
d. Yöneticilerinin, kurumsal yönetim hükümlerinde belirtilen niteliklere haiz olması,
e. Kurulca faaliyet konularını yürütebilecek yeterliliğe sahip olunduğu kanaatine varılması

Bankalarda yer alan organlar ve birimler şunlardır.
a. Genel Kurul,
b. Yönetim Kurulu,
c. Kredi Komitesi,
d. Genel Müdür ve Yardımcıları,
e. Denetçiler ve Banka Müfettişleri.

Bankaların denetimini, bankalarda yürütülen işlemlerin banka hedeflerine, ilkelerine ve mevzuatına uygunluğunun belirlenmesi ve bankaların finansal raporlarının bu işletmelerin finansal durumu ile faaliyet sonuçlarını doğru olarak yansıtıp yansıtmadığının ve genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygunluğunun incelenip, inceleme sonucunun bir raporla ilgililere iletilmesi süreci olarak tanımlamak mümkündür.

Yasal Defterler, yevmiye defteri, büyük defter (defter-i kebir), envanter defteri, gider vergisi defteri, damga vergisi defteri, karar defteri ve ortaklık pay defterinden oluşmaktadır.

Gelir Tablosu, bankanın belirli bir hesap dönemine ait gelir ve karları ile katlandığı tüm gider ve zararların sınıflandırılmış olarak gösterildiği ve dönem faaliyet sonuçlarını kar veya zarar olarak özetleyen mali tablodur.

Bilanço, bankanın belirli bir tarihteki iktisadi ve mali durumunu yansıtan; bankanın varlıkları ile bu varlıkların sağlandığı kaynakları (borçlarını ve özkaynaklarını) gerçeğe uygun ve doğru bir biçimde gösteren mali tablodur. Bilançoda varlıklar paraya dönüşüm çabukluğu, kaynaklar ise ödeme çabukluğu
dikkate alınarak düzenlenir.