Genel kabul görmüş muhasebe ilkelerinden dönemsellik ilkesine göre işletme faaliyetleri belirli dönemler itibariyle kontrol edilir ve işletmenin faaliyetleri sonucunda sağladığı kâr veya zarar bu dönemler itibariyle hesaplanır. Muhasebe kurallarına göre her hesap dönemi sonunda hesapların kapatılıp takip eden hesap dönemi başında yeniden açılması, gerek hesapların devamlılığını ve doğruluğunu gerekse de dönemler itibariyle işletme faaliyetlerinin kontrol altında tutulmasını sağlar.

Bankalar faaliyet sonuçlarını ilgili kişi ve kurumlara finansal tablolar aracılığıyla sunarlar.

Bankalar tarafından düzenlenen temel finansal tablolar bilanço ve gelir tablosu olmakla birlikte, özkaynak değişim tablosu, nakit akım tablosu ve kâr dağıtım tablosu da diğer işletmelerde olduğu gibi bankaların da dönem sonlarında düzenledikleri, faaliyet raporlarında yer alması gereken diğer finansal tablolardır.

Tüm işletmelerde dönem sonu işlemlerinin başka bir ifadeyle envanter işlemlerinin temel amacı, işletmelerin finansal yapısını gösteren bilanço ile gelir ve giderlerini buna bağlı olarak da dönem kâr veya zararıyla ilgili faaliyet sonuçlarını gösteren gelir tablosunun düzenlenmesidir.

Dönem sonu envanter kayıtları öncesi hazırlanan genel geçici mizanda yer alan veriler, sözü edilen finansal tabloların düzenlenmesi için yeterli bilgiyi içermez. Bu bakımdan muhasebe dışı envanter sonucunda elde edilen verilere göre, muhasebe içi envanter denilen muhasebe işlemlerinin (envanter kayıtlarının) yapılması ve hesapların düzeltilmesi gerekir.

Muhasebede dönem sonu envanter işlemlerini Tek Düzen Muhasebe Sistemi, Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu'nun ilgili hükümlerini de dikkate alarak değerlendirdiğimizde; envanter işlemlerini muhasebe dışı envanter işlemleri ve muhasebe içi envanter işlemleri olarak ikiye ayırabiliriz.

Envanter çıkarmanın iktisadi kıymetlerin tespiti ve değerlemesi aşamaları muhasebe dışı envanter olarak kabul edilir.

Envanter çıkarmanın iktisadi kıymetlerin tespiti ve değerlemesi aşamaları muhasebe dışı envanter olarak kabul edilir. Bu tespit ve değerleme işleminden sonra, bulunan sonuçların muhasebe kayıtları ile karşılaştırılarak hesapların gerçek durumu ifade eder duruma getirilmesi işlemi gelir. Bu işleme muhasebe içi envanter diyoruz.

Muhasebe dışı envanter sonuçları ile muhasebe içi envanter sonuçları birbirinden farklı ise, muhasebe dışı envanter sonuçlarına uyum sağlanacak şekilde gerekli düzeltme kayıtları yapılır.

Muhasebe uygulamalarında envanter işlemleri genel olarak aşağıdaki sıraya göre yapılır: 1. Dönem sonunda muhasebe kayıtlarına göre genel geçici mizan düzenlenir. 2. Muhasebe dışı envanter işlemleri yapılarak iktisadi kıymetlerin gerçek durumu tespit edilir. 3. Muhasebe dışı envanter sonuçları ile genel geçici mizan karşılaştırılır, varsa farklar bulunur. 4. Bulunan farkların sebeplerine göre gerekli düzenleyici muhasebe kayıtları yapılarak muhasebe içi envanter işlemleri yapılır. 5. Muhasebe kayıtları ile envanter sonuçlarının uyumu sağlanarak genel kesin mizan düzenlenir. 6. Daha sonra finansal tablolar düzenlenir.

Envanter sonuçları envanter defterine kaydedilir.

Genel işlemler dışında, dönem sonlarında banka işletmelerinde,

• Farkların giderilmesi,

• Faiz tahakkukları,

• Evalüasyon işlemleri (kur farklarının belirlenmesi ve kayda alınması),

• Gelir ve gider reeskontlarının belirlenerek kayda alınması,

• Amortismanların kaydı,

• Karşılıkların kaydı,

• Gelir ve gider hesaplarının kâr ve zarar hesabına devredilerek kapatılması ile ilgili muhasebe içi envanter işlemleri yapılır.

Bankalar, temel finansal tablolarını (bilanço ve gelir tablosu) üçer aylık dönemler itibariyle hazırlamak zorundadır.

Dönem sonu işlemleri, hazırlandığı tarih itibariyle bankanın gerçek durumunun görülebilmesi ve gelir tablosunda ifade edilen gelir ve giderlerin doğru olarak tespitine olanak sağlamak amacıyla gerçekleştirilir.

Bu işlemler, bankaların yaptığı muhasebe dışı envanter ile muhasebe kayıtlarının farklılık göstermesi durumunda yapılan düzeltme kayıtlarından oluşur. Envanter ile muhasebe kayıtlarının uyumlulaştırılması, mevcut farkların neden kaynaklandığının tespit edilmesi açısından önemlidir ve kayıt altına alınması gereklidir. Bir farkla karşılaşılması durumunda yapılacak ilk işlem, bu farklılığın araştırılmak üzere kayıtlarda görünmesini sağlamak olmalıdır.

Mevduat, Yazılı ya da sözlü olarak veya herhangi bir şekilde halka duyurulmak suretiyle ivazsız veya bir ivaz karşılığında, istendiğinde ya da belli bir vadede geri ödenmek üzere kabul edilen paraya mevduat denilmektedir

Kambiyo işlemlerinin muhasebeleştirilmesinde, halen geçerli olan sisteme göre; • İşlemler yabancı para birimi üzerinden tek numaralı hesaplara kaydedilir. • İşlem (efektif vaziyeti ve döviz vaziyeti hesapları dışındaki), iki yabancı paralı hesabı ilgilendiriyorsa sadece bu yabancı paralı hesaplar arasında kaydedilir. • İşlem, bankanın yabancı para durumunda azaltma yaratıyorsa efektif vaziyeti hesabı, yabancı paralı diğer hesaplara karşılık borçlandırılır. Tersi durumda alacaklandırılır. • Efektif Vaziyeti Hesabı borçlandığı zaman, işlemin yabancı para tutarının karşılığı TL üzerinden Efektif Alım Satım Hesabı alacaklandırılır. • Yabancı para alım satımının yarattığı kâr veya zarar Efektif Alım Satım Hesabı üzerinden hesaplanır.

Reeskont, Bir bankanın iskonto işlemiyle portföyüne aldığı ticari senetleri, diğer bir bankaya iskonto ettirmesi işlemine reeskont denir.

Bankalar ile T.C. Merkez Bankası (TCMB) arasındaki reeskont işlemleri şu aşamalardan oluşur: • Reeskont kredi limiti tanınan banka şubesi, nakit ihtiyacını karşılamak için daha önce iskonto ve iştira ettirdiği senetleri T.C. Merkez Bankasına sunar. • T.C. Merkez Bankası kendisine sunulan senetleri ve borçlarını, risk ve kredi açısından inceler. Reeskonta kabul edilenleri elinde tutup diğerlerini bankaya geri gönderir. • T.C. Merkez Bankası reeskonta kabul ettiği senetlerin net tutarını bankanın hesabına alacak kaydeder. • Reeskonta tabi olan senetler, vadelerinden kısa bir süre önce, banka tarafından tutarları ödenerek geri alınır.

Duran varlıklarda, varlığın kullanımı ve teknolojik gelişmeler nedeniyle varlığın modasının geçmiş olmasından dolayı ortaya çıkabilecek eskime, yıpranma ve tükenme şeklindeki değer kayıplarını dikkate alarak, duran varlıkların faydalı ömürlerini tahmin etmek ve bu süre içerisinde söz konusu varlıkların elde etme maliyetini gider olarak muhasebeleştirmek için amortisman ayrılır.